Tylko dom rodzinny może być dziedziczony bez podatkuNawet jeśli w spadku znajduje się porównywalny obiekt, tylko dom rodzinny może być dziedziczony bez podatku, jeżeli spełnione są określone warunki. Tak orzekł Finanzgericht Niedersachsen w wyroku z dnia 13 marca 2024 r. (sygn. akt: 3 K 154/23). Spadkobierca nie może uczynić z porównywalnej nieruchomości w spadku domu rodzinnego.
Jeżeli spełnione są określone warunki, dom rodzinny może być dziedziczony bez podatku. Aby zwolnienie z podatku od spadków było możliwe, spadkodawca musi sam zamieszkiwać dom rodzinny aż do chwili śmierci, chyba że było to niemożliwe z uzasadnionych przyczyn, np. problemów zdrowotnych. Ponadto, spadkobierca musi niezwłocznie, czyli zazwyczaj w ciągu 6 miesięcy od nabycia spadku, sam wykorzystać dom rodzinny do celów mieszkalnych i zamieszkiwać w nim przez co najmniej 10 lat. Ponadto, powierzchnia mieszkalna nie może przekraczać 200 metrów kwadratowych, jak podaje kancelaria prawna MTR Legal, która doradza m.in. w prawie spadkowym.
Wiele odziedziczonych mieszkań
Warunki do zwolnienia z podatku od spadków były w zasadzie spełnione w postępowaniu przed Finanzgericht Niedersachsen. Jednak spadkobierca nie chciał zwolnienia z podatku dla mieszkania zajmowanego przez matkę aż do jej śmierci, lecz dla porównywalnego mieszkania w tym samym budynku wielorodzinnym, które również należało do zmarłej matki i które syn już zajmował jako lokator. Jednak Finanzgericht Niedersachsen nie przystał na to.
Spadkodawczyni w opisanym przypadku posiadała kilka mieszkań w budynku wielorodzinnym. Sama zajmowała mieszkanie na poddaszu, a inne mieszkanie na drugim piętrze użytkował jej syn jako najemca. Po śmierci matki syn nie przeniósł się do mieszkania spadkodawczyni, lecz kontynuował zamieszkiwanie w swoim „starym” mieszkaniu. Dawne mieszkanie matki wynajął.
Zwolnienie z podatku tylko dla domu rodzinnego
Dla mieszkania, które zamieszkiwał, syn złożył wniosek o zwolnienie z podatku od spadków. Pomimo że oszacowane wartości gruntów różniły się od siebie, nadal chodziło o dwa prawie identyczne mieszkania w tym samym budynku. Dlatego nie wydawało mu się rozsądne przeprowadzać się do wcześniej użytkowanego przez spadkodawczynię mieszkania na poddaszu, zatem, jak argumentował syn, zamieszkiwał dalej w swoim dotychczasowym mieszkaniu.
Urzędnicy uznali, że zwolnienie z podatku od spadków jest możliwe tylko dla domu rodzinnego, czyli dla mieszkania użytkowanego przez matkę, i odrzucili wniosek. Również jego skarga na decyzję podatkową nie przyniosła mu sukcesu.
Spadkobierca musi zamieszkiwać dom rodzinny
Finanzgericht Niedersachsen orzekł, że urząd podatkowy słusznie odmówił przyznania zwolnienia z podatku od spadków. Warunkiem zwolnienia z podatku od spadków dla domu rodzinnego jest, aby spadkodawca wykorzystywał dom rodzinny do własnych celów mieszkalnych aż do chwili śmierci, o ile nie był do tego uprzednio uniemożliwiony z uzasadnionych powodów. Ponadto, jak tłumaczył sąd, spadkobierca musi niezwłocznie wykorzystać dom rodzinny do własnych celów mieszkalnych.
W tym celu konieczne jest, aby rzeczywiście wprowadził się do domu rodzinnego i tam zamieszkał. Sama deklaracja o użytkowaniu do celów własnych, np. poprzez podanie w zeznaniu podatkowym spadkowym, nie wystarczy, jeśli nie jest poparta faktycznym wprowadzeniem się. Jeżeli spadkobierca nie wykorzystuje domu rodzinnego do celów własnych, zwolnienie z podatku od spadków nie jest możliwe, jak stwierdził FG Niedersachsen. Zwolnienie z podatku nie wchodzi w grę nawet wtedy, gdy spadkobierca z ważnych powodów jest uniemożliwiony w użytkowaniu domu rodzinnego.
Dom rodzinny nie może być „zamieniony”
Mieszkanie zajmowane przez syna nie może być uznane za dom rodzinny z ulgą podatkową, ponieważ spadkodawczyni tam nie mieszkała. Wykorzystywane przez nią mieszkanie na poddaszu stanowiło dom rodzinny. Ponieważ syn nie wykorzystał domu rodzinnego do własnych celów mieszkalnych niezwłocznie po nabyciu spadku, zwolnienie z podatku od spadków w tym przypadku również nie mogło być przyznane. Dom rodzinny nie może być zastąpiony przez inne mieszkanie w tym samym budynku, jak podkreślił sąd.
Wyrok pokazuje, że zwolnienie z podatku od spadków dla domu rodzinnego jest możliwe, ale muszą być spełnione odpowiednie warunki.
MTR Legal udziela porad w zakresie podatku od spadków i innych kwestii związanych z prawem spadkowym.
Zapraszamy do kontaktu z nami!
