TSUE wzmacnia ochronę praw autorskich – wyrok z dnia 24.10.2024 r. – C-227/23
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wzmocnił ochronę praw autorskich dla dzieł pochodzących z państw spoza Unii Europejskiej. Wyrokiem z dnia 24 października 2024 r. TSUE wyjaśnił, że dzieła z krajów trzecich korzystają z takiej samej ochrony praw autorskich jak dzieła z państw członkowskich UE (sygn. C-227/23).
TSUE odpowiedział tym samym na ważne pytanie, czy dla ochrony praw autorskich w UE ma znaczenie kraj pochodzenia dzieła. Sędziowie zaprzeczyli. Zgodnie z dyrektywą UE 2001/29 ochrona praw autorskich dotyczy także dzieł z krajów trzecich spoza UE. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że dyrektywa ma pierwszeństwo przed tzw. Konwencją Berneńską z 1886 roku, jak podkreśliła kancelaria MTR Legal Rechtsanwälte, która doradza m.in. w zakresie prawa autorskiego i innych zagadnień prawa IP.
Spór o prawa autorskie dotyczący krzesła projektu
TSUE musiał rozstrzygnąć spór o prawa autorskie między spółką ze Szwajcarii a przedsiębiorstwem z Holandii. Szwajcarska spółka posiada prawa autorskie do krzesła projektowego, które pierwotnie pochodzi ze Stanów Zjednoczonych. Holenderska firma prowadzi sieć sklepów meblowych w Holandii i Belgii, oferując krzesło, które wyraźnie przypomina krzesło projektowe z USA, do którego szwajcarska spółka ma prawa. Spółka żądała wstrzymania sprzedaży tego krzesła. Spór trafił przed Najwyższy Sąd Holandii, który zwrócił się do TSUE. Sędziowie w Luksemburgu mieli za zadanie ustalić, czy dzieło sztuki użytkowej z kraju trzeciego, którego twórca nie jest obywatelem UE, może korzystać z takiej samej ochrony praw autorskich jak dzieło z państwa członkowskiego UE.
Aby wzmocnić ochronę praw autorskich, już w 1886 roku zawarto tzw. Konwencję Berneńską. Początkowo służyła ona ochronie dzieł literatury i sztuki za granicą, gdyż poza granicami kraju, w którym były chronione, mogły być kopiowane i swobodnie rozpowszechniane. Z biegiem lat Konwencja Berneńska była wielokrotnie rewizjonowana.
Ochrona praw autorskich przez Konwencję Berneńską
W swej istocie Konwencja Berneńska przewiduje, że twórcy z państw, które podpisały porozumienie, korzystają w krajach sygnatariuszy z takich samych praw jak twórcy miejscowi. Nie dotyczy to jednak bezwzględnie dzieł sztuki użytkowej, takich jak np. meble projektowe. W tym przypadku stosuje się klauzulę tzw. materialnej wzajemności. Zgodnie z nią dzieła, które w krajach pochodzenia są chronione tylko jako wzory lub modele, ale nie są uznawane za dzieła sztuki, nie mogą w krajach sygnatariuszy rościć prawa do ochrony praw autorskich.
TSUE postanowił, że klauzula materialnej wzajemności nie ma zastosowania do dzieł pochodzących z krajów trzecich. Podkreślił, że stosowanie tej klauzuli naruszałoby cel dyrektywy UE 2001/29 o harmonizacji prawa autorskiego na rynku wewnętrznym. Stosowanie klauzuli mogłoby prowadzić do różnego traktowania dzieł sztuki użytkowej pochodzących z krajów trzecich w krajach członkowskich UE. Dyrektywa 2001/29 stanowi jednak, że wszystkie dzieła domagające się ochrony w UE muszą być traktowane równo, niezależnie od kraju pochodzenia.
Klauzula materialnej wzajemności nie ma zastosowania
Poszczególne państwa członkowskie nie mogą samodzielnie ograniczać praw przyznanych w dyrektywie, powołując się na Konwencję Berneńską, oświadczył TSUE. Członek UE nie może więc, wbrew prawu unijnemu, zastosować klauzuli materialnej wzajemności do dzieł z krajów trzecich, takich jak USA – wyjaśnili sędziowie w Luksemburgu. Krajowy przepis, który narusza ochronę praw autorskich tych dzieł, nie może być zgodnie z orzecznictwem TSUE stosowany.
Ponadto, TSUE wyjaśnił, że prawa własności intelektualnej są chronione również przez art. 17 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (KPP), a każde ograniczenie tych praw musi być zgodne z prawem przewidziane zgodnie z art. 52 ust. 1 Karty.
W przypadku sporów prawnych w zakresie prawa autorskiego lub innych zagadnieniach związanych z prawem IP, MTR Legal Rechtsanwälte jest Państwa kompetentnym partnerem.
Serdecznie prosimy o kontakt z nami!
