Orzeczenia BGH z dnia 20.02.2025 – Sygn.: I ZR 16/24; I ZR 17/24; I ZR 18/24
Producent określonego rodzaju sandałów nie może uzyskać ochrony praw autorskich na swoje sandały. Tak orzekł Federalny Trybunał Sprawiedliwości (BGH) w trzech sprawach w wyrokach z dnia 20 lutego 2025 r. (Sygn.: I ZR 16/24; I ZR 17/24; I ZR 18/24).
Projekt spornych sandałów jest znany. Zarejestrowany projekt można chronić tylko przez maksymalnie 25 lat. Ochrona praw autorskich istnieje jednak jeszcze 70 lat po śmierci twórcy. Z tego powodu producent usiłował chronić swoje sandały jako dzieła sztuki użytkowej. Ochrona praw autorskich istnieje jednak tylko wtedy, gdy dzieło ma pewien poziom twórczości intelektualnej, zauważa kancelaria prawna MTR Legal, która doradza m.in. w prawie własności intelektualnej i prawie autorskim.
Federalny Trybunał Sprawiedliwości nie uznał spornych modeli sandałów za spełniające wymagania dotyczące poziomu twórczości dla dzieł sztuki użytkowej.
Sandały nie są dziełami sztuki użytkowej
Powódką w postępowaniu była producentka określonych modeli sandałów. Pozwała inne firmy, które produkują i sprzedają podobne sandały. Tym samym, zdaniem powódki, naruszały one prawa autorskie. Żądała zakazu dalszego naruszania, informacji, odszkodowania oraz wycofania i zniszczenia sandałów.
Sąd Apelacyjny w Kolonii oddalił ochronę praw autorskich sandałów jako dzieł sztuki użytkowej wyrokiem z dnia 26 stycznia 2024 r. (Sygn.: 6 U 85/23). Skargę rewizyjną powódki odrzucił teraz BGH. Potwierdził, że sandały nie są dziełami sztuki użytkowej w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 4, ust. 2 Ustawy o prawie autorskim (UrhG).
Dzieło musi wykazywać poziom twórczości
Sędziowie z Karlsruhe uzasadniali, że warunkiem uzyskania ochrony praw autorskich jest pewien zakres twórczości, który został wykorzystany artystycznie. Gdy projektowanie jest jednak determinowane przez wymagania techniczne, reguły lub inne ograniczenia, wyklucza to wolną i kreatywną działalność twórczą.
Aby dzieło sztuki użytkowej było chronione prawami autorskimi, musi, podobnie jak inne dzieła, wykazywać nie zbyt niski poziom twórczości. Działania czysto rzemieślnicze i użycie formalnych elementów projektowych nie podlegają prawom autorskim, twierdzi BGH. Aby dzieło mogło korzystać z ochrony praw autorskich, musi osiągnąć taki poziom twórczości, który wykaże jego indywidualność. Osoba ubiegająca się o ochronę praw autorskich musi również wykazać, że ten poziom twórczości został osiągnięty. Zdaniem sędziów z Karlsruhe, powódka tego nie udowodniła.
Kreatywności artystycznej nie widać
Cechy projektowe, które powódka przedstawiła, nie wykazywały, że istniejący zakres twórczości został w sposób artystyczny na tyle wykorzystany, aby sandały były chronione prawami autorskimi. To Sąd Apelacyjny w Kolonii już bezbłędnie dostrzegł, co podkreślił BGH.
W przeciwieństwie do projektów, w dziełach sztuki użytkowej musi być zauważalna kreatywność artystyczna, a projekt nie może jedynie podążać za funkcjonalnością.
Ochrona praw autorskich przed naśladownictwem
Ponieważ ochrona praw autorskich obowiązuje również 70 lat po śmierci producenta, jest ona skutecznym narzędziem w walce z naśladownictwem. Przedmioty codziennego użytku, takie jak buty, mogą zasadniczo być dziełami sztuki użytkowej i tym samym korzystać z ochrony praw autorskich. W takim przypadku jednak, jak pokazuje wyrok BGH, w projekcie musi być zauważalny pomysł artystyczny. Decyzja ta również jasno pokazuje, że producenci nie powinni liczyć na to, że po wygaśnięciu ochrony projektowej, prawo autorskie pomoże chronić ich produkty przed naśladowcami.
Aby dzieło mogło korzystać z ochrony praw autorskich, musi być wynikiem osobistej twórczości intelektualnej. Wymagania dotyczące poziomu twórczości nie są przy tym zbyt duże. Jednak nie każda osobista twórczość korzysta z ochrony praw autorskich. Wyrok BGH pokazuje, że musi być zauważalny pewien stopień kreatywności, aby przedmioty użytkowe mogły być chronione prawami autorskimi jako dzieła sztuki użytkowej.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w kwestiach prawa autorskiego i innych tematów związanych z prawem własności intelektualnej.
Zachęcamy do nawiązania kontaktu z nami!
