Απόφαση του ΔΕΕ της 13.02.2025 – C-472/23Όποιος λάβει δάνειο από την τράπεζα, πρέπει να πληρώσει τόκους. Ωστόσο, η τράπεζα μπορεί να χάσει το δικαίωμα της στους τόκους, εάν παραβιάσει τις υποχρεώσεις πληροφόρησης. Έτσι, η τράπεζα είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει τους πελάτες της σχετικά με το επιτόκιο και τον υπολογισμό του, καθώς και οποιαδήποτε αλλαγή στη σύμβαση με σαφή και κατανοητό τρόπο. Αυτό αποφάσισε το ΔΕΕ με απόφαση της 13ης Φεβρουαρίου 2025 (Az.: C-472/23).
Για τους δανειολήπτες είναι σημαντικό να μπορούν να εκτιμήσουν την οικονομική τους επιβάρυνση σε σχέση με τη χορήγηση δανείου. Για το λόγο αυτόν βασίζονται στις πληροφορίες της τράπεζας. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έδειξε με την απόφασή του ότι μια τράπεζα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις υποχρεώσεις πληροφόρησης προς τους πελάτες. Διότι σε περίπτωση παραβίασης, μπορεί να χάσει το δικαίωμα της σε τόκους και έξοδα, όπως αναφέρει η δικηγορική εταιρεία MTR Legal, η οποία ειδικεύεται μεταξύ άλλων στο τραπεζικό δίκαιο.
Αναφορά του επιτοκίου
Στην υπόθεση ενώπιον του ΔΕΕ, ένας καταναλωτής από την Πολωνία σύναψε με μια τράπεζα συμφωνία δανείου ύψους περίπου 9.600 ευρώ. Στο ποσό αυτό προστέθηκαν τόκοι και άλλα έξοδα συνολικού ύψους περίπου 5.600 ευρώ. Το επιτόκιο για το δάνειο αναφέρθηκε στο 11,18 τοις εκατό. Επιπλέον, σύμφωνα με τη σύμβαση δανείου, η τράπεζα είχε το δικαίωμα να επιβάλει περαιτέρω χρεώσεις για εργασίες σχετιζόμενες με την επεξεργασία του δανείου και την τροποποίηση των όρων της σύμβασης.
Σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης, η τράπεζα θα μπορούσε να αυξήσει τις χρεώσεις και τις προμήθειες, αν πληρούνταν έστω και μία από τις συνθήκες που αναφέρονται στη σύμβαση. Αυτές περιλάμβαναν, για παράδειγμα, αλλαγή στον κατώτατο μισθό, την μεταβολή των μέσων μισθών, την ανάπτυξη των τιμών σε διάφορους τομείς ή την αλλαγή των επιτοκίων που καθορίζει η Εθνική Τράπεζα της Πολωνίας.
Από τη σύμβαση δανείου προέκυπτε επίσης ότι η τράπεζα όχι μόνο επιβάλλει τόκους στο καταβληθέν κεφάλαιο του δανείου, αλλά και στο συνολικό κόστος της συμφωνίας δανείου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το υψηλό επιτόκιο.
Η τράπεζα παραβιάζει τις υποχρεώσεις πληροφόρησης
Ο καταναλωτής αισθανόταν αδικημένος και εκχώρησε τα δικαιώματά του από τη σύμβαση δανείου σε μια εταιρεία είσπραξης χρεών. Αυτή ισχυρίστηκε ότι η τράπεζα είχε παραβιάσει τις υποχρεώσεις πληροφόρησης της και απαιτούσε την επιστροφή ποσού περίπου 2.900 ευρώ, το οποίο ο καταναλωτής είχε προηγουμένως πληρώσει σε τόκους και έξοδα στην τράπεζα.
Η εταιρεία είσπραξης υποστήριξε ότι η τράπεζα είχε αναφέρει πολύ υψηλό επιτόκιο και έτσι παραβίασε τις υποχρεώσεις πληροφόρησης που υπαγορεύονται από τον νόμο περί καταναλωτικής πίστωσης. Η χρησιμοποιούμενη ρήτρα ήταν καταχρηστική. Η τράπεζα δεν είχε αναφέρει σαφώς υπό ποιες συνθήκες επιτρέπεται η αύξηση των χρεώσεων για τη σύμβαση δανείου. Λόγω αυτών των παραβάσεων, είχε χάσει το δικαίωμά της σε τόκους και έξοδα.
Το αρμόδιο πολωνικό δικαστήριο δεν ήταν βέβαιο αν όντως η παραβίαση των υποχρεώσεων πληροφόρησης συνεπάγεται απώλεια του δικαιώματος της τράπεζας για τόκους και έξοδα και γι’ αυτό προσέφυγε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ΔΕΕ ενισχύει τα δικαιώματα των καταναλωτών
Το ΔΕΕ ενίσχυσε τα δικαιώματα των καταναλωτών και έκανε σαφές ότι η τράπεζα μπορεί να χάσει το δικαίωμα της σε τόκους και έξοδα αν παραβιάσει τις υποχρεώσεις πληροφόρησης και ο καταναλωτής κατά συνέπεια δεν μπορεί να εκτιμήσει το μέγεθος των οικονομικών του δεσμεύσεων από τη σύμβαση δανείου.
Οι δικαστές στο Λουξεμβούργο διευκρίνισαν αρχικά ότι το επιτόκιο και το συνολικό ποσό που πρέπει να πληρώσει ο καταναλωτής κατά τη σύναψη της σύμβασης δανείου πρέπει να δηλώνονται καθαρά και σαφώς. Υπάρχει μια εσφαλμένη αναφορά του επιτοκίου, αν αυτό αναφέρεται είτε πολύ χαμηλό είτε πολύ υψηλό. Στον υπολογισμό του επιτοκίου υποτίθεται ότι η σύμβαση δανείου ισχύει για την περίοδο που έχει συμφωνηθεί και ότι ο πιστωτικός οργανισμός και ο καταναλωτής τηρούν τις υποχρεώσεις τους από τη σύμβαση δανείου. Παραβίαση των υποχρεώσεων πληροφόρησης δεν προκύπτει ακόμη, αν το επιτόκιο αναφέρεται πολύ υψηλό, επειδή οι χρησιμοποιούμενες συμβατικές ρήτρες αργότερα κρίνονται ως καταχρηστικές.
Ο δανειολήπτης πρέπει να μπορεί να εκτιμήσει τις οικονομικές του υποχρεώσεις
Ωστόσο, η τράπεζα πρέπει να διατυπώσει τις συνθήκες για την αλλαγή των χρεώσεων σαφώς. Αν βασίζεται σε δείκτες που είναι δύσκολο για τον πελάτη να επιβεβαιώσει, μπορεί να αποτελεί παραβίαση των υποχρεώσεων πληροφόρησης, δήλωσε το ΔΕΕ. Εάν αυτή η παραβίαση προκαλέσει ότι ο δανειολήπτης δεν μπορεί να εκτιμήσει τις οικονομικές του υποχρεώσεις από τη σύμβαση, η τράπεζα μπορεί να χάσει το δικαίωμά της σε τόκους και κόστος. Μία τέτοια κύρωση είναι επίσης αναλογική, όπως ξεκαθάρισε το ΔΕΕ, ενώ οι κυρώσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη βαρύτητα της παραβίασης.
Η απόφαση του ΔΕΕ είναι καθοριστική για τις συμβάσεις δανείων σε όλη την ΕΕ. Στις περιπτώσεις λανθασμένων ή ασαφών όρων σχετικά με το επιτόκιο, οι τράπεζες μπορεί να χάσουν το δικαίωμα τους σε τόκους και κόστος.
Η MTR Legal παρέχει συμβουλές για Δάνεια και άλλα θέματα τραπεζικού δικαίου.
Θα χαρούμε να έρθετε σε επαφή μαζί μας!
