Avrupa Adalet Divanı Kararları – Az. C-438/23 ve C-240/23
Bir biftek, schnitzel veya sosis de vejetaryen veya vegan olabilir mi ve bitki bazlı bir ürün böyle adlandırılabilir mi? Bu soru Avrupa Adalet Divanı’nı meşgul etti. 4 Ekim 2024 tarihli kararıyla (Az.: C-438/23) Avrupa Adalet Divanı, eğer bu ürünler için yasal olarak zorunlu bir adlandırma yoksa, tamamen bitkisel gıdaların hayvansal ürünlerin isimlerini taşıyabileceğini netleştirdi. Örneğin, vejetaryen veya vegan ürünlerin biftek olarak adlandırılmasını yasaklayan genel bir ulusal yasağın kabul edilemez olduğunu belirtti Lüksemburg’daki yargıçlar.
Gıdaların adlandırılması, rekabet hukuku alanında sıkça tartışma konusudur. Temel olarak, tüketiciyi yanıltacak şekilde tanıtılmamalıdırlar. Vegan bir biftek bir çelişki olabilir, fakat tüketicinin yanıltılıp yanıltılmayacağı farklı bir sorudur, ekonomik hukuk firması MTR Legal Rechtsanwälte bu gibi hususlarda danışmanlık hizmeti verirken böyle belirtmiştir.
Fransız yasağı AD önünde
AD’de işlem için başlangıç noktası, bitki bazlı ürünler için “sosis”, “biftek” veya “schnitzel” gibi terimlerin kullanımını yasaklayan bir Fransız kararnamesiydi. Yasak, ürünlerin ambalajında açıkça “vegan” veya “vejetaryen” olarak işaretlenmiş olsa bile geçerliydi.
Birçok organizasyon ve şirket bu kararnameye itiraz etti. Yasak nedeniyle girişim özgürlüklerinin ve rekabet şanslarının kısıtlandığını hissettiler. Bu nedenle, kararnamenin geçersiz kılınmasını talep ettiler. Fransız Devlet Konseyi, bunun üzerine Avrupa Adalet Divanı’nı devreye soktu. Merkezde, bir üye devletin belirli terimleri yalnızca hayvansal ürünlere saklamasının EU hukuku – özellikle Yönetmelik (EU) No. 1169/2011 ile uyumlu olup olmadığı sorusu yer aldı.
Genel yasak kabul edilemez
AD, bitki bazlı ürünler için et terimlerinin kullanılmasını genel ve toptan yasaklamanın, eğer spesifik olarak belirlenmiş bir birlik yasası yoksa, birlik hukukuna aykırı olduğuna karar verdi. Ulusal bir düzenlemenin belli kelimeleri toptan hayvansal kökenli et ürünlerine saklaması kabul edilemez. Ayrıca, yönetmelik kapsamında sağlanmış bilgilerin uygun tüketici koruması sağladığı varsayılabilir, dedi Lüksemburg’daki yargıçlar.
Bir AB üye devleti yasal olarak zorunlu bir isimlendirme getirmediği sürece, vegan veya vejetaryen gıda üreticilerinin, yaygın adlandırmaları kullanmaktan genel bir yasakla men edilmemesi gerektiğini belirtti AD.
AB Organik Logosunun Kullanımı
Başka bir davada, Avrupa Adalet Divanı 4 Ekim 2024 tarihli kararıyla AB Organik Logosunun kullanımına (Az.: C-240/23) ilişkin karar verdi. Davada, organik bileşenlerin yanında ek vitaminler ve mineraller içeren bir içecek söz konusuydu. Alman yetkililer, AB Yönetmeliği 2018/848 uyarınca bu tür katkı maddelerinin yalnızca yasal olarak zorunlu olduğunda izin verildiği için üreticiye bu ürün üzerinde AB Organik Logosu kullanmayı yasakladı. Bu durum burada geçerli değildi.
Üretici buna karşı çıktı. Çünkü kendi görüşüne göre, ABD’den ithal edilen benzer bir ürüne karşı bir ayrım gözetildiğini düşünüyordu. Arka planında, ABD’nin üçüncü bir ülke olarak kabul edilmesi ve üretim ve kontrol düzenlemelerinin AB ile eşdeğer olarak değerlendirildiği bilgisi vardı. Bu da ABD’nin organik veya biyolojik ürün üretim standartlarına uygun ürünlerin AB içinde de pazarlanabileceği anlamına gelmektedir.
Haksız Rekabet Dezavantajı
AD, Almanya’daki üreticinin görüşünü büyük ölçüde paylaştı ve haksız rekabet dezavantajı tespit etti. İthal gıdalarda AB Organik Logosunun sadece, bu ürünlerin AB’nin üretim yönetmeliklerine tamamen uygun olması durumunda kullanılabileceğini kesin şekilde belirtti. Üçüncü ülke standartlarının eşdeğerliğinin basitçe tanınması yeterli değildir. Aksi takdirde, tüketicilerin yanıltılması ve iç pazarda rekabetin bozulması riski bulunmaktadır.
AD sınır koydu ancak bu AB Organik Logosunun kullanımına yönelikti. Üçüncü bir ülke organik/biyolojik ürünler için kendi sertifikasyonlarına sahipse, bu sertifika da AB’de kullanılabilir, bu şekilde ürünün AB düzenlemelerine uygun olduğu izlenimi verilmediği sürece.
AD’nin kararları, şirketlerin ürün adlandırmalarını dikkatli bir şekilde yaparak içerik ve üretim yöntemleri hakkında şeffaf olmaları gerektiğini göstermektedir.
MTR Legal Rechtsanwälte, fikri mülkiyet koruması ve ticari rekabet hukuku alanında.
