Yurt dışı bağlantı olmadan yetkili mahkeme seçimi
ABAD, 8 Şubat 2024 tarihli kararıyla, Avrupa Birliği’nin aynı üye devletinde yerleşik iki sözleşme tarafının, bir mahkemenin yetkisini başka bir AB üyesi devletten sözleşmeyle kabul edebileceğini, bu sözleşmenin aksi halde bu diğer üye devletle hiçbir bağlantısı bulunmasa da belirledi (Az.: C-566/22).
Mahkeme seçimi, sözleşme tarafları arasında bir hukuki ihtilaf durumunda işlemin sonucunu etkileyebileceğinden dolayı sınır ötesi ticari ilişkilerde büyük önem taşıyabilir. Ticari ortaklar, sözleşme ile mahkemeyi belirlerken, sözleşmenin yasal olarak güvenli bir temele dayanması gerektiğine dikkat edilmelidir, diyor ekonomi hukuku firması MTR Legal Rechtsanwälte, ulusal ve uluslararası müvekkillerini ticaret hukuku ve dava yönetimi konularında danışmanlık yapmaktadır.
Slovakya’da yerleşik taraflar
ABAD önündeki davada, alışılmadık olan, sözleşme taraflarının Slovakya’da yerleşik olmalarına rağmen, Çek Cumhuriyeti mahkemeleri lehine yetkili mahkeme seçimini sözleşmeyle belirlemiş olmalarıydı. Bu anlaşma dışında, komşu ülkeyle başka bir bağlantı yoktu.
Taraflar, 2016 ve 2017 yıllarında iki kredi sözleşmesi imzalamış, kredi veren taraf daha sonra taleplerini yine Slovakya’da yerleşik olan bir şirkete devretmişti. Yapılan mahkeme anlaşması devralmayla değişmedi.
Kredi alan taraf borcu geri ödeyemediğinde, şirket Çek Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi’nde kalan taksitlerin ödeme talebiyle dava açtı. Bu mahkemenin anlaşma uyarınca, bu hukuki ihtilaf için yetkili Çek mahkemesini belirlemesi gerekmekteydi. Şirket, burada EuGVVO’nun 25. maddesini öne sürdü.
Çek mahkemeleri karar vermeli
Bu düzenleme, ikamet yerinden bağımsız yapılan mahkeme seçimi durumunda, seçilen üye devletin mahkemelerinin hukuki ihtilaf hakkında karar verebileceğini öngörür. Ancak, yapılan anlaşma üye devlet yasalarına göre maddi olarak geçersizse bu geçerli olmaz.
Çek Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, bu düzenlemenin uygulanabilirliği konusunda, sözleşme taraflarının aynı AB üye devletinde yerleşik olduğunu ve tek uluslararası bağlantının yapılan mahkeme anlaşması olduğunu gördüğünden, bu dava ile ilgili kararı ABAD’a yöneltti.
ABAD, Çek mahkemelerinin yetkisini kabul etti. İlk olarak, EuGVVO’nun 25. maddesinin metninin, aynı üye devlette yerleşik taraflar arasındaki mahkeme yetki anlaşmasına karşı olmadığını belirtti. Ancak belirlemenin bağlı olduğu bağlam, anlam ve amacının da her zaman dikkate alınması gerektiği belirtildi. EuGVVO’nun sürekli içtihatlarına göre, her zaman bir uluslararası bağlantı gereklidir. Bu uluslararası ilişkinin nasıl olması gerektiği net bir şekilde tanımlanmış değildir. Yönetmelik No. 1215/2012, gerekçelerinde „sınır ötesi bağlantısı olan medeni meseleler“ ve „sınır ötesi hukuki ihtilaflar“ terimlerini kullansa da, uygulama kuralının dayandığı uluslararası bağlantı tanımı içermez, denildi.
Yetkili mahkeme seçimi ile uluslararası bağlantı
Mevcut durumda, ABAD, hukuki bir ihtilafın başka bir AB üye devletinde mahkemenin yetkilendirilmesini tarafların kabul etmesi nedeniyle sınır ötesi bir mesele olarak kabul edilmesi gerektiğini belirtti. Bu, temel davanın uluslararası bağlantısını gösterir. Ayrıca sözleşme taraflarının sözleşme özgürlüğü ve hukuki güvenlik anlamında etkili bir mahkeme seçiminin kabul edilmesi gerektiği sonucuna varıldı.
Bu durum, tarafların aynı üye devlette bulunması halinde konuyu uluslararası yapmaz diyen 30 Haziran 2005 tarihli Lahey Sözleşmesi’nin 1. Maddesi’nin 2. Fıkrası önünde engel değildir. Çünkü AB yasa koyucu, yönetmeliğe benzer bir düzenleme eklememeye karar vermiştir. Bu, uluslararası bağlantısı olan hukuki ihtilaflarda hukuki güvenliğin sağlanmasını ve geliştirilmeye devam edilmesini amaçlar, şeklinde ABAD sonuç olarak belirtti.
Bu kararla, ABAD, sözleşme tasarımında ticari ortakların yararlanabileceği yeni olanaklar sundu.
MTR Legal Rechtsanwälte, sözleşme hukuku ve dava yönetimikonularında danışmanlık yapmaktadır.
Bizimle iletişime geçin!
