Wyrok LG Frankenthal dotyczący zdolności testowania przy demencji – Sygn. akt 8 O 97/24
Oczekiwana długość życia ludzi wzrasta. Ten rozwój ma również swoje negatywne strony, ponieważ coraz więcej osób choruje na demencję. Jednak choroba demencyjna nie jest jednoznaczna z niezdolnością do sporządzania testamentu. Wskazał na to Sąd Krajowy we Frankenthal w nieprawomocnym wyroku z dnia 18 lipca 2024 roku (sygn. akt: 8 O 97/24).
Jeżeli osoba testująca z powodu ciężkiej choroby psychicznej nie jest już w stanie oszacować znaczenia swoich ostatnich postanowień i odpowiednio do tego działać, zachodzi niezdolność do testowania zgodnie z § 2229 ust. 4 niemieckiego kodeksu cywilnego. Nie oznacza to jednak, że choroba psychiczna, taka jak demencja, automatycznie prowadzi do niezdolności do testowania, jak twierdzi MTR Legal Rechtsanwälte, kancelaria prawna doradząca m.in. w zakresie prawa spadkowego.
Demencja nie prowadzi automatycznie do niezdolności testowania
Również LG Frankenthal w swoim wyroku z dnia 18 lipca 2024 roku podkreślił, że demencja nie prowadzi automatycznie do niezdolności testowania. Decydujące jest raczej, czy osoba testująca, mimo swojej choroby, może jeszcze wydać klarowny osąd o skutkach swoich zarządzeń testamentowych i czy jest zdolna do podejmowania decyzji bez wpływu osób trzecich.
Spadkodawczyni w danym przypadku nie miała dzieci ani osób uprawnionych do zachowku. W swoim odręcznym testamencie z 2018 roku ustanowiła syna kuzynki i jego żonę jako spadkobierców. Zarządziła wykonawstwo testamentu i mianowała swojego doradcę podatkowego na wykonawcę testamentu. Spadkodawczyni była właścicielką także cennej nieruchomości. Mieszkanie na piętrze domu zamieszkiwał syn przyjaciółki spadkodawczyni.
Początek choroby demencyjnej
Na początku 2021 roku, z powodu złamania kości, spadkodawczyni przebywała kilka dni na leczeniu szpitalnym. W tym czasie szpital rozpoznał również początek choroby demencyjnej jako diagnozę towarzyszącą.
Krótko po pobycie w szpitalu 90-letnia spadkodawczyni sporządziła nowy testament notarialny. W tym testamencie przekazała cały majątek synowi swojej przyjaciółki, który od około 30 lat zamieszkiwał piętro jej domu. W adnotacji zaznaczono również, że notariusz uznał spadkodawczynię za w pełni zdolną do czynności prawnych i testowania.
Testament jest ważny
Kilka miesięcy później spadkodawczyni zmarła. Na wniosek spadkobierców doradca podatkowy, mianowany jako wykonawca testamentu, został z ważnego powodu odwołany, a jego następcą jako wykonawcę testamentu wyznaczono prawnika. Ten nie podzielał opinii notariusza, że spadkodawczyni była jeszcze zdolna do testowania. Aby poprzeć tę tezę, przedstawił pisma lekarskie, które potwierdzały początek rozwoju demencyjnego. W trybie przyspieszonym próbował uzyskać wydanie przez sąd orzeczenia o niezdolności do testowania spadkodawczyni i unieważnienia testamentu notarialnego. Miało to prawdopodobnie zapobiec temu, aby cenne nieruchomości przypadły jej najemcy.
Przed sądem we Frankenthal wykonawca testamentu nie przeforsował swojej argumentacji. Ponieważ prawo spadkowe zasadniczo zakłada zdolność do testowania, należy udowodnić przeciwieństwo. To wykonawca testamentu nie zdołał udowodnić, stwierdził sąd. Przedstawione pisma lekarskie na to nie wpływają. Mówią co prawda o początku demencji, ale brakuje oceny stopnia demencji. Bez tej oceny nie można wiarygodnie ocenić zdolności do testowania. Ponieważ przy średniej lub ciężkiej demencji nie można już mówić o ważnym testamencie, to przy lekkiej demencji nadal można założyć zdolność do testowania, podkreślił LG Frankenthal.
Kwestia zdolności do testowania częstym punktem spornym między spadkobiercami
Ponieważ sąd nie zakłada, że wykonawcy testamentu uda się w postępowaniu zasadniczym udowodnić niezdolność do testowania spadkodawczyni, odrzucił wniosek tymczasowy.
Kwestia zdolności do testowania jest częstym punktem spornym między spadkobiercami. Aby uniknąć sporów spadkowych i zapewnić, że ostatnie postanowienia zostaną zrealizowane zgodnie z wolą spadkodawcy, testament powinien być sporządzony jak najprzezorniej. Warto przy tym uzyskać zaświadczenie o zdolności do testowania od specjalisty. Jego opinia jest bardziej znacząca niż opinia notariusza, który nie jest biegłym medycznym.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w kwestiach dotyczących testamentu oraz innych zagadnień prawa spadkowego.
Zachęcamy do kontaktu z nami.
