Postanowienie OLG Monachium z dnia 09.08.2024 – Az.: 33 Wx 115/24 e
Tworząc testament, ustawodawca może obejść ustawowe dziedziczenie i samodzielnie zdecydować, kto ma zostać spadkobiercą. Aby testament odręczny był skuteczny, musi spełniać kilka wymogów formalnych. W przypadku testamentu odręcznego konieczne jest, aby podpis spadkodawcy znajdował się na końcu tekstu, co wyraźnie potwierdziło OLG Monachium w postanowieniu z dnia 9 sierpnia 2024 r. (Az.: 33 Wx 115/24 e).
Testament powinien być zawsze jasno sformułowany, aby ostatnia wola spadkodawcy była wyraźnie rozpoznawalna i aby unikać sporów spadkowych. Ponadto testament odręczny musi spełniać kilka wymogów formalnych, aby był skuteczny, jak podkreślają prawnicy z kancelarii MTR Legal, którzy doradzają m.in. w zakresie prawa spadkowego.
Wymogi formalne w testamencie
Testament powinien mieć zawsze wyraźny tytuł, taki jak „Moja ostatnia wola” lub „Mój testament”, aby można go było rozpoznać jako ostatnią wolę spadkodawcy. Ponadto testament odręczny musi być napisany ręcznie przez spadkodawcę od początku do końca i datowany. Nie może zabraknąć własnoręcznego podpisu testatora.
Podpis należy traktować dosłownie, czyli musi znajdować się na końcu testamentu, a nie na marginesie lub w innym miejscu dokumentu. W przeciwnym razie testament może być nieważny, jak pokazuje decyzja OLG Monachium.
Podpis na marginesie dokumentu
W omawianym przypadku chodziło o rzekomy testament brytyjskiego obywatela mieszkającego w Niemczech. Po śmierci rozwiedzionego mężczyzny pojawił się dokument, który miał pochodzić od spadkodawcy. Był on napisany maszynowo z tytułem „Last Will and Testament”, po którym można było wprowadzić nazwisko. Na dokumencie wymieniono sześć nazwisk z procentami. Nie było dalszych informacji. Chociaż reszta kartki była pusta i pod listą było dużo miejsca, podpis spadkodawcy znajdował się na marginesie.
Jedna z osób wymienionych na liście złożyła wniosek o Europejski Certyfikat Spadkowy, który wskazuje wymienione osoby jako współspadkobierców zgodnie z podanymi procentami.
Przeciw temu zaprotestował syn mężczyzny, również wymieniony na liście. Według niego dokument nie stanowił formalnie poprawnego testamentu. Z powodu ustawowego dziedziczenia, stał się jedynym spadkobiercą.
OLG Monachium: Podpis musi być na końcu
OLG Monachium przyznało rację synowi. Testament nie był ważny, ponieważ brakowało wymaganego podpisu spadkodawcy. W ten sposób nastąpiło ustawowe dziedziczenie.
Sąd apelacyjny uzasadnił to tym, że podpis stanowi przestrzenny akapit testamentu. Podpis ma zapewnić, że później nie będą dokonywane żadne dodatki. Jest on konieczny dla ważności testamentu. Z powodów bezpieczeństwa prawnego nie można odstąpić od tego wymogu ważności. Podpis gwarantuje powagę ostatniej woli. Dodatkowo tylko podpis zapewnia zakończenie testamentu przez spadkodawcę.
Podpis powinien zwykle znajdować się na końcu testamentu, o czym dalej wyjaśniło OLG Monachium. Tylko w wyjątkowych przypadkach, np. z powodu braku miejsca, może wystarczyć, jeśli podpis znajduje się w innym miejscu. Wtedy jednak musi być wyraźnie widoczne, że jest on związany z resztą tekstu i ma go zakończyć.
W omawianym przypadku takie odstępstwo nie miało miejsca, ponieważ kartka była zapełniona tylko w połowie. Dlatego też było wystarczająco dużo miejsca na podpis na końcu tekstu i nie musiał być on umieszczany na marginesie. Nie stanowił on zakończenia oświadczenia, jak uważa OLG.
Testament także według prawa angielskiego nieważny
Ponieważ spadkodawca był Anglikiem, OLG Monachium sprawdziło, czy dokument mógłby być ważnym testamentem według prawa angielskiego. To również zostało odrzucone przez OLG. Wynikało to z faktu braku wymaganego według prawa angielskiego obecności dwóch świadków, którzy potwierdziliby powstanie testamentu. Syn spadkodawcy stał się zatem jedynym spadkobiercą zgodnie z ustawowym dziedziczeniem.
Decyzja OLG Monachium pokazuje, że przestrzeganie wymogów formalnych jest również konieczne do sporządzenia ważnego testamentu.
Prawnicy z MTR Legal doradzają przy sporządzaniu testamentów oraz innych zagadnieniach dotyczących prawa spadkowego i międzynarodowego prawa spadkowego.
Zachęcamy do kontaktu z nami!
