Brakujący podpis arbitra – BGH I ZB 34/23
Orzeczenie sądu arbitrażowego może być skuteczne w wyjątkowych przypadkach, nawet jeśli tylko dwóch z trzech arbitrów podpisało wyrok. To BGH wyjaśnił uchwałą z 11 lipca 2024 roku (Az.: I ZB 34/23).
Postępowanie arbitrażowe może mieć zalety i wady w porównaniu z postępowaniem sądowym. Orzeczenie arbitrażowe może być potencjalnie łatwiejsze do wykonania niż wyrok sądowy. Jednakże orzeczenie arbitrażowe jest zwykle skuteczne tylko wtedy, gdy zostanie własnoręcznie podpisane przez wszystkich arbitrów. Jeśli arbiter nie może osobiście złożyć podpisu, musi być przynajmniej podany zapis o niemożności oraz powód tej niemożności, jak podaje kancelaria MTR Legal Rechtsanwälte, która wspiera swoich klientów także w prowadzeniu procesów i postępowań arbitrażowych.
BGH zadecydował, że orzeczenie arbitrażowe może być wyjątkowo skuteczne, nawet jeśli zostało podpisane tylko przez dwóch z trzech arbitrów.
Wysokie żądanie odszkodowawcze
W tej sprawie dotyczyło to sporu prawnego między dwoma koncernami. Wnioskodawca nabył od innego przedsiębiorstwa siedem działów biznesowych. Dla każdego z tych działów przeciwnik sporządził Financial Fact Book (FFB) i udzielił gwarancji. FFB zawierają identyczną klauzulę, zgodnie z którą „wszystkie sporne roszczenia odszkodowawcze” rozstrzygane są ostatecznie przez sąd arbitrażowy. Zgodnie z klauzulą sąd arbitrażowy składa się z trzech arbitrów, przy czym każda strona może wyznaczyć jednego arbitra.
Wnioskodawca uważa, że przeciwnik naruszył jego obowiązki gwarancyjne na podstawie FBB i dlatego żądał w skardze arbitrażowej odszkodowania w wysokości 1,6 miliarda euro.
„signature could not be obtained”
Sąd arbitrażowy oddalił powództwo. Jednak wyrok arbitrażowy został podpisany tylko przez dwóch arbitrów. Brakowało podpisu arbitra wyznaczonego przez wnioskodawcę. Poniżej jego nadrukowanego nazwiska był tylko dopisek „signature could not be obtained” (podpis nie mógł zostać uzyskany).
Wnioskodawca złożył wniosek o uchylenie orzeczenia arbitrażowego, ewentualnie o stwierdzenie nieważności orzeczenia arbitrażowego. Uzasadnił to tym, że w postępowaniu arbitrażowym naruszono jego prawo do bycia wysłuchanym. Ponadto nie podano powodu braku podpisu arbitra. Dlatego orzeczenie arbitrażowe nie jest skuteczne.
Orzeczenie arbitrażowe musi spełniać wymagania formalne
OLG Frankfurt odrzucił wniosek o uchylenie, ale stwierdził nieważność orzeczenia arbitrażowego z powodu brakującego podpisu. Od tej decyzji obie strony złożyły skargę kasacyjną.
BGH stwierdził najpierw, że orzeczenie arbitrażowe, które nie spełnia formalnych warunków, nie jest orzeczeniem arbitrażowym w rozumieniu § 1059 Abs. 1 ZPO (kodeksu postępowania cywilnego). W przedmiotowej sprawie spełniono jednak formalne wymagania co do podania powodu braku podpisu arbitra. OLG Frankfurt uznało, że nie podano powodu brakującego podpisu arbitra. Ta ocena była jednak błędna. Zgodnie z oświadczeniem, że podpis nie mógł zostać uzyskany, powód brakującego podpisu został podany w rozumieniu § 1054 Abs. 1 zdanie 2 ZPO, wyjaśnił BGH.
Bezwzględna większość wystarczająca
BGH dalej wyjaśnił, że zgodnie z § 1054 Abs. 1 ZPO wymagany, ale również wystarczający jest podpis bezwzględnej większości arbitrów. W ten sposób można uniknąć sytuacji, w której arbitrzy uniemożliwią wydanie skutecznego orzeczenia arbitrażowego. Określenie powodu brakującego podpisu według nowej wersji § 1054 ZPO nie powinno być ograniczone do tego, że podpisu nie można było uzyskać, ale powinny być dopuszczane również inne powody braku podpisu, stwierdzili sędziowie z Karlsruhe. Tak więc w przedmiotowej sprawie istnieje skuteczne orzeczenie arbitrażowe, uznał BGH.
BGH wzmocnił znaczenie arbitrażu. Czy postępowanie sądowe czy arbitrażowe jest lepszym sposobem na rozwiązanie konfliktu, zależy od wielu czynników, które należy wziąć pod uwagę.
MTR Legal Rechtsanwälte posiada duże doświadczenie w prowadzeniu procesów i doradza także w postępowaniach arbitrażowych.
Zapraszamy do kontaktu z nami!
