Długi okres separacji może być uwzględniony przy podziale świadczeń emerytalnych
Jeśli para małżeńska żyje już od dłuższego czasu w separacji, powinna również rozważyć rozwód, ponieważ zmienia to ich status prawny. Może to mieć szczególne znaczenie finansowe, ponieważ długi okres separacji może być uwzględniony przy obliczaniu podziału świadczeń emerytalnych. Pokazuje to decyzja Sądu Wyższego Turyngii z 29 listopada 2024 r. (Sygn. akt: 4 UF 175/19).
Jeśli dochodzi do rozwodu, odpowiedni sąd rodzinny automatycznie przeprowadza podział świadczeń emerytalnych. Podział świadczeń emerytalnych odbywa się na zasadzie połowy. Upraszczając, oznacza to podział nabytych przez małżonków uprawnień emerytalnych. Ma to na celu wyeliminowanie nierówności, która mogła powstać w trakcie małżeństwa, jeśli jeden z małżonków zawodowo cofnął się w tył, a przez to nabył mniejsze uprawnienia emerytalne, jak wyjaśnia kancelaria gospodarcza MTR Legal Rechtsanwälte, która doradza m.in. w prawie rodzinnym.
Oprócz uprawnień z ubezpieczenia emerytalnego, przy podziale uwzględniane są również uprawnienia z prywatnego ubezpieczenia emerytalnego, z zawodowych zaopatrzeń oraz z pracowniczych programów emerytalnych i dodatkowych zabezpieczeń w sektorze publicznym.
Wyjątek od zasady podziału na połowę
Wyjątek od zasady podziału na połowę istnieje, gdy podział uprawnień emerytalnych byłby rażąco niesprawiedliwy lub małżeństwo było krótkotrwałe.
W przypadku przed sądem w Turyngii nie można było mówić o krótkim małżeństwie. Wręcz przeciwnie: para była małżeństwem przez 48 lat, zanim mąż złożył wniosek o rozwód w 2016 roku. Jednakże para żyła oddzielnie przez ostatnie 17 lat. Rozwód nastąpił w 2019 roku.
Przy obliczaniu podziału świadczeń emerytalnych sąd rodzinny w Erfurcie nie uwzględnił okresu separacji od 2000 roku do złożenia wniosku o rozwód w 2016 roku. Uzasadnił to tym, że para żyła oddzielnie przez 17 lat i byłoby to rażąco niesłuszne, by ten okres uwzględniać.
Brak podziału świadczeń przy rażącej niesprawiedliwości
Przeciwko temu bronił się mężczyzna. Złożył wniosek o uwzględnienie całego okresu małżeństwa przy podziale świadczeń emerytalnych. Wyjaśnił, że początkowo to on nabywał wyższe uprawnienia emerytalne niż jego żona, która od 1991 roku miała wyższe dochody od niego. Jego składki emerytalne spadły od 2000 roku, ponieważ z powodu choroby i krótkotrwałego bezrobocia musiał wykonywać gorzej płatne prace. Byłoby niesprawiedliwe, gdyby teraz tylko jego żona korzystała z jego wcześniejszych wyższych uprawnień emerytalnych.
Sąd Wyższy w Turyngii podzielił jego argumentację. Wyjaśnił, że podział świadczeń emerytalnych wyjątkowo nie odbywa się, gdy jest rażąco niesprawiedliwy. Dzieje się tak jednak tylko wtedy, gdy ogólne okoliczności danego przypadku uzasadniają odstąpienie od zasady podziału na połowę. Klauzula wyjątkowa określona w § 27 VersAusglG spełnia funkcję korektora sprawiedliwości. Bardzo długi okres separacji, w tym przypadku ponad 17 lat, nie wyklucza podziału świadczeń emerytalnych za cały okres małżeństwa. Jednakże daje powód do rozważenia, czy w takiej sytuacji nie występuje rażąca niesprawiedliwość.
Pomimo separacji brak rozwiązania wspólnoty emerytalnej
Okoliczności do uwzględnienia w klauzuli wyjątkowej mogą wystąpić także, gdy wspólnota emerytalna była już rozwiązana z powodu długiej separacji małżeństwa, kontynuował sąd w Turyngii. W takich przypadkach brakuje podziałowi świadczeń emerytalnych właściwego uzasadnienia. Nie ma przy tym wzorca, jak długo para małżeńska musi być oddzielona. Klauzula wyjątkowa jest tym bardziej stosowana, im dłużej separacja trwała w stosunku do faktycznego wspólnego życia. Co najmniej jednak separacja musi stanowić jedną trzecią czasu trwania małżeństwa.
W rozpatrywanym przypadku nie występuje rażąca niesprawiedliwość. Albowiem do czasu separacji w 1999 r. małżeństwo istniało już przez 31 lat. Małżonkowie mogli zatem polegać na istnieniu wspólnoty emerytalnej z wzajemnym udziałem w istniejących i przyszłych uprawnieniach emerytalnych, wyjaśniał Sąd.
Ta długa wspólnota małżeńska nie zostaje również zredukowana przez 17-letnią separację. Ponieważ także po separacji nie widać rozwiązania wspólnoty ekonomicznej wynikającej z małżeństwa. Para składała wspólne zeznania podatkowe do 2015 roku lub współfinansowała nieruchomość aż do jej sprzedaży w 2017 roku. Uwzględniając powiązania ekonomiczne poza separacją, nie wydaje się, by uwzględnienie całego czasu trwania małżeństwa przy podziale świadczeń emerytalnych było rażąco niesprawiedliwe, zdecydował Sąd Wyższy Turyngii.
Okoliczności w poszczególnym przypadku
Wyrok pokazuje, że okres separacji może być uwzględniony przy podziale świadczeń emerytalnych, ale nie musi być. Wszystko zależy od innych okoliczności konkretnego przypadku. Aby mieć jasny rozdział finansów, odseparowana para małżeńska powinna wcześnie zająć się kwestią rozwodu.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w kwestiach separacji i rozwodu oraz innych zagadnieniach prawa rodzinnego na terenie całych Niemiec!
Proszę się z nami skontaktować !
