Wyrok Federalnego Trybunału Podatkowego z dnia 31.07.2024 – Sygn. II R 20/22
Przyjaciele lub członkowie rodziny udzielając sobie nawzajem pożyczki, często stosują niskie oprocentowanie lub całkowicie z niego rezygnują. Należy jednak uważać. Jeśli oprocentowanie jest znacznie niższe od rynkowego oprocentowania banku, urząd skarbowy może uznać tę korzyść odsetkową za darowiznę i zażądać podatku od darowizny. Federalny Trybunał Podatkowy (BFH) w wyroku z dnia 31 lipca 2024 r. dotyczącego określenia podatku od darowizn przy nisko oprocentowanych pożyczkach jasno stwierdził, że udzielenie pożyczki z nie rynkowym oprocentowaniem należy opodatkować jako mieszaną darowiznę (Sygn. II R 20/22).
Darowizna między żyjącymi często prowadzi do zamierzonego wzbogacenia obdarowanego. Uwzględniając kwoty wolne od podatku, urząd skarbowy może określić podatek od darowizn. Również pożyczka z wyraźnie niższym oprocentowaniem niż rynkowe może prowadzić do opodatkowania podatkiem od darowizn, jak informuje kancelaria prawna MTR Legal Rechtsanwälte, która doradza m.in. w zakresie prawa podatkowego.
Darowizna poprzez oprocentowaną pożyczkę
To także pokazuje decyzja Federalnego Trybunału Podatkowego. Powód w podstawowej sprawie zaciągnął od swojej siostry pożyczkę w wysokości około 1.875.000 euro, aby przejąć gospodarstwo rolne swojego ojca, z oprocentowaniem 1 procent.
Urząd skarbowy widział w tańszej pożyczce dobrowolną darowiznę w wysokości różnicy między przyznanym oprocentowaniem 1 procent a oprocentowaniem zgodnym z ustawą o wycenie wynoszącym 5,5 procent. Rynkowe oprocentowanie wynosiło co prawda tylko 2,81 procent. Urząd skarbowy uzasadniło zastosowanie wyższego ustawowego oprocentowania tym, że umowa pożyczki odbiegała również w zakresie terminu, spłaty i terminu płatności od rynkowych warunków pożyczki i dlatego nie można było ustalić rynkowego oprocentowania dla porównywalnych pożyczek.
Odwołanie powoda od decyzji podatkowej zostało odrzucone przez urząd skarbowy. Urząd uznał tańszą pożyczkę za mieszaną darowiznę. Również sąd podatkowy oddalił skargę.
Kasacja częściowo pomyślna
Powód wniósł kasację, argumentując, że nie było dobrowolnej darowizny. Żadna z zaangażowanych stron nie była świadoma częściowej bezpłatności pożyczki. Ponadto, powód przedłożył oferty pożyczek, które miały niższe oprocentowanie niż stawka ustalona według ustawy o wycenie wynoszącą 5,5 procent.
Kasacja zakończyła się częściowym sukcesem. Sąd podatkowy słusznie przyjął, że udzielenie pożyczki po obniżonym oprocentowaniu jest dobrowolną darowizną podlegającą podatkowi od darowizn. Jednakże, opierał się na błędnej podstawie wymiaru, ponieważ można było ustalić niższe oprocentowanie niż ustawowe 5,5 procent, stwierdził Federalny Trybunał Podatkowy (BFH).
BFH dalej stwierdził, że każda dobrowolna darowizna jest uważana za darowiznę między żyjącymi, jeśli obdarowany zostaje wzbogacony kosztem darczyńcy i jest to zgodne z wolą darczyńcy. Udzielanie nisko oprocentowanej pożyczki jest zatem uważane za dobrowolną darowiznę. Odbiorca nisko oprocentowanej pożyczki otrzymuje wzbogacenie majątkowe, które podlega podatkowi od darowizn. Strata majątkowa dawcy pożyczki polega na tym, że rezygnuje on z zysku, który uzyskałby przy rynkowych oprocentowaniach.
Podatek od darowizn znacznie zredukowany
Warunki niezbędne do zastosowania podatku od darowizn w przypadku dobrowolnej darowizny zostały spełnione, stwierdził BFH. Do obliczenia podatku od darowizn w przypadku nisko oprocentowanej pożyczki istotna jest różnica w oprocentowaniu między ustalonym oprocentowaniem a stawką wynikającą z ustawy o wycenie. Jednak wartość 5,5 procent według § 15 ust. 1 BewG można zastosować tylko wtedy, „gdy nie jest znana inna wartość”, wyjaśnił BFH.
W danym przypadku sąd podatkowy ustalił, że według danych Deutsche Bundesbanku nominalne oprocentowanie porównywalnych pożyczek wynosiło 2,81 procent. Z tego wynika, że dla podatnika uzyskano korzyść wynoszącą zaledwie 1,81 procent. To zredukowało podatek od darowizn o około 170.000 euro do około 59.000 euro.
Nawet jeśli intencje są dobre, nisko oprocentowane pożyczki mogą prowadzić do obciążenia podatkowego. Dlatego należy ukształtować warunki nisko oprocentowanej pożyczki tak, aby obciążenie podatkowe było jak najmniejsze.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w kwestiach podatku od darowizn i innych kwestiach prawa podatkowego.
Zapraszamy do kontaktu z nami!
