Wyrok TSUE z dnia 13.02.2025 – C-472/23Kto zaciąga pożyczkę w banku, musi płacić odsetki. Jednak bank może stracić swoje prawo do odsetek, jeśli naruszy swoje obowiązki informacyjne. Bank jest zobowiązany do jasnego i zrozumiałego poinformowania swoich klientów o rzeczywistej rocznej stopie procentowej i jej wyliczeniu oraz o wszelkich zmianach umowy. Tak zadecydował TSUE wyrokiem z dnia 13 lutego 2025 r. (sygn. akt: C-472/23).
Dla pożyczkobiorców ważne jest móc ocenić swoje obciążenie finansowe w związku z udzieleniem kredytu. W tym celu są oni zależni od informacji banku. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jasno określił w swojej decyzji, że bank powinien traktować poważnie swoje obowiązki informacyjne wobec klientów. W przypadku naruszenia, może utracić swoje roszczenie o odsetki i koszty, jak informuje kancelaria MTR Legal Rechtsanwälte, która doradza m.in. w prawie bankowym.
Wskazanie rzeczywistej rocznej stopy procentowej
W postępowaniu przed TSUE konsument z Polski zawarł z bankiem umowę kredytową na równowartość około 9 600 euro. Do tej kwoty doszły odsetki i inne koszty w wysokości łącznie około 5 600 euro. Rzeczywista roczna stopa procentowa dla kredytu została podana na poziomie 11,18 procent. Ponadto bank według umowy kredytowej mógł pobierać inne opłaty za czynności związane z obsługą pożyczki i zmianą warunków umowy.
Zgodnie z warunkami umowy bank mógł podnieść opłaty i prowizje, jeśli wystąpił którykolwiek z wymienionych w umowie warunków. Należały do nich np. zmiana płacy minimalnej, zmiana średnich wynagrodzeń, rozwój cen w różnych obszarach lub zmiana stóp procentowych ustalonych przez polski bank centralny.
Z umowy kredytowej wynikało również, że bank pobierał odsetki nie tylko od wypłaconej kwoty kredytu, ale od całkowitych kosztów umowy kredytowej. W ten sposób powstała wysoka rzeczywista roczna stopa procentowa.
Bank narusza obowiązki informacyjne
Konsument poczuł się poszkodowany i przekazał swoje prawa z umowy kredytowej firmie windykacyjnej. Firma argumentowała, że bank naruszył swoje obowiązki informacyjne i domagał się zwrotu w równowartości ok. 2 900 euro, które konsument dotychczas zapłacił bankowi za odsetki i koszty.
Firma windykacyjna twierdziła, że bank podał zbyt wysoką rzeczywistą roczną stopę procentową i tym samym naruszył swoje obowiązki informacyjne wynikające z ustawy o kredycie konsumenckim. Używana klauzula była nieuczciwa. Ponadto bank nie określił dokładnie, na jakich warunkach opłaty za umowę kredytową mogą być podwyższone. Z powodu tych naruszeń stracił swoje roszczenia o odsetki i koszty.
Sąd polski miał wątpliwości, czy naruszenie obowiązku informacyjnego rzeczywiście prowadzi do utraty roszczenia banku o odsetki i koszty, dlatego skierował sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
TSUE wzmacnia prawa konsumentów
TSUE wzmocnił prawa konsumentów i wyjaśnił, że bank może utracić swoje roszczenie o odsetki i koszty, jeśli naruszył swoje obowiązki informacyjne i w ten sposób uniemożliwił konsumentowi oszacowanie swoich zobowiązań finansowych z umowy kredytowej.
Sędziowie w Luksemburgu najpierw wyjaśnili, że rzeczywista roczna stopa procentowa i całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta muszą być jasno i zwięźle określone w momencie zawarcia umowy kredytowej. Błędne podanie rzeczywistej stopy procentowej zasadniczo występuje, jeśli zostanie podana zbyt niska lub zbyt wysoka. Przy obliczaniu rzeczywistej stopy procentowej zakłada się jednak, że umowa kredytowa obowiązuje przez uzgodniony okres, a kredytodawca i konsument wypełnią swoje zobowiązania z umowy kredytowej. Naruszenie obowiązku informacyjnego nie występuje, jeśli rzeczywista stopa procentowa została podana zbyt wysoko, ponieważ użyte klauzule umowne okazały się później nieuczciwe.
Pożyczkobiorca musi móc ocenić swoje zobowiązania finansowe
Jednakże bank musi jasno i wyraźnie sformułować warunki dla zmiany pobieranych opłat. Jeśli opiera się w umowie na wskaźnikach, które klientowi trudno sprawdzić, może to stanowić naruszenie obowiązków informacyjnych, jak stwierdził TSUE. Jeśli to naruszenie informacji powoduje, że kredytobiorca nie może ocenić swoich zobowiązań finansowych z umowy, bank może utracić swoje roszczenia o odsetki i koszty. Taka sankcja jest również proporcjonalna, stwierdził TSUE, choć sankcje mogą się różnić w zależności od stopnia naruszenia.
Decyzja TSUE jest wiążąca dla umów kredytowych w całej UE. W przypadku błędnych lub niejasnych warunków dotyczących rzeczywistej rocznej stopy procentowej, banki mogą utracić swoje roszczenia o odsetki i koszty.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w zakresie pożyczek i innych tematów z zakresu prawa bankowego.
Zapraszamy do kontaktu z nami!
