Umowa dotycząca jurysdykcji bez dalszych odnoszeń zagranicznych
TSUE orzekł w wyroku z dnia 8 lutego 2024 r., że dwie strony umowy, które mają siedzibę w tym samym państwie członkowskim Unii Europejskiej, mogą umownie uzgodnić jurysdykcję sądu z innego państwa członkowskiego UE, nawet jeśli umowa w przeciwnym razie nie ma żadnego związku z tym innym państwem członkowskim (sygn. Akt: C-566/22).
Wybór jurysdykcji może mieć duże znaczenie w przypadku międzynarodowych relacji handlowych, gdyż może on znacząco wpłynąć na wynik postępowania w przypadku sporu sądowego między stronami umowy. Jeśli partnerzy handlowi umownie uzgodnią jurysdykcję, należy zadbać o to, aby umowa była oparta na prawnie bezpiecznych podstawach, rzekła kancelaria MTR Legal Rechtsanwälte, która doradza swoim krajowym i międzynarodowym klientom w zakresie prawa handlowego oraz w kwestiach związanych z prowadzeniem postępowania sądowego.
Strony z siedzibą na Słowacji
Nietypowym w procedurze przed TSUE było to, że strony umowy miały siedzibę na Słowacji, ale umownie uzgodniły jurysdykcję sądów w Republice Czeskiej. Poza tą umową nie istniał żaden związek z sąsiednim krajem.
Strony zawarły w latach 2016 i 2017 dwie umowy pożyczki, przy czym pożyczkodawca później przeniósł swoje roszczenia na spółkę z siedzibą również na Słowacji. Przeniesienie roszczeń nie wpłynęło na zawartą umowę dotycząca jurysdykcji.
Gdy pożyczkobiorczyni nie mogła spłacić pożyczki, spółka wniosła pozew o zapłatę zaległych rat do Sądu Najwyższego Republiki Czeskiej. Tenże, na podstawie umowy dotyczącej jurysdykcji, był właściwy do określenia, który czeski sąd będzie rozpatrywał ten spór prawny. Spółka powołała się przy tym na art. 25 rozporządzenia Bruksela I bis.
Czeskie sądy mają decydować
Regulacja stanowi, że przy zawartej umowie dotyczącej jurysdykcji, niezależnej od miejsca zamieszkania, sądy wybranego państwa członkowskiego są właściwe do rozstrzygania sporów prawnych. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy zawarta umowa jest według prawa państwa członkowskiego materialnie nieważna.
Sąd Najwyższy Republiki Czeskiej miał wątpliwości, czy ta regulacja jest również stosowana, gdy strony umowy mają siedzibę w tym samym państwie członkowskim UE, a jedynym międzynarodowym związkiem jest zawarta umowa dotycząca jurysdykcji, zgodnie z którą czeskie sądy mają rozstrzygać spór prawny. Dlatego też sąd zwrócił się do TSUE.
TSUE uznał, że czeskie sądy są właściwe. Najpierw stwierdził, że brzmienie art. 25 rozporządzenia Bruksela I bis nie stoi na przeszkodzie zawarciu umowy dotyczącej jurysdykcji, w której strony z tego samego państwa członkowskiego uzgadniają jurysdykcję sądów innego państwa członkowskiego. Jednakże należy nie tylko uwzględniać brzmienie, ale także zawsze kontekst, w jakim się reguła znajduje, jej cel i zamiar. Art. 25 Bruksela I bis według ustalonego orzecznictwa również zawsze wymaga związku z zagranicą. Jak ten związek wygląda, nie jest dokładnie określone. Rozporządzenie nr 1215/2012 używa w swoich uzasadnieniach terminów „sprawy cywilne mające związek z zagranicą” i „spory transgraniczne”. Jednakże nie zawiera definicji związku z zagranicą, od którego zależy stosowalność zasady, wyjaśnił TSUE.
Związek z zagranicą przez umowę dotycząca jurysdykcji
W rozpatrywanej sprawie należy uznać ją za transgraniczną, ponieważ strony uzgodniły, że sądy innego państwa członkowskiego UE mają być właściwe przy sporach prawnych, rzekł TSUE. To pokazuje transgraniczny związek pierwotnego sporu prawnego. Ponadto, również w sensie wolności kontraktowej stron i pewności prawnej, należy uznać ją za skuteczną umowę dotyczącą jurysdykcji.
To również nie stoi na przeszkodzie w art. 1 ust. 2 konwencji haskiej z dnia 30 czerwca 2005 r. dotyczącej umów o wyborze sądu, zgodnie z którą sytuacja nie jest międzynarodowa, jeśli strony mają miejsce zamieszkania w tym samym państwie członkowskim. Ponieważ prawodawca UE celowo zdecydował się nie włączyć takiego uregulowania do rozporządzenia. W ten sposób ma zostać zachowana i rozwijana pewność prawna w sporach prawnych ze związkiem z zagranicą, wyjaśnił TSUE.
Tą decyzją TSUE otworzył również nowe możliwości przy konstruowaniu umów, z których mogą skorzystać partnerzy handlowi.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w zakresie prawa umów i kwestiach dotyczących postępowania sądowego.
Skontaktuj się z nami KONTAKT z nami!
