Betekenis van taxatiekosten in het kader van de verwerving van GmbH-aandelen – actuele fiscale classificatie
De verwerving van aandelen in een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (GmbH) is niet alleen een essentieel proces binnen het vennootschapsrecht, maar raakt ook regelmatig fiscale vraagstukken. Vooral rijst bij kopers vaak de vraag hoe kosten die in verband met de overdracht van aandelen ontstaan, fiscaal moeten worden gekwalificeerd. Een typisch voorbeeld zijn kosten die worden gemaakt voor het opstellen van een taxatierapport dat inzicht geeft in de waarde van de te verwerven GmbH-aandelen.
De classificatie van dergelijke taxatiekosten, zoals aan de orde was in een uitspraak van de Bundesfinanzhof (BFH, arrest van 20 maart 2007 – VIII R 62/05), is van praktisch belang voor zowel investeerders als ondernemers. Hieronder wordt de huidige juridische behandeling van deze uitgaven in detail belicht.
Fiscale behandeling van bijkomende kosten bij verwerving van GmbH-aandelen
Begrip en juridische classificatie van bijkomende aanschafkosten
Onder bijkomende aanschafkosten verstaat het belastingrecht uitgaven die rechtstreeks verband houden met de verwerving van een bedrijfsmiddel en daaraan kunnen worden toegerekend. In tegenstelling tot lopende bedrijfskosten of aftrekbare kosten verhogen bijkomende aanschafkosten de waarde van het aandeel en moeten daarom als onderdeel van de aanschafkosten worden geactiveerd. Hierbij horen onder andere notaris- en kadasterkosten, maar ook waarderingen en taxaties, voor zover deze dienen ter voorbereiding en uitvoering van het verwervingsproces.
De rol van taxatierapporten ter waardebepaling van GmbH-aandelen
In het kader van due diligence en het bepalen van een redelijke koopprijs is het vaak noodzakelijk een taxatie uit te laten voeren van de economische waarde van de GmbH-aandelen. Volgens het BFH-arrest vallen de hierbij gemaakte kosten in principe onder de bijkomende aanschafkosten, mits het taxatierapport uitdrukkelijk dient ter voorbereiding van de aankoop van de aandelen. Het is daarbij niet van belang of de kosten aan de koper door de contractpartner in rekening zijn gebracht of dat ze door eigen opdracht zijn ontstaan.
De fiscale erkenning als bijkomende aanschafkosten vereist dat de uitgaven worden gebruikt om überhaupt duidelijkheid te krijgen over de waarde van de economische deelname. Wordt het taxatierapport echter pas na het sluiten van de koopovereenkomst en zonder relatie tot de koopbeslissing opgesteld, dan kan de fiscale beoordeling veranderen. De exacte tijdige en inhoudelijke toerekening moet daarom per geval zorgvuldig worden beoordeeld.
Verschil met de fiscale behandeling van lopende uitgaven
Het onderscheid tussen bijkomende aanschafkosten en andere, mogelijk direct aftrekbare bedrijfskosten (ofwel aftrekbare kosten in het privévermogen), is van groot belang, omdat hieruit verschillende fiscale consequenties voortvloeien met betrekking tot de latere verkoop van de GmbH-aandelen en de fiscale behandeling van winsten of verliezen. Terwijl bedrijfskosten het fiscale resultaat in het jaar van betaling verminderen, worden bijkomende aanschafkosten uitsluitend meegenomen bij de vaststelling van de verkoopwinst.
Praktische relevantie en mogelijke consequenties voor aandeelkopers
Betekenis voor de fiscale planning
Het meenemen van taxatiekosten als bijkomende aanschafkosten kan de fiscale planning bij de aankoop van GmbH-aandelen beïnvloeden. De waardeverhoging van het verworven aandeel werkt vooral bij een latere verkoop belastingverlagend uit, aangezien de aanschafkosten als aftrekposten van de verkoopopbrengst in mindering kunnen worden gebracht. Voor kopers is het daarom raadzaam binnen de transactiebepaling de exacte aanleiding van de taxatiekosten zowel tijdig als inhoudelijk vast te leggen.
Wederzijdse beïnvloeding met vennootschapsrecht en contractvorming
Niet te verwaarlozen is het feit dat de plaats van ontstaan en de kostenverdeling (dus of de taxatieopdracht door de koper of de verkoper wordt gegeven) zowel vennootschapsrechtelijke als contractuele gevolgen kan hebben. Ook kan de waardering van nevendiensten tijdens de onderhandelingen over alle transactiekosten in de praktijk van belang zijn.
Afbakeningproblemen en actuele ontwikkelingen
In de fiscale praktijk kunnen er afbakeningsproblemen optreden tussen bijkomende aanschafkosten en lopende uitgaven, vooral wanneer meerdere taxaties op verschillende momenten worden uitgevoerd of een taxatie zowel ter voorbereiding op de aankoop als voor het latere gebruik van het aandeel dient. In zulke gevallen is het bewijsmateriaal doorslaggevend en wordt geadviseerd het doel van de opdracht en het gebruiksdoel nauwkeurig te documenteren.
Jurisprudentie en standpunt van de fiscus
Het BFH-arrest is in zoverre van fundamenteel belang omdat het de beslissende criteria duidelijk definieert en daarmee voor meer rechtszekerheid heeft gezorgd omtrent de kwalificatie van taxatiekosten bij de verwerving van aandelen in kapitaalvennootschappen. De belastingdienst volgt deze lijn en erkent dergelijke uitgaven als onderdeel van de aanschafkosten, mits het aantoonbaar verband houdt met de verwervingshandeling.
Slotopmerking
De fiscale behandeling van taxatiekosten in verband met de verwerving van GmbH-aandelen is van groot praktisch belang voor ondernemingen, investeerders en vermogende particulieren. Een zorgvuldige juridische en fiscale beoordeling van het individuele geval is aan te bevelen om latere geschillen met de belastingdienst en fiscale nadelige gevolgen te voorkomen.
Bij juridische vragen rondom de fiscale kwalificatie van bijkomende aanschafkosten en de structurering van aandeelverwervingen staan de advocaten van MTR Legal Rechtsanwälte met diepgaande, internationaal gerichte ervaring graag tot uw beschikking.
