Küresel ticaret ilişkileri, uluslararası hukuk için sürekli yeni zorluklar ortaya çıkarmaktadır. Uyuşmazlık durumunda hangi hukukun uygulanacağı genellikle önce belirlenmelidir.
Uluslararası hukukun, küresel bir dünyada büyük bir önemi vardır. Farklı ülkelerden gelen sözleşme tarafları arasında hukuki uyuşmazlıklar ortaya çıktığında, hangi hukukun belirli bir hukuki uyuşmazlığa uygulanacağını belirlemek için uluslararası özel hukuk esas alınır, diye açıklıyor ekonomi avukatı MTR Rechtsanwälte.
Sınır ötesi sözleşmelerde öncelikle uygulanacak ulusal hukukun ne olduğu sorusu ortaya çıkar. Taraflar, satış sözleşmesinin hazırlanmasında uygun bir hukuk seçimi yapma imkanına sahiptir. Eğer böyle bir anlaşma yapılmamışsa, 17.12.2009’dan sonra yapılan sözleşmeler için sözde Roma I Tüzüğü uygulanır. Bu, hem AB üye ülkeleri arasındaki sözleşmeler hem de diğer ülkelerle yapılan sözleşmeler için geçerlidir.
Roma I Tüzüğü Madde 4, fıkra 1’e göre, taşınır eşyaların alım satım sözleşmelerinde satıcının ana merkezinin bulunduğu ülkenin hukuku uygulanır. Taşınmaz mallara ilişkin ayni haklarda ise, taşınmaz mülkün bulunduğu ülkenin hukuku geçerlidir.
Ancak, uluslararası alım satım sözleşmelerinde, BM Satım Hukuku’nun (CISG) uygulanıp uygulanmayacağı sorusu da gündeme gelir. CISG, uluslararası mal satışına ilişkin Birleşmiş Milletler sözleşmesidir. Tarafların iş yerlerinin farklı ve sözleşmeyi onaylayan ülkelerde bulunması durumunda uygulanabilir. En önemli ticaret ortaklarının da aralarında bulunduğu 90’dan fazla ülke bu sözleşmeyi imzalamıştır.
Ancak, BM Satım Hukuku kapsamlı değildir. Örneğin, üretici sorumluluğunda zamanaşımı gibi önemli bir konuyu düzenlemez. Ayrıca, taraflar BM Satım Hukuku’nun önemli kısımlarının uygulanmasını kabul etmeme hakkına sahiptir. Ancak, bu tür bir şart dikkate alınmalıdır. Örneğin, Alman hukuku uygulanacağı konusunda sözleşmede mutabık kalınırsa, bu CISG’yi dışlamaz, çünkü bu ulusal hukukun bir parçasıdır. Bu nedenle, CISG’nin uygulanmaması için açıkça dışlanması gerekir.
Ayrıca, BM Satım Sözleşmesi’nde önceden hazırlanmış genel işlem koşullarının sözleşmenin bir parçası olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Genellikle hangi hukukun uygulanabilir olduğu, duruma bağlı kalarak belirlenir. Uluslararası hukukta deneyimli avukatlar tavsiyede bulunabilir.
