Korona Desteği’nin nafakaya esas gelir olarak değerlendirilmesi – Güncel Gelişmeler
COVID-19 pandemisi sürecinde verilen devlet desteklerinin nafaka hukukundaki değerlendirilmesi, önemli soruları gündeme getirmeye devam etmektedir. Özellikle sözde Korona Desteği ödemelerinin, nafaka hukukunda gelir olarak dikkate alınıp alınamayacağı ve hangi ölçüde dikkate alınacağı sorunu ortaya çıkmaktadır. Bamberg Yüksek Eyalet Mahkemesi, 6 Nisan 2022 tarihli kararında (Dosya No: 2 UF 23/22), Korona Desteği’nin nafaka açısından ilgili gelire dahil edilmesi gerektiğini teyit etmiştir. Karar, bu pandemi kaynaklı ödemelerin nafaka hukuku açısından nasıl değerlendirileceğini netleştirmekte olup, nafaka yükümlüleri, nafaka alacaklıları ve danışmanları için önemli yol gösterici bilgiler sunmaktadır.
Korona Desteği’nin arka planı
Devlet tarafından sağlanan destekler, COVID-19 pandemisinin ekonomik etkilerini özellikle serbest çalışan girişimciler, bireysel girişimciler ve serbest meslek sahipleri için hafifletmek amacıyla oluşturulmuştur. Amaç, varlığı tehdit eden ciro kayıplarını telafi etmek ve etkilenen kişilerin ekonomik faaliyetlerini sürdürebilmelerini sağlamaktı. Destek başvurusu kapsamında, işletme giderleri, gelirler ve ekonomik duruma ilişkin ayrıntılı bilgiler verilmesi gerekmektedir ve yardımlar, genellikle işletmeye ait sabit giderleri karşılamaya yönelik şartlı hibeler olarak ödenmektedir.
Korona yardımlarının nafaka hukukundaki değerlendirilmesi
Gelirin esas alınması ilkesi
Yerleşik yargı kararlarına göre, nafaka bağlamında, yükümlünün geçimini sağlaması için kullanılabilir durumda olan, fiilen elde edilen tüm gelirler dikkate alınmalıdır; açıkça belirli bir amaca tahsis edilmemiş ya da sadece bir geçiş kalemi olarak sayılmadıkları sürece. Bu gelirler arasında, serbest veya bağımlı çalışma gelirlerinin yanı sıra, yalnızca belirli bir mesleki amaca ayrılmamış olmak kaydıyla, devlet transfer ödemeleri de yer almaktadır.
Bamberg Yüksek Eyalet Mahkemesi’nin kararı
OLG Bamberg, COVID-19 kapsamında verilen Korona Desteği’nin genellikle alıcının gelirine (BGB Madde 1603 uyarınca) dahil edilmesi gerektiği görüşündedir. En azından, bu kaynakların, aksi takdirde özel gelirlerden (dolayısıyla nafaka hukukunda esas alınacak gelirden) karşılanacak olan işletme giderlerini telafi etmeye hizmet ettiği hallerde bu durum geçerlidir. Mahkeme, yalnızca ilgili kaynakların amacı çok sıkı bir şekilde sınırlandırılmışsa ve doğrudan geçim gideri için kullanılması baştan tamamen hariç tutulmuşsa, farklı bir değerlendirme yapılabileceği kanaatindedir.
Nafaka ödeme gücünün belirlenmesine etkileri
Destek ödemelerinin gelir hesabına dahil edilmesi durumunda, nafaka hesaplamasında esas alınan gelir de artacaktır. Bu tür yardımlar, bir nafaka yükümlüsünün ödeme gücünün değerlendirilmesinde, destek ile karşılanan sabit giderler çıkarıldıktan sonra hâlâ bir fazlalık kalıyorsa veya destekle karşılanan işletme giderlerinin tam olarak ne kadar olduğunun somut olayda tereddütsüz belirlenememesi halinde dikkate alınmalıdır.
Diğer desteklerle ayrım
Korona Desteği ile diğer pandemi destekleri, örneğin kısa çalışma ödeneği, acil destekler veya vergi kolaylıkları arasında ayrım yapılmalıdır. Örneğin kısa çalışma ödeneği esasen gelir olarak hesaba katılırken, sadece işletme için kullanılan ve zaman zaman acil desteklerde görülen kaynaklar, sıkı bir amaç tahsisi ispatlanabildiği sürece istisnai durumlarda hariç tutulabilir.
Pratik sonuçlar ve belirsizlikler
Geri ödeme yükümlülükleri ve öngörü kararları
Uygulamada, alınan destek ödemelerinin daha sonra fazla hesaplandığı gerekçesiyle geri istenip istenemeyeceği konusunda sıkça belirsizlik yaşanmaktadır. Nafaka açısından esas belirleyici olan, nafaka hesaplama anında yükümlünün elinde bulunan gelirdir. Kriz dönemlerinde gelir tahminiyle ilgili kararlar daima dikkatle verilmeli ve her bir tutarın ve kullanımının titizlikle belgelenmesi gerekmektedir.
Açıklama yükümlülükleri ve şeffaflık
Nafaka yükümlüsünün, hak sahibine ve mahkemelere karşı tüm ilgili gelir unsurlarını tam olarak açıklama yükümlülüğü bulunmaktadır. Buna, alınan Korona desteklerinin tutarı, veriliş dönemi ve kullanım şekli hakkındaki bilgiler de dahildir. Bu bilgilerin şeffaflığı, doğru ve adil bir nafaka hesaplaması sağlanabilmesi için olmazsa olmazdır.
Sonuç ve öngörüler
OLG Bamberg kararı, yargı organlarının pandemi nedeniyle sağlanan devlet yardımlarını gelir olarak değerlendirme ve nafaka hukukunda da dikkate alma eğilimini pekiştirmektedir. Devlet destek programlarının karmaşıklığı ve çoklu yapısı göz önünde bulundurulduğunda, yargının ileride benzer durumlarda nasıl bir tutum sergileyeceği beklenmektedir. Nafaka yükümlülükleri ile devlet yardımları arasında kalan girişimciler, serbest çalışanlar ve serbest meslek sahiplerinin güncel gelişmeleri dikkatle takip etmeleri gerekmektedir.
Kaynak
Bamberg Yüksek Eyalet Mahkemesi’nin 6 Nisan 2022 tarihli kararı (Dosya No: 2 UF 23/22) urteile.news adresinden ulaşılabilir.
Corona destek ödemelerinin nafaka hukukundaki değerlendirilmesi veya diğer ticaret hukuku ile ilgili sorularınız ve belirsizlikleriniz için MTR Legal’in ülke genelinde ve uluslararası alanda faaliyet gösteren ticaret hukuku uzmanları sizlere yardımcı olmaktan memnuniyet duyar.
