Vergi daireleri, kiracıların onayı olmadan kira sözleşmelerini inceleyebilir – 18 Şubat 2025 tarihli BFH kararının önemi
Kiraya verenlerin kira sözleşmelerini vergi dairesine iletmeden önce kiracılarının rızasını alıp almayacakları sorusu, gayrimenkul sektörünün uygulamasında sürekli olarak gündeme gelmektedir. 18 Şubat 2025 tarihli (Az. IX R 6/23) kararıyla Bundesfinanzhof (BFH), bu konuda önemli bir açıklık getirmiş ve kira belgelerinin vergi makamlarına iletilmesiyle ilgili uygulamada dikkate alınacak esasları belirlemiştir.
Vergisel inceleme tedbirleri ve veri aktarımının hukuka uygunluğu
Dayanak alınan süreç, kira ve irtifak gelirlerinin vergisel denetimini konu almaktaydı. Gelir vergisi değerlendirmesi kapsamında, vergi daireleri düzenli olarak, örneğin kira bedelleri, yan gider anlaşmaları veya sözleşme sürelerini kontrol edebilmek için kira sözleşmelerini incelemek isterler. Ancak, kiracıların kişisel verilerinin iletilmesi, özellikle kişisel verilerin korunması açısından bilgilendirilmiş isteme hakkı bakımından veri gizliliğiyle ilgili soruları gündeme getirmiştir.
Kira sözleşmesi içeriklerinin açıklanmasında veri gizliliği açısından değerlendirmeler
BFH’ye göre, kişisel bilgilerin – isim, adres, sözleşmede kararlaştırılan kira ve diğer kira ile ilgili ayrıntılar gibi – iletimi, yasal dayanağını vergi hukukunda bulmaktadır. Özellikle Vergi Usul Kanunu, doğru vergi belirlemesi için vergi mükelleflerinin iş birliği yükümlülüğünü öngörmektedir (§ 90 AO). Buna karşılık, bir kiracı prensipte kişisel haklarına ve verilerinin korunmasına atıfta bulunabilir. Ancak BFH’ye göre, vergi idarelerinin yasal olarak doğru vergi tespitini ve kontrolünü sağlama yönündeki meşru menfaatleri daha ağır basar. Kira sözleşmelerinin ifşası, gelirlerin tespitine ve vergi düzenlemelerine uyumun sağlanmasına da hizmet etmektedir.
Mahkemeye göre, bundan kaynaklanan kiracı haklarındaki müdahale orantılıdır ve Vergi Usul Kanununda öngörülen özel gizlilik ve veri koruma düzenlemeleriyle yeterince telafi edilmektedir (§ 30 AO). Kira sözleşmesi ayrıntılarının vergi dairesine bildirilmesi böylece kiracıların veri gizliliğinin hukuka aykırı bir ihlali olarak kabul edilmemekte ve bu anlamda önceden bir onay gerekmemektedir.
Kiraya verenler ve kiracılar için pratik sonuçlar
Kiraya verenlerin iş birliği yükümlülükleri
Bu karar ışığında, kiraya verenlerin vergi dairesinin talebi üzerine kira sözleşmelerini veya ilgili sözleşme özetlerini sunma yükümlülüğü teyit edilmiştir. Bu durum, özellikle modern kira ilişkilerinin karmaşıklığı kapsamında önem taşımaktadır; çünkü ana kira sözleşmelerinin yanında ek anlaşmalar, kademeli kira sözleşmeleri veya işletme gideri düzenlemeleri de vergisel değerlendirme açısından hayati olabilir. Kiracıların veri gizliliği gerekçesiyle belgeleri sunmaktan kaçınmak – güncel yüksek yargı kararına göre – hukuken geçerli değildir.
Kiracılar açısından sonuçlar
Kiracı tarafları açısından bu karar, sözleşmeye ilişkin verilerinin kiraya verenin vergiyle ilgili yükümlülükleri kapsamında – açık bir izin olmaksızın – aktarılabileceği anlamına gelir. Yine de, kiracılara ait veriler vergi gizliliği kapsamında korunmaya devam etmekte olup, prensip olarak sadece vergisel amaçlarla kullanılabilir. Yetkisiz kullanımlar veya başka bir şekilde açıklanması yasaktır ve idare tarafından izin verilmemektedir.
Kira ilişkilerinde vergi hukuku ile veri gizliliği arasındaki ilişki
Kararda, vergi hukukundan doğan yükümlülüklerin, vergisel inceleme için gerekli olduğu sürece, veri gizliliğiyle ilgili değerlendirmelere çoğunlukla üstün geldiği açıkça vurgulanmaktadır. Vergi idaresi tarafından verilerin sadece amacına uygun kullanılması ve gizlilik yükümlülüklerine riayet edilmesi, gerekli şeffaflığa rağmen kişisel bilgilerin korunmasını temin etmektedir.
Olağanüstü durumlara özgü dikkat edilmesi gerekenler
Tekil durumlarda – örneğin kira sözleşmesinde özellikle hassas veriler yer alıyorsa veya özel koruma seviyesine sahip kira modellerinde – ifşanın gerçekten gerekli olup olmadığı veya gerekirse ilgili olmayan bölümlerin karartılmasının mümkün olup olmadığı her zaman denetlenmelidir. Bu sayede, vergiyle ilgili iş birliği yükümlülükleri temelinden sorgulanmaksızın, ileride de veri tasarrufunu ön plana çıkaran bir yaklaşım mümkün olacaktır.
Sonuç ve sonraki adımlar
Bundesfinanzhof’un 18 Şubat 2025 tarihli kararıyla, ülke genelinde vergisel uygulamada açıklık sağlayan önemli bir rehber oluşturulmuştur. Kiraya verenler, kiracıların onayına bağlı olmaksızın, kira sözleşmelerini vergi dairesine sunmak zorundadır. Buna karşın, kiracılar verilerinin sadece vergi prosedürü kapsamında kullanılacağına ve daha ileri koruma mekanizmalarına tabi olduğuna güvenebilirler.
Kira ile ilgili belgelerin vergi dairesine iletilmesi, kira sözleşmelerinin düzenlenmesi veya veri gizliliğiyle ilgili sorularda herhangi bir tereddüt oluştuğunda, MTR Legal Rechtsanwalt ekibi daha fazla bilgi ve açıklama için hizmetinizdedir.
