İş ilişkisinin sona ermesinin ardından uyarının sicilden silinmesine ilişkin dava için adli yardım: Hukuki çerçeve ve güncel karar
İş hukukunda, uyarının personel dosyasından silinmesi genellikle çalışan ile işveren arasında temel bir tartışma konusunu oluşturur. Bu talep özellikle iş ilişkisi sona erdiğinde önem kazanmaktadır. Berlin-Brandenburg Eyalet İş Mahkemesi’nin (Dosya no: 26 Ta 223/24, 10 Haziran 2024 tarihli karar) güncel bir kararında, bu tür davalar için adli yardımın verilmesi ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Bu makalede hukuki hususlar analiz edilmekte ve kararın gelecekteki hukuk davalarına etkileri ele alınmaktadır.
Davaya ilişkin arka plan
Davanın merkezinde, iş ilişkisinin sona ermesinin ardından işvereninden, çalışması sırasında verilen bir uyarının personel belgelerinden silinmesini talep eden bir çalışan yer almaktaydı. İşveren bu talebi reddetti. Yetkili iş mahkemesinde davacı ilk olarak adli yardım başvurusunda bulundu; ancak dava için başarı şansının bulunmadığı gerekçesiyle bu talep reddedildi. Şikayet sonrasında, bu karar Eyalet İş Mahkemesinde incelendi.
Uyarının silinmesine ilişkin talep § 242 BGB ve § 17 Abs. 2 DSGVO uyarınca
Devam eden hukuki korunma menfaati
Temel bir husus, iş ilişkisinin sona ermesinden sonra da uyarının silinmesine yönelik meşru bir hukuki korunma menfaatinin bulunup bulunmadığıydı. Yerleşik içtihada göre, böyle bir menfaat devam edebilir; örneğin, ileride yapılacak iş başvurularında olumsuz bir değerlendirmenin önlenmesi veya iş referansının personel dosyasına dayanması halinde. Uyarı şeklinde kişisel verilerin saklanmaya devam etmesi ayrıca veri koruma düzenlemelerini, özellikle de Genel Veri Koruma Tüzüğünü (GDPR/DSGVO) ilgilendirdiğinden, bu açıdan da silinme talep edilebilir.
İlgili hukuki dayanaklar
Eyalet İş Mahkemesi, davanın başarı şansını BGB’nin §§ 241 ve devamı maddelerine göre inceledi ve silme talebi için § 242 BGB maddesini esas aldı. Ayrıca, kişisel verilerin silinmesi veya düzeltilmesine ilişkin DSGVO hükümleri dikkate alınmalıdır. Hukuki değerlendirme ise her somut olaya göre ayrı yapılmaktadır.
Adli yardımda inceleme ölçütü
Davanın başarı şansı
Adli yardımın kabulü için, ZPO’nun 114. maddesi uyarınca, planlanan hukuki takibin keyfi olmaması ve yeterli başarı şansına sahip olması gerekmektedir. Mahkeme tarafından yapılan özet inceleme tüm hukuki soruların veya olguların kesin bir biçimde aydınlatılmasını gerektirmez.
Açıklama zorunluluğu ve ispat yükü
Eyalet İş Mahkemesi, uyarının silinmesine yönelik bir dava açan başvurucunun, özellikle uyarının neden hatalı olduğunu veya işverenin uyarıyı muhafaza etmede korunmaya değer bir menfaatinin bulunmadığını gerekçeli biçimde açıklaması halinde yeterli başarı şansı gösterdiğini vurguladı. Mahkeme burada, işverenin en geç mahkeme tarafından uyarıldıktan sonra uyarının neden saklanmasının halen gerekli olabileceğini somutlaştırması gerektiğini belirten Federal İş Mahkemesi’nin görüşlerine atıfta bulundu.
Usul hukukunun doğru uygulanması
Ayrıca önemli olan, iş mahkemesi usulünün, davanın esası yönünden aynı sıkı ölçütlerle yürütülmediğidir. Eyalet İş Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin davanın başarı şansına ilişkin gereklilikleri fazla sıkı tuttuğunu ve işçinin açıklama yükünü gereğinden fazla artırdığını tespit etti.
İş hukuku uygulaması açısından pratik etkiler
Karar, çalışanların iş ilişkisi sona erdikten sonra da esasen uyarının personel dosyasından silinmesine yönelik geçerli ve devam eden bir menfaat ileri sürebileceğini vurgulamaktadır. Ayrıca, bu tür durumlarda adli yardım şartlarının aşırı zorlaştırılamayacağı da kararla belirtilmiştir. Özellikle veri koruma yönlerinin ve mesleki ilerlemenin olumsuz etkilenmemesi menfaatinin rol oynadığı durumlarda bu husus geçerlidir.
İşverenler, uyarıların saklanması ve özellikle başvuru veya referans süreçlerinde olası aktarımı söz konusu olduğunda eski çalışanların menfaatlerini dikkatli şekilde gözetmelidir. Silme veya çıkarma taleplerine rutin olarak olumsuz yanıt vermek, yargısal incelemede dezavantajlı sonuçlara yol açabilir. Çalışanlar açısından ise, uyarının daha fazla saklanmasının neden artık gerekli olmadığı veya hatta zararlı olduğu konusunda ayrıntılı bir gerekçe sunulması tavsiye edilir.
Kaynak notu ve devam eden davalar
Burada aktarılan karar, kamuya açık Berlin-Brandenburg Eyalet İş Mahkemesi’nin kararına (Dosya no: 26 Ta 223/24, 10.06.2024 tarihli) dayanan devam eden veya tamamlanmış bir yargı sürecine ilişkindir. Diğer yargı adımları, benzer davalarda olduğu gibi, her bir olay özelinde değişiklik gösterebilir. Genel ilkeler benzer olaylara kıyasen uygulanabilir; ancak her durumda bireysel bir hukuki incelemenin yerini tutmaz.
Burada ele alınan konular hakkında sorularınız veya danışmanlık ihtiyacınız varsa, MTR Legal’ın Rechtsanwalt’ları Almanya genelinde gizli iletişim için hizmetinizdedir.
