Vendimet e Gjykatës Evropiane të Drejtësisë – Nr. C-438/23 dhe C-240/23
A mund të jetë një biftek, një eskallop apo një sallam edhe vegjetarian apo vegan, dhe a lejohet që një produkt me bazë bimore të quhet në këtë mënyrë? Kjo pyetje preokupoi Gjykatën Evropiane të Drejtësisë. Me vendimin e datës 4 tetor 2024 (Nr.: C-438/23) GjED vendosi qartë se edhe produktet ushqimore tërësisht bimore mund të mbajnë emrat e prodhimeve shtazore, për sa kohë që nuk ekziston një emërim i detyrueshëm ligjor për këto produkte. Një ndalim kombëtar i përgjithshëm për quajtjen e produkteve vegjetariane apo vegane p.sh. si biftek nuk është i lejuar, vlerësuan gjyqtarët në Luksemburg.
Emërtimi i ushqimeve është një pikë e zakonshme mosmarrëveshjeje në të drejtën e konkurrencës. Në thelb, ato nuk duhet të reklamohen në mënyrë që konsumatori të mund të mashtrohet prej tyre. Një biftek vegan mund të jetë një kundërshtim, nëse konsumatori mashtrohet prej tij, është një çështje tjetër, siç thotë firma ligjore MTR Legal, e cila këshillon ndër të tjera në të drejtën e konkurrencës.
Ndalimi francez shkon para GjED-së
Situata fillestare për procedurën në GjED ishte një dekret francez që ndalonte përdorimin e termave si “sallam”, “biftek” apo “eskallop” për produktet bimore. Ndalesa qendronte edhe kur produktet ishin qartë të cilësuara si “vegan” apo “vegjetarian” në paketimin e tyre.
Kundër këtij dekreti kundërshtuan disa organizata dhe kompani. Ata e panë veten të kufizuar në lirinë e tyre e ndërmarrjes dhe në shanset e tyre të konkurrencës. Prandaj, ata kërkuan shpalljen e dekretit si të pavlefshëm. Këshilli i Shtetit Francez më pas referoi çështjen në GjED. Në qendër ishte çështja nëse është në përputhje me të drejtën e BE-së, veçanërisht me Rregulloren (BE) Nr. 1169/2011, që një shtet anëtar t’i rezervojë përdorimin e termave të caktuar vetëm produkteve me origjinë shtazore, edhe kur emërtimi plotësohet nga një deklaratë si “bimore” apo “vegan”.
Ndalimi i përgjithshëm i papranueshëm
GjED vendosi se një ndalim i përgjithshëm, absolut për përdorimin e termineve të mishit për produktet bimore shkel ligjin e BE-së, për sa kohë që nuk ekzistojnë emërime specifike të detyrueshme të BE-së. Një rregullim kombëtar që përgjithësisht rezervon terma të caktuar vetëm produkteve të mishit me origjinë shtazore nuk është i lejuar. Për më tepër, mund të supozohet se informacionet e paraqitura në përputhje me rregulloren ofrojnë një mbrojtje të mjaftueshme për konsumatorët, theksuan gjyqtarët në Luksemburg.
Nëse një anëtar i BE-së nuk ka futur një emërtim të detyrueshëm ligjor, prodhuesi i ushqimeve vegane apo vegjetariane nuk duhet të pengohet nga një ndalim i përgjithshëm për të përdorur emërtimet e zakonshme, shpjegoi më tej GjED.
Përdorimi i logos së BE-së për biologjinë
Në një çështje tjetër, GjED vendosi gjithashtu me vendimin e datës 4 tetor 2024 për përdorimin e logos së BE-së për biologjinë (Nr.: C-240/23). Në këtë procedurë bëhej fjalë për një pije që përmbante përbërës biologjikë si dhe vitamina dhe minerale shtesë. Autoritetet gjermane i ndaluan prodhuesit përdorimin e logos së BE-së për biologjinë në këtë produkt, pasi këto shtesa janë të lejuara vetëm sipas Rregullores së BE-së 2018/848 kur kërkohen me ligj. Por në këtë rast, kjo nuk ishte kështu.
Prodhuesi kundërshtoi këtë vendim. Sepse sipas tij, ekzistonte një diskriminim i pabarabartë krahasuar me një produkt të krahasuar që importohej nga SHBA. Konteksti është që SHBA konsiderohet si një vend i tretë, rregulloret e prodhimit dhe kontrollit të të cilit janë të vlerësuara si të barabarta me ato të BE-së. Kjo do të thotë që produktet që përputhen me rregulloret e SHBA-ve për prodhimet ekologjike apo biologjike, mund të tregtohen edhe brenda BE-së.
Diskriminim konkurrues
GjED ndau në përgjithësi vlerësimin e prodhuesit gjerman dhe pranoi një diskriminim konkurrues. Ai bëri të qartë se logo e BE-së për biologjinë mund të përdoret vetëm në ushqimet e importuara nëse ato plotësisht përputhen me rregulloret e prodhimit të BE-së për një certifikim me logon e BE-së për biologjinë. Pranimi i barabarësisë së standardeve të vendit të tretë nuk është i mjaftueshëm. Përndryshe, ekziston rreziku i mashtrimit të konsumatorëve dhe shtrembërimit të konkurrencës në tregun e brendshëm.
GjED kufizoi megjithatë se kjo vlen për përdorimin e logos së BE-së për biologjinë. Nëse një vend i tretë ka një certifikim të vet për produktet ekologjike/biologjike, kjo mund të përdoret edhe në BE, për sa kohë që nuk jep përshtypjen që produkti përputhet me rregulloret e BE-së.
Vendimet e GjED tregojnë se kompanitë duhet të strukturojnë me kujdes emërtimet e produkteve të tyre dhe të informojnë me transparencë mbi përbërësit dhe mënyrën e prodhimit.
MTR Legal këshillon në mbrojtjen tregtare dhe në të drejtën e konkurrencës.
