Kontrola podatkowa w Nadrenii Północnej-Westfalii zaostrza działania wobec wpływowych osób z internetu: twórcy treści, influencerzy oraz cyfrowi przedsiębiorcy coraz częściej znajdują się w centrum zainteresowania śledczych. Zarzut jest poważny – szeroko zakrojone unikanie opodatkowania, którego szacowane straty sięgają setek milionów euro. Szczególnie istotnym aspektem jest fakt, że wielu z nich celowo przeniosło swoją działalność za granicę, przede wszystkim do Dubaju. Cel? Najwyraźniej chodziło o ucieczkę spod jurysdykcji niemieckich organów podatkowych. To się jednak kończy – administracja finansowa Nadrenii Północnej-Westfalii systematycznie zwalcza ten model działalności. Specjalnie powołana grupa śledczych koncentruje się wyłącznie na cyfrowych źródłach dochodu, mając na celu ujawnienie i rozbicie takich struktur.
Nowy urząd na celowniku cyfrowych przestępstw podatkowych
W styczniu 2025 roku Nadrenia Północna-Westfalia powołała Landesamt zur Bekämpfung der Finanzkriminalität (LBF NRW) – ogólnokrajową, unikalną instytucję mającą na celu zwalczenie przestępstw podatkowych przy użyciu najnowszych technologii i zespołów specjalistycznych. Ten centralny organ śledczy łączy kompetencje z zakresu walki z praniem brudnych pieniędzy, cyberprzestępczością oraz unikania płacenia podatków. W tym celu został utworzony specjalny zespół śledczy, który zajmuje się wyłącznie środowiskiem influencerów, streamerów i innych modeli biznesowych online. Tzw. „Zespół Influencerów” ma za zadanie analizować podejrzane ruchy na kontach, partnerstwa reklamowe oraz niejasne źródła przychodów w branży social media i poddawać je kontroli podatkowej.
Ta koncentracja nie jest przypadkowa. Kraj reaguje na gwałtownie rosnącą branżę, w której obraca się ogromnymi sumami, a obowiązki podatkowe są często zaniedbywane lub świadomie ignorowane. Odpowiedzialni wskazują na systemowy problem o poważnej skali finansowej: tylko w Nadrenii Północnej-Westfalii szkody podatkowe mają wynosić około 300 milionów euro. Jest wysoce prawdopodobne, że podobne struktury występują także w innych krajach związkowych.
Skala przestępstw podatkowych – tysiące rekordów danych i setki postępowań
Działania Zespołu Influencerów opierają się na rozległej bazie danych. Według informacji urzędu przeanalizowano około 6 000 rekordów – wśród nich profile w mediach społecznościowych, współprace reklamowe, przepływy płatności oraz publicznie dostępne treści świadczące o działalności komercyjnej. W wielu przypadkach śledczy, na podstawie porównań między reklamą a transakcjami, byli w stanie ustalić, czy i w jakiej wysokości osiągnięto przychody oraz czy zostały one prawidłowo opodatkowane.
Już teraz prowadzonych jest ponad 200 postępowań karnych przeciwko influencerom mającym miejsce zamieszkania w Nadrenii Północnej-Westfalii. Dotyczą one często kwot pięciocyfrowych, a w szczególnie poważnych przypadkach – nawet milionów euro. Tendencja ta jest rosnąca, ponieważ analiza danych nie została jeszcze ukończona. W najbliższych miesiącach śledczy spodziewają się dalszego wzrostu liczby spraw. Szczególnie widoczna jest profesjonalizacja branży – wielu podejrzanych prowadzi swoje kanały społecznościowe nie jako hobby, lecz jako działalność gospodarczą nastawioną na zysk, jednak bez zgłoszenia do rejestru podatkowego.
Na celowniku raje podatkowe – dlaczego wielu influencerów emigruje do Dubaju
Powtarzającym się schematem w śledztwach jest nagłe opuszczenie Niemiec przez wielu influencerów na rzecz Dubaju. Metropolia w Zjednoczonych Emiratach Arabskich uchodzi za podatkową enklawę: nie ma tam podatku dochodowego ani podatku od zysków kapitałowych – pozorne eldorado dla osób zarabiających duże sumy w internecie. W wielu przypadkach okazuje się, że przeprowadzka miała wyłącznie podłoże podatkowe, a nie prywatne. Problem polega na tym, że często utrzymywane są silne powiązania gospodarcze i osobiste z Niemcami, co z punktu widzenia prawa podatkowego może oznaczać „zwykłe miejsce pobytu”.
Dodatkowo, niemieckie organy podatkowe coraz częściej współpracują międzynarodowo w przypadkach oczywistego unikania opodatkowania. Poprzez umowy o wymianie informacji i automatyczne zapytania o dane, śledczy próbują uzyskać dostęp do istotnych informacji także w rzekomo bezpiecznych przystaniach, takich jak Dubaj. Prosta ucieczka za granicę w celu uniknięcia niemieckiego fiskusa nie jest już bezproblemowa – a w przyszłości będzie niosła ze sobą jeszcze większe ryzyko, ponieważ międzynarodowa współpraca śledcza wciąż się rozwija.
Jak ukrywane są przychody – znikająca reklama i efemeryczne treści
Szczególnie podstępną metodą ukrywania wpływów reklamowych jest korzystanie z relacji (Stories) na Instagramie i TikToku. Treści te znikają automatycznie po 24 godzinach i na pierwszy rzut oka nie pozostawiają trwałych śladów. Jednak i tutaj śledczy się dostosowali: dzięki cyfrowemu archiwizowaniu i zautomatyzowanym wyszukiwaniom nawet tak efemeryczne współprace reklamowe są dokumentowane i analizowane. Również współprace z markami oraz programy afiliacyjne można odtworzyć na podstawie kodów śledzących i danych z linków. Utworzenie Zespołu Influencerów pokazuje, jak skutecznie kontrola podatkowa korzysta już z nowoczesnych, cyfrowych metod.
Kto podlega kontroli? – Śledczy koncentrują się na dużych kontach
Wbrew obawom działania nie są skierowane przeciwko okazjonalnym użytkownikom czy osobom polecającym produkty od czasu do czasu. Na celowniku znajdują się przede wszystkim profesjonaliści z miesięcznymi obrotami sięgającymi sześciocyfrowych kwot, którzy regularnie publikują treści komercyjne, a nadal nie mają ważnego numeru podatkowego. W takich przypadkach śledczy zakładają, że unikanie podatków wynika nie z niewiedzy, lecz ze świadomego działania. Według urzędu mamy do czynienia z zorganizowanym, systematycznym unikaniem opodatkowania, gdzie wszystkie dochody – pieniężne, wyjazdy czy świadczenia rzeczowe – są celowo ukrywane.
Presja śledczych rośnie – z jakimi skutkami muszą liczyć się zainteresowani?
Kto znajdzie się w kręgu zainteresowania kontroli podatkowej, musi liczyć się z poważnymi konsekwencjami. W wielu toczących się sprawach doszło już do przeszukań mieszkań, zabezpieczenia sprzętu IT i dokumentacji bankowej. Część podejrzanych uregulowała swoje zaległości podatkowe – często w sześciocyfrowych kwotach. Nie chroni to jednak przed skutkami karnymi. Unikanie opodatkowania w Niemczech traktowane jest jako przestępstwo i może skutkować grzywną lub nawet karą więzienia. Sytuacja staje się szczególnie poważna w przypadku recydywy lub gdy w grę wchodzą sumy rzędu milionów.
Zmieniły się także metody pracy śledczych: za pomocą algorytmów, danych zagranicznych i narzędzi analitycznych opartych na sztucznej inteligencji, cyfrowe dochodzenie jest dużo skuteczniejsze. Reklama internetowa, dane transakcyjne i interakcje w social media są systematycznie powiązywane w celu ujawnienia ukrytych dochodów. Organy podatkowe dysponują dzięki temu narzędziami umożliwiającymi zabezpieczanie dowodów nawet w bardzo złożonych strukturach.
Efekt sygnalny i perspektywy branży – co ten krok oznacza dla rynku?
Stanowcze działania organów nadrenii północno-westfalskiej mają efekt sygnalny daleko poza granice regionu. Przekaz jest jednoznaczny: także cyfrowe modele biznesowe podlegają obowiązkom podatkowym. Influencerzy oraz twórcy treści nie mogą się już dłużej ukrywać za ulotnością swoich materiałów lub zagranicznymi adresami. Ten kierunek oznacza punkt zwrotny – cyfrowa widoczność coraz częściej wiąże się również z odpowiedzialnością podatkową.
Podejście przyjęte w NRW może stać się wzorcem dla innych krajów związkowych. Sukcesy Zespołu Influencerów są wymowne i to tylko kwestia czasu, aż podobne struktury powstaną gdzie indziej. W czasach, gdy znaczenie cyfrowych modeli biznesowych stale rośnie, te zmiany po stronie administracji podatkowej są logiczne i konieczne. Opinia publiczna w większości przypadków popiera to jako sprawiedliwy krok w kierunku wyrównania podatkowego.
Co powinni zrobić zainteresowani – skorzystać z profesjonalnej pomocy
Osoby obawiające się, że ich dochody z działalności w social media mogą zainteresować fiskusa, nie powinny zwlekać z podjęciem działań. Bierność może bowiem dużo kosztować – nie tylko finansowo, ale również karnie. Zaleca się przejrzyste i pełne udokumentowanie własnej działalności zarobkowej. Obejmuje to przychody z reklam, wynagrodzenia z platform, współprace produktowe oraz otrzymane świadczenia rzeczowe, takie jak podróże, sprzęt elektroniczny czy odzież.
W wielu przypadkach warto możliwie wcześnie zwrócić się do osoby kompetentnej prawnie, z doświadczeniem w prawie podatkowym. Taka osoba pomoże realnie ocenić istniejące ryzyka, wdrożyć konieczne kroki (np. zgłoszenie zaległości lub samodenuncjację) oraz zminimalizować potencjalne konsekwencje.
Profesjonalne doradztwo daje nie tylko bezpieczeństwo w kontakcie z urzędem podczas toczących się postępowań, ale też stanowi solidną, zgodną z prawem podstawę na przyszłość. Kto działa transparentnie oraz przestrzega przepisów podatkowych, istotnie zmniejsza ryzyko kar finansowych, zwrotów zaległości lub nawet odpowiedzialności karnej.
Wniosek – Fiskus nie śpi: obowiązek podatkowy nie kończy się na publikacji
Świat marketingu online przeszedł w ostatnich latach dynamiczne zmiany – miliony zarabiane są dzięki polubieniom, wyświetleniom i kliknięciom. Jednak wraz ze wzrostem sukcesu, rośnie też odpowiedzialność. Powstanie Zespołu Influencerów w Nadrenii Północnej-Westfalii wyraźnie pokazuje, że organy skarbowe dostrzegły tę transformację i odpowiednio reagują. Dotychczasowe śledztwa to dopiero początek. Wyznaczają one nową fazę egzekwowania przepisów podatkowych, w której modele biznesowe online nie są już traktowane jako bezkarne.
Influencerzy, streamerzy oraz cyfrowi przedsiębiorcy powinni potraktować to jako sygnał do poważnego podejścia do swoich obowiązków podatkowych. Jedno jest pewne: cyfrowy sukces może przyjść szybko – ale kontrola podatkowa już dawno jest obecna również w sieci.
