Indykiacje na umowę o czarny pieniądz – Wyrok Sądu Okręgowego w Itzehoe, sygn. akt 2 O 136/23
Praca na czarno może być sankcjonowana dotkliwymi grzywnami lub karami pozbawienia wolności. Jeśli zleceniodawca i zleceniobiorca zawierają umowę o czarny pieniądz, popełniają nie tylko przestępstwo, ale zleceniodawca nie może żądać zwrotu pieniędzy, jeśli prace zostały wykonane wadliwie lub w ogóle nie zostały wykonane. Dowodzi tego także wyrok Sądu Okręgowego w Itzehoe z dnia 8 grudnia 2023 roku (sygn. akt 2 O 136/23).
Umowy o czarny pieniądz często są zawierane w celu „oszczędzania” podatków lub składek na ubezpieczenia społeczne. Takie umowy są karalne, a uczestnicy muszą liczyć się z dotkliwymi karami. Ponadto uczestnicy umowy o czarny pieniądz nie mogą dochodzić wobec siebie roszczeń cywilnoprawnych, ponieważ umowa zawarta na takich warunkach staje się nieważna, jak wyjaśnia kancelaria gospodarcza MTR Legal Rechtsanwälte, która doradza m.in. w zakresie prawa karnego gospodarczego.
Płatności gotówką bez pokwitowania
W przypadku rozpatrywanym przez Sąd Okręgowy w Itzehoe, powód zlecił pozwanemu prace remontowe w swoim domu. Pozwany wcześniej prowadził własną firmę, ale obecnie był zatrudniony w firmie dekarskiej. Nie posiadał już własnego przedsiębiorstwa, licencji na działalność gospodarczą ani numeru podatkowego. Kontakt między nimi nawiązała koleżanka z pracy powoda, która w tamtym czasie była także partnerką życiową pozwanego.
Powód i pozwany omówili wykonywane prace, a jeszcze tego samego dnia powód przelał pozwanemu zaliczkę w wysokości 4.600 euro w gotówce. Następne zaliczki były przekazywane raz gotówką, raz przelewem. Na wypłaty gotówkowe nie wystawiano żadnych pokwitowań.
Pozwany wykonał różne prace w domu. Innych uzgodnionych prac nie wykonał lub ich nie dokończył. Rachunku nie wystawił.
Powód żąda zwrotu pieniędzy
W końcu powód zażądał zwrotu w wysokości 9.500 euro, które wynikały z niewykonanych, ale opłaconych prac. Powód sądził, że pozwany prowadzi własną firmę i żądał rachunku za każdą usługę.
Pozwany nie spełnił żądania zwrotu. Według jego zeznań od początku uzgodniono, że prace będą wykonywane bez rachunku, czyli „na czarno”. W związku z tym transakcja była sprzeczna z dobrymi obyczajami i nieważna. Dlatego powód nie mógł żądać zwrotu.
Sąd Okręgowy w Itzehoe orzekł, że powód nie ma prawa do zwrotu pieniędzy. W uzasadnieniu stwierdził, że zleceniodawca w przypadku umowy o dzieło może zasadniczo żądać zwrotu nadpłaconych zaliczek lub rat na podstawie stosunku umownego. Jednak w tym przypadku między stronami nie doszło do zawarcia skutecznej umowy o dzieło, dlatego powód nie mógł żądać zwrotu z umowy. Umowa o dzieło zawarta między stronami była nieważna zgodnie z § 134 kodeksu cywilnego w związku z § 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o zwalczaniu nielegalnego zatrudnienia, uznał sąd. W związku z tym wykluczono również zwrot opłaconych zaliczek.
Zawarcie umowy o czarny pieniądz
Sąd Okręgowy w Itzehoe był przekonany, że strony w omawianej sprawie zawarły umowę o czarny pieniądz. Istnieją różne wskaźniki wskazujące na istnienie takiej umowy, wskazał sąd. Należą do nich m.in. fakt, że relacja biznesowa miała swoje źródło w sferze prywatnej i że prace były wykonywane w znacznym zakresie bez pisemnej podstawy umownej. Innym ważnym wskaźnikiem byłyby płatności zleceniodawcy w gotówce i bez pokwitowania. Kolejnym wskaźnikiem byłaby stawka godzinowa, która jest wyraźnie poniżej zwykłych warunków oraz brak faktur zaliczkowych lub ostatecznych wskazujących na VAT.
Te wskaźniki występowały w omawianym przypadku i przemawiały za istnieniem umowy o czarny pieniądz, uznał Sąd Okręgowy w Itzehoe. Do tego dochodziło jeszcze, że prace w dużej mierze były wykonywane w weekendy. Chociaż prace mogą być świadczone w weekendy również bez umowy o czarny pieniądz, tutaj jednak rozmowa czatowa między stronami wskazywała, że chodziło o prace wykonywane poza pracą zawodową pozwanego.
W rezultacie obie strony naruszyły § 1 ust. 2 pkt 2 SchwarzArbG, co spowodowało, że umowa była nieważna, orzekł Sąd Okręgowy w Itzehoe. Powód nie miał prawa do zwrotu, nawet jeśli pozwany nie wykonał ustalonych prac.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w przypadku zarzutów o pracę na czarno oraz innych dziedzinach prawa karnego gospodarczego.
Zachęcamy do kontaktu z nami!
