Zapis i darowizny
W przypadku małżeństw tzw. testament berliński lub testament małżeński jest szczególnie popularny. Oferuje zaletę, że po śmierci jednego z małżonków początkowo dziedziczy tylko żyjący małżonek, co zabezpiecza go przed roszczeniami innych spadkobierców. Posiada jednak także wadę, że kwoty wolne od podatku od spadku nie mogą być optymalnie wykorzystane. Wówczas warto skorzystać z innych możliwości rozporządzania, takich jak zapis lub darowizny.
Mówiąc prosto, małżonkowie w testamencie berlińskim ustanawiają siebie nawzajem jedynymi spadkobiercami, a zazwyczaj dzieci jako spadkobierców ostatecznych. Dzieci dziedziczą zatem dopiero wtedy, gdy oboje rodzice nie żyją. To daje tę zaletę, że żyjący dłużej partner małżeński jest dobrze zabezpieczony finansowo przed roszczeniami innych spadkobierców i majątek nie jest dzielony, ponieważ powstanie wspólnoty spadkowej jest unikane. Jednocześnie poprzez testament berliński kwoty wolne dzieci od podatku od spadków nie są wykorzystywane. To sprawia, że testament berliński często jest wadliwy z punktu widzenia podatkowego, jak podkreśla MTR Legal Rechtsanwälte, który doradza m.in. w prawie spadkowym.
Kwoty wolne od podatku od spadków nie są optymalnie wykorzystywane
Obecnie obowiązują kwoty wolne od podatku od spadków w wysokości 500.000 euro dla małżonka i 400.000 euro na każde dziecko. Jeżeli małżonek jest na mocy testamentu jedynym spadkobiercą, kwota wolna w wysokości 500.000 euro szybko się wyczerpuje, podczas gdy kwoty wolne dla dzieci nie są wykorzystywane. Problem ten pogłębia się, kiedy również drugi rodzic umrze. Wówczas dzieci dziedziczą na raz cały majątek rodziców. Kwoty wolne w wysokości 400.000 euro często nie są wówczas wystarczające.
Aby możliwie zneutralizować tę niekorzyść podatkową w przypadku testamentu berlińskiego, należy pomyśleć o dodatkowych możliwościach planowania, takich jak zapis lub darowizny.
Zapis przynosi korzyści
Zapis charakteryzuje się tym, że nie przypada automatycznie ustawowemu spadkobiercy, lecz musi zostać zarządzone testamentem przez spadkodawcę. Zapisem spadkodawca rozporządza, że określony przedmiot z masy spadkowej, np. nieruchomość, biżuteria, obrazy, samochody itp., ma przypaść określonej osobie. Z zapisu nie wynikają dalsze prawa dla beneficjenta zapisu, nie staje się on również spadkobiercą. Zapis nie przypada mu automatycznie po śmierci spadkodawcy, lecz musi zostać zrealizowany przez spadkobiercę.
Zaletą jest, że zapisem można tak zarządzać, aby dzieci uczestniczyły w majątku już w pierwszym przypadku spadkowym, ale finansowe bezpieczeństwo żyjącego dłużej partnera małżeńskiego nie było zagrożone. Beneficjenci zapisu mają wówczas prawo do wykonania roszczenia wobec dziedziczącego rodzica. Dzięki temu ruchowi można złagodzić obciążenie podatkiem od spadków.
Ci, którzy chcą się upewnić, że żyjący małżonek nie zostanie obciążony finansowo zapisem, mogą stworzyć tzw. superzapis. W ten sposób małżonek może samodzielnie określić warunki zapisu, kwotę i w dużej mierze również czas wypłaty. Jednocześnie pozostaje on jedynym spadkobiercą i prawnym następcą spadkodawcy. Z podatkowego punktu widzenia trzeba jednak uwzględnić zakaz obchodzenia zgodnie z § 42 niemieckiej ordynacji podatkowej.
Zmniejszenie obciążenia podatkowego poprzez darowizny
Inną możliwością optymalnego wykorzystania kwot wolnych podatkowych są darowizny za życia. Dla podatku od darowizn obowiązują te same kwoty wolne jak dla podatku od spadków, czyli 500.000 euro dla małżonka i 400.000 euro dla dzieci. Jednak kwoty wolne od podatku od darowizn mogą być w pełni wykorzystywane co dziesięć lat. Poprzez ostrożne i przewidujące planowanie można znacznie zmniejszyć obciążenie podatkowe od spadków.
Nawet bez darowizn i zapisów można w testamencie berlińskim ominąć podatkowe niekorzyści. Na przykład żyjący małżonek może zrzec się spadku na rzecz kilku dzieci, aby wykorzystać ich kwoty wolne przy podatku od spadków. Dzieci mogą z kolei dochodzić swoje roszczenia o obowiązkowy udział. Dzięki temu można lepiej wykorzystać kwoty wolne.
Prawo spadkowe oferuje więc różne opcje. Każda możliwość powinna być dobrze przemyślana z prawnego i podatkowego punktu widzenia, a jej konsekwencje zważone.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w prawie spadkowym i w kwestiach dotyczących podatku od spadków.
Chętnie nawiążemy kontakt z Państwem!
