Orzeczenie Sądu Okręgowego w Poczdamie dotyczące współodpowiedzialności i poręczenia przy pożyczkach
Kto podejmuje się poręczenia za pożyczkę lub podpisuje umowę pożyczki jako współdłużnik, podejmuje ryzyko. Przekonała się o tym również para małżeńska, która wraz ze swoim synem zawarła dwie umowy pożyczki. Po śmierci syna miała spłacić pożyczki. Jednak Sąd Okręgowy w Poczdamie orzekł wyrokiem z 12 lipca 2023 roku, że małżeństwo nie ponosi odpowiedzialności, ponieważ ich współodpowiedzialność przy zawieraniu umów pożyczek należy uznać za rażąco nieuczciwą (sygn. akt: 8 O 181/22).
Banki zabezpieczają się przy udzielaniu pożyczek. To może prowadzić do sytuacji, w której oprócz wnioskodawcy jeszcze inna osoba podpisze umowę kredytową jako współdłużnik lub trzecia osoba podejmie się poręczenia. Zarówno współdłużnik, jak i poręczyciel podejmują ryzyko i odpowiadają swoim osobistym majątkiem za długi pożyczkobiorcy, jak podaje kancelaria prawna MTR Legal, która doradza m.in. w dziedzinie prawa bankowego.
Ryzyko nie tylko na papierze
Pod względem prawnym należy jednak zwrócić uwagę na różnice między poręczycielami a współdłużnikami. Podczas gdy współdłużnik odpowiada solidarnie za zobowiązania dłużnika od samego początku, poręczyciel może być pociągnięty do odpowiedzialności dopiero, gdy dłużnik nie wywiąże się ze swoich zobowiązań płatniczych.
Że ryzyko odpowiedzialności istnieje nie tylko na papierze, musiała przekonać się pewna para emerytów. Ich syn chciał kupić dom i w tym celu zaciągnąć dwa kredyty w banku. Jednak bank zażądał zabezpieczeń i dlatego jego rodzice mieli również podpisać umowy pożyczkowe jako współdłużnicy. Zdaniem pary małżeńskiej, pośrednik finansowy zapewniał ich, że nie ma dla nich żadnego ryzyka, ponieważ syn przecież bez problemu spłaci pożyczki z własnych środków finansowych.
Umowa pożyczki podpisana wspólnie
W ten sposób umowy kredytowe na łączną kwotę 159 000 euro zostały zawarte w listopadzie 2014 roku, a oprócz syna, również rodzice, którzy w tym czasie byli już emerytami, podpisali umowy. Raty kredytowe w wysokości około 630 euro miesięcznie były jak uzgodniono spłacane wyłącznie przez syna. W umowach pożyczkowych wymieniono również tylko jego konto.
Kilka tygodni po zawarciu umów pożyczkowych zakup domu został sfinalizowany. Syn zapewnił swoich rodziców, że będą mogli zamieszkać w mieszkaniu na parterze domu. Około pięć lat później syn przepisał dom w ramach darowizny na swoją żonę, która później została jego jedyną spadkobierczynią. Rodzice nic o tym nie wiedzieli. Szok nadszedł, gdy ich syn zmarł rok później, a oni musieli przejąć spłatę pożyczek.
Prośbę małżeństwa o zwolnienie z odpowiedzialności bank odrzucił, ponieważ rodzice podpisali umowy pożyczkowe i tym samym stali się poza synem pożyczkobiorcami.
Rażąca finansowa przewaga
Małżeństwo skutecznie się odwołało. Twierdzili, że bank już przy zawieraniu umów kredytowych powinien był zauważyć, że para emerytów była rażąco finansowo przeciążona w związku ze spłatą pożyczki. Ich współodpowiedzialność dlatego jest uznawana za nieuczciwą. W rozmowie z pośrednikiem finansowym nie poinformowano ich o ryzykach. Uważali, że są tylko poręczycielami. Dopiero po śmierci syna zrozumieli, że jako pożyczkobiorcy zostali wciągnięci w umowy z pełną osobistą odpowiedzialnością, oświadczyli rodzice.
Bank argumentował z kolei, że rodzice byli „prawdziwymi” pożyczkobiorcami. W umowach pożyczkowych byli wyraźnie określeni jako pożyczkobiorcy, a u notariusza zadeklarowali jako kredytobiorcy osobistą odpowiedzialność za hipotekę ustanowioną na nieruchomości. Nie mogło być mowy o nieuczciwości.
Sąd Okręgowy w Poczdamie: Współodpowiedzialność rażąco nieuczciwa i nieważna
Bankowi nie udało się przekonać Sądu Okręgowego w Poczdamie. Sąd ustalił, że para emerytów przy zawieraniu umów była finansowo rażąco przeciążona zobowiązaniem pożyczkowym, w związku z czym ich współodpowiedzialność jest rażąco nieuczciwa i dlatego nieważna.
Czy istnieje nieuczciwość, według orzecznictwa BGH zależy głównie od stopnia dysproporcji między zakresem zobowiązania a sytuacją finansową współodpowiadającego lub poręczyciela. Sam fakt finansowego przeciążenia jeszcze nie dowodzi nieuczciwości. Jednak w przypadku takiego rażącego finansowego przeciążenia bank musi udowodnić, że poręczenie lub współodpowiedzialność nie zostały podjęte jedynie z powodu bliskiej emocjonalnej więzi z pożyczkobiorcą i że bank nie wykorzystał tej emocjonalnej więzi w sposób nieuczciwy, dodał Sąd Okręgowy w Poczdamie.
MTR Legal doradza w sprawie pożyczek, poręczeń, współodpowiedzialności oraz innych zagadnień związanych z prawem bankowym.
Chętnie nawiąż kontakt z nami!
