Zastrzeżenie prawa do zamieszkania może wpływać na roszczenia o uzupełnienie zachowku przy darowiźnie nieruchomości nawet po upływie dziesięciu lat. Potwierdza to wyrok sądu OLG w Monachium.
Darowizny są skutecznym środkiem na uniknięcie podatku od spadków lub obniżenie roszczeń z tytułu zachowku. Trzeba jednak pamiętać, że roszczenie o zachowek, np. od dzieci spadkodawcy, obejmuje także przedmioty, które spadkodawca podarował w ostatnich dziesięciu latach przed swoją śmiercią, wyjaśnia kancelaria prawna MTR Rechtsanwälte. Takie roszczenie o uzupełnienie zachowku może zaistnieć nawet wtedy, gdy darowizna miała miejsce ponad dziesięć lat wcześniej, co pokazuje wyrok OLG w Monachium z 8 lipca 2022 roku (sygn. akt 33 U 5525/21).
W tym przypadku spadkodawca podarował dom jednorodzinny jednemu ze swoich dzieci, zastrzegając sobie przy tym wyłączne prawo do zamieszkania we wszystkich pomieszczeniach domu. Darowizna miała miejsce ponad dziesięć lat przed śmiercią ojca. Jeden z synów twierdził jednak, że nieruchomość powinna być uwzględniona przy roszczeniu o uzupełnienie zachowku. Argumentował, że skoro ojciec zastrzegł sobie wyłączne prawo do zamieszkania, to termin dziesięciu lat tu nie obowiązuje.
Z powództwem odniósł sukces przed sądem OLG w Monachium. Osoba uprawniona do zachowku ma prawo również do części z darowizn, które spadkodawca uczynił w ostatnich dziesięciu latach przed śmiercią. W ramach tzw. stopniowego zmniejszania, wartość ta zmniejsza się co roku o dziesięć procent, aż po dziesięciu latach całkowicie wypada z uzupełnienia zachowku, stwierdził OLG. Jednak zgodnie z orzecznictwem BGH, nie ma to zastosowania, jeśli spadkodawca zastrzegł sobie pełną korzystność z nieruchomości.
Przyznane prawo do zamieszkania nie jest co prawda równoznaczne z zastrzeżeniem pełnego korzystania, jednak tutaj ojciec zastrzegł sobie wyłączne korzystanie z całej powierzchni mieszkalnej, tak że różnica jest na tyle mała, że zastrzeżenie prawa do zamieszkania można utożsamić z zastrzeżonym pełnym korzystaniem, wyjaśnił OLG. Dlatego powód miał prawo do roszczenia o uzupełnienie zachowku.
W sprawach dotyczących prawa spadkowego doradzają doświadczeni prawnicy.
