Wyrok Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 kwietnia 2024 r., sygn. akt: 1 BvR 2017/21
Federalny Trybunał Konstytucyjny wzmocnił prawa biologicznych ojców wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2024 r. (sygn. akt: 1 BvR 2017/21). Tym przełomowym wyrokiem sędziowie konstytucyjni otworzyli drzwi dla biologicznych ojców do uznania ich jako ojców prawnych. W ten sposób skarga konstytucyjna biologicznego ojca, który od lat walczy o uznanie jako prawny ojciec swojego syna, odniosła przynajmniej częściowy sukces.
Prawo rodzinne dotychczas przewiduje, że biologiczny ojciec nie może kwestionować prawnej ojcostwa innego mężczyzny do swojego dziecka. To postanowienie jest niezgodne z konstytucją, ponieważ nie uwzględnia dostatecznie prawa rodzicielskiego biologicznych ojców, jak teraz orzekł Federalny Trybunał Konstytucyjny. Biologiczni ojcowie powinni mieć prawo do przywoływania w konstytucji swojego prawa rodzicielskiego tak samo jak prawni rodzice, stwierdził BVerfG. W rezultacie szanse biologicznych ojców na uzyskanie prawnego ojcostwa z wszystkimi związanymi z tym prawnymi konsekwencjami znacznie wzrosły, podkreśla kancelaria prawna MTR Legal, która doradza m.in. w sprawach rodzinnych.
Nowelizacja najpóźniej do 30 czerwca 2025 r.
Ustawodawca jest po decyzji BVerfG zobowiązany do znalezienia nowelizacji najpóźniej do dnia 30 czerwca 2025 r. Dotychczas możliwości zaskarżenia biologicznego ojca są uregulowane w § 1600 BGB. Zgodnie z tym, zakwestionowanie ojcostwa przez biologicznego ojca jest możliwe tylko wtedy, gdy między dzieckiem a prawnym ojcem nie ma więzi społeczno-rodzinnej. To nie wystarcza, stwierdzili sędziowie konstytucyjni. Zasugerowali także możliwość rozszerzenia prawnego rodzicielstwa na trzech rodziców – matkę, prawnego i biologicznego ojca.
Jednak jeśli ustawodawca będzie trzymał się ograniczenia do dwóch prawnych rodziców, to musi zapewnić skuteczną procedurę na rzecz biologicznego ojca, która umożliwi mu zastąpić dotychczasowego prawnego ojca i samemu stać się prawnym ojcem dziecka. Dotychczasowe przepisy nie wystarczają, ponieważ nie uwzględniają istniejących lub byłych więzi społeczno-rodzinnych dziecka z jego biologicznym ojcem ani jego starań o uznanie prawnego ojcostwa, uważa Pierwszy Senat BVerfG.
Biologiczny ojciec z silną więzią z dzieckiem
W omawianej sprawie biologiczny ojciec miał silną relację społeczną z swoim trzyletnim synem. Związek z matką zakończył się krótko po narodzinach pozamałżeńskiego dziecka. Mężczyzna chciał nie tylko mieć prawo do kontaktów z synem, ale również starał się o uznanie swojego ojcostwa i złożył odpowiedni wniosek. Matka jednak go zablokowała, wpisując swojego nowego partnera jako ojca, co uczyniło go prawnym ojcem.
BVerfG uchyla decyzję OLG Naumburg
Biologiczny ojciec nie poddał się i złożył sprzeciw wobec ojcostwa – jednak bez sukcesu. OLG Naumburg stwierdził, że biologiczny ojciec nie może zakwestionować ojcostwa, ponieważ między dzieckiem a prawnym ojcem istniała już więź społeczno-rodzinna. Biologiczny ojciec złożył skargę konstytucyjną i odnieśli częściowy sukces. BVerfG orzekł, że decyzja OLG Naumburg naruszyła prawo rodzicielskie biologicznego ojca i skierował postępowanie z powrotem do OLG. Tutaj biologiczny ojciec ma teraz możliwość złożenia wniosku o zawieszenie postępowania do czasu ustawowej nowelizacji.
Uznanie prawnego ojcostwa wiąże się z ważnymi prawami i obowiązkami. Rodzice mają wtedy np. wspólne prawo do opieki nad dzieckiem. Ojciec ma wtedy także prawo do współdecydowania w ważnych sprawach i nie jest ograniczony tylko do prawa do kontaktów.
Jednak nie dojdzie prawdopodobnie do wprowadzenia przez BVerfG możliwości z dwoma prawnymi ojcami. Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło już wcześniej chęć wzmocnienia praw biologicznych ojców, jednak prawdopodobnie sytuacja zostanie utrzymana przy dwóch prawnych rodzicach.
MTR Legal doradza w kwestiach ojcostwa i innych tematach prawa rodzinnego.
Zapraszamy do kontaktu z nami!
