Postanowienie OLG Brandenburg z dnia 19.03.2024, sygn. akt: 3 W 28/24
Depresja i uzależnienie od alkoholu nie prowadzą automatycznie do niezdolności do sporządzania testamentu. To wyjaśnił OLG Brandenburg w postanowieniu z dnia 19 marca 2024 roku (sygn. akt: 3 W 28/24).
Ciężkie choroby psychiczne mogą prowadzić do tego, że niezdolność do sporządzania testamentu jest spełniona. Niezdolność do sporządzania testamentu w myśl § 2229 ust. 4 BGB występuje, gdy testator z powodu choroby nie jest w stanie zrozumieć znaczenia złożonego przez niego oświadczenia woli i działać zgodnie z tym zrozumieniem. Nie oznacza to jednak, że ciężka choroba psychiczna nieuchronnie prowadzi do niezdolności do sporządzania testamentu, twierdzi kancelaria MTR Legal Rechtsanwälte, która doradza m.in. w sprawach prawa spadkowego.
W omawianej sprawie OLG Brandenburg miał zdecydować, czy spadkodawca był zdolny do sporządzenia testamentu. W marcu 2020 roku sporządził on odręczny testament, w którym postanowił, że jego przybrana córka ma odziedziczyć „cały jego majątek”. Do majątku należały, oprócz środków na koncie, również nieruchomości oraz działka rekreacyjna z domkiem letniskowym.
Spadkodawca cierpiał na ciężką depresję
Spadkodawca był już w tym czasie poważnie chory. Oprócz różnych dolegliwości fizycznych cierpiał również na ciężką depresję aż do zaburzeń dwubiegunowych. Ponadto był uzależniony od alkoholu i od lat znajdował się pod opieką specjalistyczną.
W lipcu 2020 roku, około cztery miesiące po sporządzeniu testamentu, popełnił samobójstwo. W swoim liście pożegnalnym napisanym trzy dni wcześniej wyjaśnił, że podjął tę decyzję po dokładnym przemyśleniu. W starszym, datowanym na 1 kwietnia 2020 roku liście pożegnalnym, stwierdził, że jego choroby doprowadziły do decyzji o samobójstwie i że przed śmiercią chciał tylko uporządkować swoje sprawy spadkowe.
Niezdolność do sporządzania testamentu z powodu chorób psychicznych?
Po śmierci spadkodawcy przybrana córka złożyła wniosek o wydanie aktu dziedziczenia na jej rzecz jako jedynej spadkobierczyni. Przeciwko temu wystąpiła jednak siostra spadkodawcy. Twierdziła, że jej brat z powodu swoich chorób psychicznych nie był zdolny do sporządzenia testamentu, a zatem testament jest nieważny.
Sąd spadkowy wydał akt dziedziczenia, po przesłuchaniu lekarza prowadzącego i po uzyskaniu ekspertyzy biegłego na temat zdolności testatora do sporządzenia testamentu. Zgodnie z oceną lekarza prowadzącego, spadkodawca był w stanie rozpoznać skutki swojej decyzji i był zdolny do sporządzenia testamentu. To stanowisko zostało podtrzymane przez ekspertyzę biegłego. Biegły stwierdził, że mimo schorzeń nie było żadnych dowodów na to, że spadkodawca nie był w stanie zrozumieć znaczenia złożonego przez niego oświadczenia woli. Co więcej, planował swoje sprawy spadkowe, jak wskazał w swoim liście pożegnalnym.
OLG Brandenburg: Brak niezdolności do sporządzania testamentu
Przeciwko decyzji sądu spadkowego wystąpiła siostra spadkodawcy. Jej skarga jednak nie powiodła się przed OLG Brandenburg. OLG najpierw zwrócił uwagę, że niezdolność do sporządzenia testamentu istnieje tylko wtedy, gdy testator z powodu zaburzeń psychicznych, osłabienia umysłowego lub zaburzeń świadomości nie jest w stanie zrozumieć znaczenia swojego oświadczenia woli i oszacować jego skutków.
Samo uzależnienie od alkoholu spadkodawcy nie uzasadniało niezdolności do sporządzania testamentu. O uzależnieniu od alkoholu można mówić jako o zaburzeniu psychicznym dopiero wtedy, gdy degradacja osobowości spowodowana przez uzależnienie osiągnie wartość choroby psychicznej, osłabienia umysłowego lub zaburzenia umysłowego, stwierdził OLG. Nie było żadnych solidnych dowodów na to, że spadkodawca podczas sporządzania testamentu był tak nietrzeźwy, że wpłynęło to na jego zdolność do sporządzania testamentu. Tekst był płynny, merytorycznie spójny i napisany solidnym charakterem pisma. Ani układ pisma, ani treść nie wskazywały na jakiekolwiek upośledzenie zdolności umysłowych spadkodawcy, stwierdził OLG.
Nie można również zakładać, że choroba maniakalno-depresyjna ograniczyła spadkodawcę w jego zdolności do sporządzenia testamentu. Depresje mogą co najmniej czasowo prowadzić do niezdolności do sporządzania testamentu, ale jak wynika z ekspertyzy biegłego, w przypadku spadkodawcy nie można tego zakładać, dodał OLG. Testament jest zatem ważny.
MTR Legal Rechtsanwälte doradza w kwestiach dotyczących testamentu i innych zagadnień prawa spadkowego.
Zapraszamy do kontaktu z nami.
