Federalny Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 9 maja 2023 r. odrzucił obowiązek pożyczkodawcy do zapłaty tzw. ujemnych odsetek przy pożyczkach o zmiennej stopie procentowej (sygn. akt: XI ZR 544/21).
Klienci banków otrzymują odsetki od depozytów bankowych, a zaciągając pożyczki, płacą odsetki bankowi. Tak w uproszczeniu przedstawia się prawo bankowe. Jednakże długa faza niskich stóp procentowych wprowadziła niepewność, a banki zaczęły żądać od swoich klientów ujemnych odsetek za przechowywanie ich depozytów, a zmienne stopy procentowe w umowach pożyczkowych spadły poniżej zera. W takich przypadkach pożyczkobiorcy nie mogą jednak żądać odsetek od banku, zdecydował teraz Federalny Trybunał Sprawiedliwości. W związku z tym można przypuszczać, że banki również nie mogą żądać od swoich klientów ujemnych odsetek, tzw. opłat za przechowywanie, jak twierdzi kancelaria MTR Legal Rechtsanwälte, która specjalizuje się w prawie bankowym.
W sprawie przed BGH ziemia NRW zawarła w 2007 r. umowy pożyczkowe z bankiem. Po wypłacie kwot pożyczek ziemia wystawiła pięć identycznych weksli na sumę po 20 milionów euro każdy. Jako zmienną stopę procentową uzgodniono 3-miesięczny Euribor plus marża w wysokości 0,1175% rocznie. Ustalono górną granicę odsetek na poziomie 5%, nie ustalono dolnej granicy odsetek.
3-miesięczny Euribor spadł poniżej zera, a od marca 2016 r. rozwinęła się ujemna stopa procentowa, która do końca okresu obowiązywania wyniosła prawie 160 000 euro. Ziemia NRW zażądała od banku zwrotu tej kwoty jako ujemnych odsetek, ponieważ w umowie pożyczkowej nie uzgodniono dolnej granicy odsetek.
BGH odrzucił roszczenie o zapłatę ujemnych odsetek. Nawet w przypadku braku uzgodnienia dolnej granicy odsetek, przy spadku referencyjnej stopy procentowej poniżej zera, pożyczkodawca nie jest zobowiązany do zapłaty ujemnych odsetek. Oprocentowanie nie może być ujemne, dolna granica oprocentowania wynosząca 0% jest immanentna. Jeśli zostanie osiągnięta, obowiązek pożyczkobiorcy do zapłaty odsetek wygasa, ale z tego faktu nie wynika prawo do ujemnych odsetek, uznał BGH.
Wyrok BGH wyraźnie pokazuje, że prawo pożyczkowe nie uznaje ujemnych odsetek. To powinno również dotyczyć tzw. opłat za przechowywanie.
Doświadczeni prawnicy w prawie bankowym doradzają w MTR Legal Rechtsanwälte.
