Uitspraak van de LG Frankenthal over de testamentaire bekwaamheid bij dementie – Az. 8 O 97/24
De levensverwachting van mensen stijgt. Deze ontwikkeling heeft ook haar keerzijden, want steeds meer mensen worden dement. Een dementieziekte betekent echter niet automatisch een onvermogen om een testament te maken. Dit maakte het Landgericht Frankenthal duidelijk met een nog niet definitieve uitspraak van 18 juli 2024 (Az.: 8 O 97/24).
Als een testerende persoon vanwege een ernstige psychische aandoening niet langer in staat is de reikwijdte van zijn testamentaire beschikkingen in te schatten en dienovereenkomstig te handelen, is er volgens § 2229 Abs. 4 BGB sprake van testamentaire onbekwaamheid. Dit betekent echter niet dat een psychische aandoening zoals dementie automatisch tot testamentaire onbekwaamheid leidt, aldus het advocatenkantoor MTR Legal Rechtsanwälte, dat onder andere adviseert in erfrecht.
Dementie leidt niet automatisch tot testamentaire onbekwaamheid
Ook de LG Frankenthal maakte in haar uitspraak van 18 juli 2024 duidelijk dat dementie niet automatisch tot testamentaire onbekwaamheid leidt. Doorslaggevend is of de testerende persoon ondanks zijn aandoening nog steeds een duidelijk oordeel kan vormen over de gevolgen van zijn testamentaire beschikkingen en in staat is beslissingen te nemen zonder beïnvloeding door derden.
De erflater in de onderliggende zaak had geen kinderen of noodzakelijke erfgenamen. In haar handgeschreven testament van 2018 had ze de zoon van een nicht en diens echtgenote als erfgenamen benoemd. Daarbij had ze executele verordend en haar belastingadviseur als executeur benoemd. De erflater bezat ook een waardevol eigendom. De bovenverdieping van het huis werd bewoond door de zoon van een vriendin van de erflater.
Begin van een dementieziekte
Begin 2021 verbleef de erflater enkele dagen in het ziekenhuis vanwege een botbreuk. Het ziekenhuis stelde in een nevendiagnose ook het begin van een dementieziekte vast.
Kort na haar ziekenhuisverblijf maakte de 90-jarige erflater een nieuw notarieel testament op. In dit testament schonk zij het gehele eigendom aan de zoon van haar vriendin, die sinds ongeveer 30 jaar de bovenverdieping van haar huis bewoonde. In een aantekening is bovendien vastgelegd dat de notaris de erflater als onbeperkt handelings- en testamentair bekwaam beschouwde.
Testament is geldig
Enkele maanden later overleed de erflater. Op aandringen van de erfgenamen werd de als executeur benoemde belastingadviseur om dringende reden ontslagen en werd een advocaat benoemd als haar opvolger als executeur. Deze deelde niet de opvatting van de notaris dat de erflater nog testamentair bekwaam was. Om zijn stelling te ondersteunen, legde hij de medische verslagen voor, waarin het begin van een dementieziekte werd bevestigd. Via een voorlopige voorziening probeerde hij te bereiken dat de rechtbank de testamentaire onbekwaamheid van de erflater vaststelde en het notariële testament voor ongeldig verklaarde. Zo zou waarschijnlijk worden voorkomen dat het waardevolle eigendom aan haar huurder zou toevallen.
Bij de LG Frankenthal haalde de executeur met zijn redenering echter geen gehoor. Aangezien het erfrecht eerst de testamentaire bekwaamheid veronderstelt, moet het tegendeel bewezen worden. Dat was de executeur niet gelukt, stelde de rechtbank vast. De ingediende medische verslagen veranderden daar niets aan. Hoewel daarin gesproken wordt van het begin van dementie, ontbreekt elke beoordeling van de mate van dementie. Zonder dit kan geen betrouwbare uitspraak over testamentaire bekwaamheid worden gedaan. Want terwijl bij een middelzware of ernstige dementie niet van een geldig testament kan worden uitgegaan, is bij een lichte dementie nog steeds sprake van testamentaire bekwaamheid, maakte de LG Frankenthal duidelijk.
Vraag van testamentaire bekwaamheid vaak twistpunt onder erfgenamen
Aangezien de rechtbank niet verwacht dat de executeur in een hoofdprocedure zal slagen in het bewijzen van de testamentaire onbekwaamheid van de erflater, wees het de voorlopige voorziening af.
De vraag van testamentaire bekwaamheid is vaak een twistpunt onder erfgenamen. Om geschillen over een erfenis te vermijden en ervoor te zorgen dat de laatste wilsbeschikkingen in de geest van de erflater worden uitgevoerd, moet een testament zo vooruitziend mogelijk worden opgesteld. Het kan daarbij raadzaam zijn om de testamentaire bekwaamheid te laten bevestigen door een gespecialiseerde arts. Zijn oordeel is veelzeggender dan dat van een notaris, die geen medisch expert is.
MTR Legal Rechtsanwälte adviseert over vragen rondom het testament en andere onderwerpen van het erfrecht.
Neem gerust contact met ons op.
