Schenkingsrechtelijke classificatie van giften door de biologische, maar niet juridische vader
Het Finanzgericht Kassel heeft met het vonnis van 27-11-2016 (Az.: 1 K 1507/16) een belangrijk signaal gegeven voor de schenkingsrechtelijke behandeling van giften in patchwork-situaties: Ook wanneer de schenkende vader juridisch niet als ouder wordt erkend, kan onder bepaalde voorwaarden toch de gunstigere belastingklasse I bij de schenkbelasting worden toegepast, mits de biologische ouder-kindrelatie ondubbelzinnig vaststaat.
Wettelijke basis van de schenkbelasting
De schenkbelasting richt zich volgens § 15 ErbStG naar de familieband tussen schenker en verkrijger. Belastingklasse I verleent nauwe familieleden, zoals met name kinderen, echtgenoten en geregistreerde partners, aanzienlijk hogere vrijstellingen en lagere belastingtarieven. Voor verdere verwanten of niet-verwante begunstigden gelden belastingklassen II en III, die fiscaal minder gunstige voorwaarden met zich meebrengen.
Probleem bij biologische, maar niet juridische vaderschap
Klassiek vereist de indeling in belastingklasse I een juridisch erkende ouder-kindrelatie – bijvoorbeeld door geboorte binnen een bestaande huwelijk, erkenning van het vaderschap of een overeenkomstige rechterlijke vaststelling. Toch komen er in de praktijk steeds vaker situaties voor waarin de biologische ouder geen juridische ouder is, bijvoorbeeld omdat een andere persoon als juridische ouder geregistreerd staat.
Uitspraak van het Finanzgericht Kassel
Het Finanzgericht Kassel moest oordelen over een zaak waarbij de biologische, maar niet juridische vader tijdens zijn leven een aanzienlijke schenking aan zijn kind deed. Het bevoegde belastingkantoor had aanvankelijk belastingklasse II toegepast, omdat het juridische vaderschap ontbrak. Tijdens de gerechtelijke procedure kon het bestaan van het biologische vaderschap echter door een erkend afstammingsrapport ondubbelzinnig worden aangetoond.
Het Finanzgericht concludeerde dat de uitleg van de wet ook in het licht van het feitelijke, biologische verwantschap dient te geschieden. Als er een duidelijk aantoonbare biologische ouder-kindrelatie bestaat, kunnen de voordelen van belastingklasse I voor schenkingen worden toegepast, ook als de wettelijke ouderrelatie – bijvoorbeeld door afwijkende inschrijvingen in het geboorteregister – formeel niet bestaat.
Motivering en betekenis voor de praktijk
De uitbreiding van belastingklasse I naar situaties van biologisch, maar niet juridisch vaderschap houdt rekening met het doel van de wet om gezinsrelaties te begunstigen. De financiële verlichting voor het biologische ouderdeel mag niet struikelen over formele obstakels, zolang de daadwerkelijke familiebanden kunnen worden aangetoond. Hiermee wordt het beginsel van belastinggelijkheid versterkt en ook rekening gehouden met veranderende gezinsstructuren.
Het dient echter te worden benadrukt dat de bewijslast voor het bestaan van het biologische vaderschap volledig bij de begunstigde ligt. Een simpele verwijzing naar daadwerkelijk samenleven is niet voldoende; vereist wordt het bewijs via een gerechtelijk goedkeurend rapport of een anderszins onaantastbare erkenning.
Mogelijke gevolgen en waarderingen
Dit vonnis kan in soortgelijke feitelijke situaties als een belangrijke grondslag dienen. Er moet echter op worden gewezen dat de belastingdienst en andere belastinggerechten niet per definitie aan de uitgesproken rechtsopvatting zijn gebonden en per geval verdere controles noodzakelijk kunnen zijn. Vooral in gevallen waarin er twijfel is over de afstamming of concurrerende ouderrechten van derden aan de orde zijn, kunnen complexe en uitgebreide toetsingsprocedures in gang worden gezet.
Vooruitblik en nadere aanwijzingen
Het vonnis versterkt de rechten van kinderen ten opzichte van hun biologische, maar niet juridisch erkende ouders in het kader van erf- en schenkingsrecht. De verdere ontwikkeling dient te worden gevolgd – herzieningen in de rechtspraak of aanpassingen van de wet kunnen niet worden uitgesloten. Bovendien dienen de mogelijkheden en grenzen van een overeenkomstige fiscale planning altijd in het licht van de individuele familiestructuur en juridische randvoorwaarden te worden beoordeeld.
Contactmogelijkheid
Voor diepgaandere vragen of een individuele beoordeling van mogelijke belastingklassen bij onduidelijke familieverhoudingen kunnen geïnteresseerden terecht bij de juridisch deskundige contactpersonen van MTR Legal Rechtsanwalt. Hier is gedegen kennis aanwezig op het gebied van erfrecht en belastingrecht, om de vaak overlappende aspecten in het spanningsveld van familie- en belastingrecht te belichten.
