Vermindering van de verplichting tot betaling van kinderalimentatie door het ter beschikking stellen van woonruimte: Recente rechtspraak van het OLG Frankfurt am Main
Het beantwoorden van alimentatierechtelijke vraagstukken wordt vooral bij complexe gezinsstructuren steeds belangrijker. In het bijzonder speelt de vraag hoe het (gedeeltelijk) ter beschikking stellen van een woning door de onderhoudsplichtige ouder van invloed is op de verplichting tot betaling van kinderalimentatie. Hierover heeft het Oberlandesgericht (OLG) Frankfurt am Main een belangrijke uitspraak gedaan met het vonnis van 24-09-2020 (zaaknr.: 4 UF 176/19). Centraal staat de beoordeling van het woonvoordeel bij de berekening van kinderalimentatie.
Fundamentele structuur van de kinderalimentatie
Volgens het Duitse alimentatierecht zijn ouders hun minderjarige en bevoorrecht meerderjarige kinderen kinderalimentatie verschuldigd. Er wordt doorgaans onderscheid gemaakt tussen twee componenten: de verzorgings- en de geldelijke alimentatie. De ouder bij wie het kind woont, voldoet aan de verzorgingsplicht door verzorging en opvoeding, terwijl de andere ouder verplicht is tot het betalen van geldelijke alimentatie.
Het ter beschikking stellen van woonruimte in het kader van de alimentatie
Betekenis van het woonvoordeel
Wanneer een woning die eigendom is van de onderhoudsplichtige ouder ter beschikking wordt gesteld aan het kind en/of de verzorgende ouder, rijst de vraag of en in hoeverre hierdoor de verplichting tot betaling van geldelijke alimentatie verminderd wordt. In de rechtspraktijk staat vooral centraal of het gebruik van de woning leidt tot financiële voordelen die bij de alimentatie verrekend moeten worden.
Teruggrijpen op de rechtspraak
Het OLG Frankfurt beschouwt het eenzijdig gebruik van de woning door het kind of de verzorgende ouder als een aanzienlijk voordeel. Ondanks kritische geluiden in de literatuur en uiteenlopende individuele situaties is erkend dat het woonvoordeel door de onderhoudsplichtige ouder kan worden meegeteld als onderdeel van de verzorgingscomponent. Dit leidt ertoe dat de ‘geldelijke’ component van de alimentatie dienovereenkomstig wordt verminderd.
Relevante aspecten voor de verrekening in het alimentatierecht
Waarde vaststelling en bepaling van de hoogte
De vermindering van de geldelijke alimentatie wordt in principe bepaald op basis van de objectieve woonwaarde, oftewel het bedrag dat het kind respectievelijk de verzorgende ouder zou moeten uitgeven om vergelijkbare woonruimte te huren op de woonplaats. De berekening geschiedt doorgaans aan de hand van lokale huurprijsvergelijkingen of andere geschikte referentiewaarden.
Grenzen van de verrekening
Er dient echter op te worden gelet dat een volledige verrekening niet in alle gevallen is toegestaan. De vermindering van de geldelijke alimentatie mag er niet toe leiden dat het kind minder ontvangt dan het wettelijke minimumbedrag aan alimentatie. Ook moeten bijzondere omstandigheden van het individuele geval, zoals de omvang en uitrusting van de woning of het aantal onderhoudsgerechtigden dat er woont, worden meegewogen. Verder dient te worden afgebakend in hoeverre de verzorgende ouder zelf een gebruiksvergoeding verschuldigd is of reeds variabele kosten draagt.
Praktijkrelevantie en vooruitblik
De uitspraak van het OLG Frankfurt onderstreept het belang van een gedifferentieerde benadering van de totale alimentatiesituatie. Hoewel het ter beschikking stellen van woonruimte in principe leidt tot een vermindering van de geldelijke alimentatie, is het in de praktijk noodzakelijk om alle omstandigheden van het concrete geval zorgvuldig af te wegen en goed te documenteren. Of nu sprake is van een eigendomswoning, een huis in eigendom of kosteloos ter beschikking gestelde woonruimte: de precieze waardering en de inachtneming van andere alimentatieprestaties – zoals verzorging, voorziening of bijzondere bijdragen – zijn doorslaggevend voor de berekening van de verschuldigde alimentatie.
Conclusie
Het ter beschikking stellen van een woning door de onderhoudsplichtige ouder kan ertoe leiden dat de verplichting tot betaling van geldelijke alimentatie vermindert. De precieze invulling hangt echter af van veel factoren en vereist een zorgvuldige beoordeling van individuele omstandigheden en regionale bijzonderheden. De rechtspraak op dit gebied is voortdurend in ontwikkeling; juridische onzekerheden en afbakeningsproblemen blijven bestaan.
Indien zich in verband met het ter beschikking stellen van woonruimte aan alimentatiegerechtigde kinderen verdere vragen voordoen, is een individuele beoordeling door ervaren advocaten aan te bevelen. De landelijk actieve advocaten van MTR Legal staan u – ook in internationale aangelegenheden – graag met raad en daad terzijde.
