Clausules in AV moeten duidelijk en begrijpelijk zijn
De Algemene Voorwaarden (AV) spelen een belangrijke rol bij het opstellen van softwarelicentie-overeenkomsten. Ze moeten duidelijk en transparant opgesteld zijn. Is dat niet het geval, dan kunnen de betreffende clausules ongeldig zijn, zoals blijkt uit een uitspraak van het OLG Keulen van 28 juli 2023 (Az.: 6 U 19/23).
Voor het gebruik van software kunnen licenties worden verleend. Daarbij worden omvang en aard van het gebruik contractueel vastgelegd. Een belangrijke rol spelen daarbij de Algemene Voorwaarden, waarin de rechten en plichten van de contractpartijen worden vastgelegd. AV zijn onderworpen aan inhoudelijke controle. Dat betekent in de praktijk dat ze duidelijk en transparant geformuleerd moeten zijn. Onduidelijke clausules kunnen ongeldig zijn, legt het advocatenkantoor MTR Legal uit, dat o.a. adviseert op het gebied van IT-recht en het opstellen van softwarelicentie-overeenkomsten.
Overtreding van het transparantiegebod
Dat het transparantiegebod niet alleen op papier bestaat, maakte het OLG Keulen in zijn uitspraak duidelijk. In de onderliggende procedure verkocht de gedaagde een software voor ziekenhuizen, die met behulp van een geïntegreerde databank de in het ziekenhuis geregistreerde gegevens vastlegt en aan de medewerkers beschikbaar stelt. Ze had gebruiksrechten verworven op de speciale databanksoftware, die het haar toestonden deze als onderdeel van een ziekenhuisinformatiesysteem te distribueren. Daarbij gebruikte ze tijdelijk een clausule in de AV waarin staat: „Het is verboden toepassingen van derde partijen te gebruiken die direct toegang hebben tot de door het toepassingspakket gebruikte databank of indirecte toegang tot de in de databank opgeslagen informatie hebben.“Een concurrente, die eveneens managementinformatiesystemen voor ziekenhuizen verkoopt, zag in de clausule een onredelijke benadeling overeenkomstig § 307 BGB. Ze zou feitelijk van de markt geweerd worden, indien ziekenhuizen die toegang tot deze databank hebben, geen software van andere aanbieders meer zouden kunnen gebruiken zonder jegens de gedaagde contractbreuk te plegen.
Clausule onbegrijpelijk en ongeldig
Het OLG Keulen gaf de eiser gelijk. De betwiste clausule is volgens § 307 BGB ongeldig en het gebruik ervan oneerlijk. Ze vormt een overtreding van § 3a UWG (wet tegen oneerlijke concurrentie), want ze is geschikt om de belangen van consumenten en andere marktdeelnemers of concurrenten merkbaar te schaden.
Bovendien is de clausule niet duidelijk en begrijpelijk en daarom reeds op grond van § 307 lid 1 zin 2 BGB ongeldig, stelde het OLG Keulen verder vast. Het transparantiegebod geldt voor alle opgenomen AV. Het verplicht de gebruiker van de clausule om de rechten en plichten van zijn contractpartner zo duidelijk, eenvoudig en precies mogelijk weer te geven. Daarbij moet de afzonderlijke bepaling op zichzelf duidelijk geformuleerd zijn en ook in samenhang met de overige clausules begrijpelijk zijn. Volgens het begrijpelijkheidsgebod moet een clausule de contractpartner ook de resulterende economische nadelen zo ver laten herkennen als dat onder de omstandigheden vereist kan worden. Reeds de eenvoudige onduidelijkheid van een clausule kan tot haar ongeldigheid leiden, maakte het OLG Keulen verder duidelijk. In de onderhavige zaak is het begrijpelijkheidsgebod geschonden, want de ziekenhuizen konden aan de clausule niet herkennen of en in hoeverre ze nog toegang tot hun eigen gegevens konden verkrijgen om ze te gebruiken in het programma van een andere aanbieder.
Clausule biedt interpretatieruimte
Bovendien is de clausule al in haar kernboodschap onduidelijk en biedt ruimte voor verschillende interpretaties. Zelfs in het bezit van een onbeperkte Full-Use-licentie is het voor de ziekenhuizen niet herkenbaar of ze met de software van een andere aanbieder op de databank mogen inloggen, aldus het OLG Keulen. De clausule is daarom al wegens schending van het transparantiegebod ongeldig, besloot het Oberlandesgericht.
Het vonnis toont aan dat het belangrijk is om AV zorgvuldig, transparant en begrijpelijk te formuleren, aangezien de clausule anders ongeldig kan zijn. Dit moet bij het licentiëren van software absoluut in acht worden genomen.
MTR Legal beschikt over ruime ervaring in het opstellen van softwarelicentie-overeenkomsten en adviseert in andere onderwerpen van IT-recht.
Neem gerust contact met ons op!
