OLG Frankfurt am Main concretiseert de onderzoeksplichten van hostproviders aan de hand van het Meta-platform in de zaak ‘Hirschhausen-dieet’
Achtergrond van de procedure
In het kader van een veelbesproken uitspraak heeft het Oberlandesgericht (OLG) Frankfurt am Main op 12 maart 2025 (zaaknr. 16 W 10/25) de rechtspositie inzake de onderzoeksplichten van hostproviders verder verduidelijkt. Centraal stond hierbij het platform Meta – voorheen Facebook – waar naar aanleiding van misleidende reclame omtrent het zogenaamde ‘Hirschhausen-dieet’ vragen rezen over de verantwoordelijkheid en onderzoeksplichten ten aanzien van onrechtmatige content van derden. Deze procedure is een voorbeeld van de voortdurende ontwikkeling van de rechtspraak op het spanningsveld tussen de vrijheid van meningsuiting en de bescherming van betrokkenen tegen inbreukmakende inhoud.
Relevante feiten
Onderwerp van de procedure was de reclame van een derde op de onlineomgeving van Meta, waarbij de bekendheid van een prominente arts werd gebruikt om vermeende dieetproducten te promoten. Volgens de verzoeker, van wie naam en afbeelding misbruikt werden voor deze reclame, werd hierdoor sprake van een schending van persoonlijkheidsrechten en misleiding van consumenten. Nadat Meta werd geïnformeerd over de vermeende inbreuk, werden maatregelen getroffen om de bekritiseerde reclame te verwijderen, maar bleef de vraag bestaan of voldoende voorzorgsmaatregelen waren getroffen om verdere verspreiding van vergelijkbare inhoud te voorkomen.
De verantwoordelijkheid van hostproviders: basis en afbakening
Rol en functie van hostproviders
Hostproviders stellen infrastructuur en opslagruimte beschikbaar voor inhoud van derden, zonder deze inhoud actief te controleren of redactioneel te bewerken. Hun aansprakelijkheid voor onrechtmatige inhoud van derden is doorgaans beperkt tot de zogenaamde Störerhaftung en ontstaat pas wanneer de hostprovider kennis heeft genomen van de inbreuk en desondanks niet handelt.
Onderzoeksplichten na kennisneming
Het OLG Frankfurt benadrukte in zijn uitspraak de genuanceerde invulling van de onderzoeksplichten. Volgens jurisprudentie gaat niet iedere kennisneming van een onrechtmatige inhoud gepaard met een verdergaande toezichtsplicht. Het hangt steeds af van de omstandigheden van het geval. Hoe duidelijker en ernstiger de inbreuk, des te intensiever zijn de onderzoeks- en handelingsplichten van de hostprovider. In deze zaak werd met name gewezen op het herhaald verschijnen van soortgelijke reclame-inhoud en het bijbehorende verhoogde risico.
Voorspellende en preventieve maatregelen
De rechtbank stelde verder dat een hostprovider na concrete kennisneming niet alleen verplicht is de afzonderlijk betwiste inhoud te verwijderen, maar tevens dient te beoordelen of soortgelijke overtredingen in de toekomst te verwachten zijn. In een dergelijk geval moeten redelijke maatregelen worden getroffen om verdere vergelijkbare inbreuken te voorkomen. Deze kunnen – afhankelijk van de technische mogelijkheden en haalbaarheid – bestaan uit bijvoorbeeld filtermaatregelen of intensievere handmatige controle. Tegelijkertijd mag het bedrijfsmodel en de infrastructuur van de provider hierdoor niet onevenredig worden belast. Een volledige controle van alle gebruikersbijdragen werd echter expliciet afgewezen.
Bescherming van persoonlijkheidsrechten en vrijheid van meningsuiting
Het OLG Frankfurt am Main benadrukte de noodzaak van een zorgvuldige belangenafweging tussen de gerechtvaardigde bescherming van persoonlijkheidsrechten en de vrijheid van communicatie op onlineplatforms. De rechters maakten duidelijk dat noch een volledige afscherming, noch een algeheel toezicht op inhoud van derden juridisch geboden is. De voortschrijdende digitalisering vereist eerder een voortdurend afgestemde balans tussen verschillende rechtenposities.
Gevolgen voor exploitanten van onlineplatforms
De uitspraak van het OLG Frankfurt heeft verstrekkende praktische gevolgen voor alle exploitanten van internetplatformen, met name voor wereldwijd opererende ondernemingen zoals Meta. Zij onderstreept dat hostproviders niet pas na een officiële overheidsmaatregel, maar reeds bij een geloofwaardig gemaakt melding van klokkenluiders moeten handelen. Tegelijkertijd wordt duidelijk dat de redelijke toezichtsmaatregelen altijd op individuele basis en rekening houdend met de omvang van het platform, het aantal bijdragen en de IT-structuren moeten worden vastgesteld.
Voor ondernemingen betekenen deze richtlijnen strengere eisen aan interne complianceprocessen, met name op het gebied van monitoring en de behandeling van klachten over onrechtmatige inhoud. Ook investeerders en stakeholders dienen de verdere ontwikkeling van de rechtspositie op dit terrein nauwlettend te volgen, aangezien kwesties rondom platformaansprakelijkheid directe economische gevolgen kunnen hebben.
Lopende procedure en rechtsontwikkeling
Er wordt uitdrukkelijk op gewezen dat de procedure ten tijde van dit verslag nog niet onherroepelijk is afgerond. De overwegingen van het OLG Frankfurt vinden plaats tegen de achtergrond van de geldende wettelijke regeling, in het bijzonder de Telemediengesetz en de relevante jurisprudentie van het Bundesgerichtshof en het Europees Hof van Justitie. De beslissing maakt dus deel uit van een voortdurende rechtsontwikkeling, waarin verdere verduidelijkingen mogelijk lijken.
Bron: OLG Frankfurt am Main, Beschikking van 12.03.2025, zaaknr. 16 W 10/25
Als internationaal werkend, op het ondernemingsrecht gefocust advocatenkantoor begeleidt MTR Legal Rechtsanwalt tal van ondernemingen, investeerders en particulieren bij het oplossen van complexe juridische vraagstukken rondom IT-, IP- en mediarecht. Heeft u vragen met betrekking tot aansprakelijkheidsrisico’s van onlineplatforms of het afweren van onrechtmatige inhoud, dan staan onze advocaten graag als deskundige contactpersonen voor u klaar.
