Juridische verantwoordelijkheden bij hulp bij investeringen in crypto-valuta: Analyse van een actuele zaak voor het OLG Frankfurt am Main
Het Oberlandesgericht (OLG) Frankfurt am Main heeft met zijn uitspraak van 11 mei 2023 (zaaknr. 13 U 82/22) centrale vragen behandeld over de aansprakelijkheid bij zogeheten vriendendiensten in de context van investeringen in crypto-valuta. In het bijzonder stond de juridische kwalificatie van de relatie tussen een beleggende persoon en een derde die ondersteuning biedt bij investeringen centraal. Het vonnis biedt waardevolle richtlijnen, met name voor particulieren en investeerders die door middel van informele hulp beslissingen nemen op dynamische markten zoals die van de crypto-valuta.
Achtergrond van de procedure
In het onderhavige geval vroeg de eisende partij een kennis om hulp bij investeringen in verschillende crypto-valuta. De kennis stelde zijn eigen IT-kennis en ervaring op het gebied van digitale vermogenswaarden beschikbaar, maar gaf geen commerciële beleggingsadvies. Na geleden verliezen door de volatiliteit van de markt vorderde de eiseres schadevergoeding met een beroep op vermeende plichtsverzuimen door de kennis.
Juridische kwalificatie van de vriendendienst
Afgrenzing met quasi-contractuele verbintenissen
Het OLG Frankfurt maakte duidelijk dat niet iedere ondersteuning bij investeringen automatisch tot bindende contractuele verplichtingen leidt. Doorslaggevend was dat het in deze zaak ging om een vriendendienst, die gewoonlijk geen juridisch bindende prestatieverplichtingen in het leven roept. Het ontbrak aan een uitdrukkelijke of stilzwijgende wilsverklaring om een rechtsgelijkwaardige verbintenis te willen aangaan.
Verwachtingen en beschermingsbehoefte van de betrokkenen
In dit geval vond de investeringsondersteuning plaats in een privé, vriendschappelijke sfeer. De rechtbank woog zorgvuldig de verwachtingen van partijen af en maakte onderscheid tussen louter hulp en een juridische binding. Doorslaggevend was of er objectief-juridisch relevante verklaringen waren afgelegd en of er een te beschermen vertrouwen bestond op het ontstaan van prestatieverplichtingen. Uiteindelijk oordeelde het OLG dat hiervan geen sprake was.
Zorgplichten en aansprakelijkheidsnorm bij investeringen in crypto-valuta
Verplichtingen bij informele ondersteuning
Ook bij hulp door derden in het kader van crypto-investeringen kunnen zorgplichten ontstaan als er concrete instructies worden opgevolgd of specifieke beloften zijn gedaan met betrekking tot het vergroten of behouden van het investeringsbedrag. In het concreet beoordeelde geval zag de rechtbank geen aanwijzingen voor het bewust op zich nemen van belangenbehartiging die verder ging dan het algemene vriendendienstkarakter.
Risicoverdeling en marktspecifieke kenmerken
De rechtbank merkte verder op dat het hoge risico van investeringen in crypto-valuta algemeen bekend is en voor geïnformeerde beleggers herkenbaar. Wie zich vrijwillig en alleen op informele basis op de hulp van derden verlaat, draagt de risico’s in principe zelf – tenzij de helper uitdrukkelijk een garantie of zekerheidsovereenkomst op zich neemt. Ook de bijzonderheden van de crypto-markt met zijn aanzienlijke koersfluctuaties leiden er niet toe dat de grens naar een juridische binding wordt verlaagd.
Implicaties en betekenis voor de praktijk
Vereisten voor het ontstaan van juridische verplichtingen
De uitspraak maakt duidelijk dat duidelijke afspraken en zo mogelijk schriftelijke overeenkomsten noodzakelijk zijn wanneer partijen in verband met digitale kapitaalinvesteringen bindende verplichtingen willen aangaan. In het licht van de jurisprudentie kan aansprakelijkheid in de regel alleen worden aangenomen als de betrokkenen uitdrukkelijk of stilzwijgend een bijzondere verplichting zijn overeengekomen.
Grenzen van particuliere hulpverlening
Met name in het gebied van digitale vermogenswaarden zoals Bitcoin, Ethereum en andere crypto-activa dienen beleggers zich ervan bewust te zijn dat vrijblijvende aanbevelingen of hulp van vrienden, kennissen of derden in principe geen aansprakelijkheid met zich meebrengen. Eisen aan de kwaliteit, de diepgang van het advies of het overnemen van aansprakelijkheid kunnen niet worden afgeleid uit algemene ondersteunende diensten.
Conclusie en bronvermelding
De uitspraak van het OLG Frankfurt am Main onderstreept de juridische grenzen van particuliere hulp bij beleggingsbeslissingen in crypto-valuta en zorgt daarmee voor duidelijkheid bij alle betrokkenen. Beleggers en helpers dienen de reikwijdte van hun afspraken en de juridische kwalificatie van hun relatie in het oog te houden. Procedures in vergelijkbare situaties blijven denkbaar. Zolang er nog geen hoogste rechterlijke uitspraak is, blijft de rechtspositie op details open (Bronnen: OLG Frankfurt am Main, uitspraak van 11.05.2023, zaaknr. 13 U 82/22; https://urteile.news/OLG-Frankfurt-am-Main13-U-8222OLG-zur-Haftung-im-Gefaelligkeitsverhaeltnis-bei-Investitionen-in-Krypto-Waehrungen~N32877).
Mocht er onzekerheid bestaan over de hierboven beschreven aspecten of aanverwante juridische vragen in het kader van digitale vermogenswaarden, dan staan de Rechtsanwälte van MTR Legal graag ter beschikking voor een verdere juridische duiding.
