Erkenning van buitenlandse vonnissen inzake terugbetaling van opleidingskosten in het Duitse rechtssysteem
De grensoverschrijdende erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen wint steeds meer aan belang in het Europese rechtsverkeer. Zeker bij grensoverschrijdende arbeidsverhoudingen en opleidingsovereenkomsten rijzen voor bedrijven en werknemers tal van vragen over de afdwingbaarheid van contractuele of gerechtelijk vastgestelde aanspraken in andere lidstaten van de Europese Unie. Een recente uitspraak van het Oberlandesgericht (OLG) Frankfurt am Main behandelt de vraag of een in Kroatië gewezen vonnis, dat betrekking heeft op de terugbetaling van opleidingskosten, ook op Duits grondgebied kan worden erkend en ten uitvoer gelegd (OLG Frankfurt am Main, Beschluss van 13.01.2022 – Az.: 26 W 2/21; bron: urteile.news).
Juridische achtergrond: Europese erkennings- en tenuitvoerleggingsmechanismen
Binnen Europa gelden voor de erkenning en tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen speciale regelingen, zoals de Brussel Ia-verordening (Verordening [EU] 1215/2012). Deze regelt in hoeverre vonnissen uit een EU-lidstaat in andere lidstaten kunnen worden erkend en ten uitvoer gelegd – meestal zonder speciaal exequatur-procedure. Daarbij moet met name worden onderzocht of er een weigeringsgrond bestaat, zoals wanneer de erkenning in strijd is met de openbare orde of het recht op hoor en wederhoor is geschonden.
Feitencomplex: Terugvordering van opleidingskosten op basis van Kroatisch vonnis
In het onderliggende geval sloot een onderneming met een werkneemster in Kroatië een overeenkomst waarin bepalingen over bepaalde opleidingskosten waren opgenomen. Na de opleiding verliet de werkneemster kennelijk het bedrijf, waarna de onderneming op basis van de contractclausule met succes voor een Kroatische rechter de terugbetaling van de opleidingskosten vorderde. De Kroatische rechter veroordeelde de werkneemster tot betaling van de gevraagde bedragen. Aangezien de werkneemster vervolgens naar Duitsland was vertrokken, vroeg de onderneming om erkenning en tenuitvoerlegging van het vonnis in Duitsland.
Uitspraak van het OLG Frankfurt am Main
Het OLG Frankfurt am Main heeft zich uitgesproken voor de erkenning van het Kroatische vonnis in Duitsland. Het hof achtte voldaan aan de voorwaarden van de Brussel Ia-verordening. Het zag geen schending van de Duitse openbare orde (ordre public) en ook geen inbreuk op het recht op hoor en wederhoor. De afspraak over terugbetaling van opleidingskosten is volgens Kroatisch recht geldig en is op zichzelf niet in strijd met de beginselen van het Duitse rechtsbegrip.
Ordre-public-toetsing
In het kader van de zogenaamde ordre-public-controle onderzocht het OLG of er sprake was van ernstige omstandigheden die onverenigbaar zijn met de fundamentele waarden van de Duitse rechtsorde die erkenning in de weg zouden kunnen staan. Volgens de rechters was dit niet het geval, omdat afspraken over terugbetaling van opleidingskosten in principe zowel onder Kroatisch als Duits recht zijn toegestaan, mits zij voldoen aan eisen zoals transparantie en redelijkheid.
Belang van de regelingen omtrent terugbetaling van opleidingskosten
Juridische afspraken over de terugbetaling van investeringen in opleiding moeten zowel vanuit arbeidsrechtelijk als civielrechtelijk perspectief altijd per geval beoordeeld worden. Daarbij zijn de duur van de verplichting, de daadwerkelijke verbetering door de opleiding en de proportionaliteit van de terugvordering essentieel. Met zijn recente uitspraak benadrukt het OLG dat een in een lidstaat genomen beslissing die aan deze beginselen voldoet, ook in het kader van het Duitse erkenningsrecht stand kan houden.
Praktische gevolgen en betekenis voor het economisch verkeer
Bedrijven en werknemers met grensoverschrijdende activiteiten moeten er steeds meer rekening mee houden dat in een EU-lidstaat verkregen beslissingen omtrent contractuele verplichtingen of kostenrestitutie in de gehele Europese ruimte afdwingbaar zijn. Deze mechanismen op basis van Unierecht versterken de rechtszekerheid in het intra-Europese economische verkeer doordat ze het verplaatsen van vermogensbestanddelen of personen binnen de EU niet tot een belemmering voor de uitvoering maken.
Koppelingen met Duits en Europees arbeids- en contractrecht
De uitspraak maakt duidelijk dat contractuele afspraken duidelijk en volgens het toepasselijke recht moeten worden vormgegeven. Met name bij internationale arbeids- of opleidingsovereenkomsten is een grondige toetsing en documentatie van de opleidingsovereenkomst, de relevante terugbetalingsregels en de daaraan verbonden termijnen en modaliteiten aan te raden. Hierbij moet worden opgemerkt dat de nationale rechter in het kader van de Unierechtelijke erkenningsprocedure slechts zeer beperkt tot een inhoudelijke toetsing van het buitenlandse vonnis kan overgaan. Dit waarborgt het beginsel van wederzijds vertrouwen binnen de EU.
Verdere informatie
Voor zowel ondernemingen als particulieren die aanspraken uit arbeids-, opleidings- of andere contracten met grensoverschrijdend karakter geldend willen maken of willen afweren, rijzen in verband met buitenlandse vonnissen complexe vragen. Van belang is onder welke voorwaarden en met welke formele vereisten een beslissing in Duitsland kan worden erkend en ten uitvoer gelegd, en of er redenen zijn die daartegen pleiten.
De Rechtsanwalt van MTR Legal begeleidt regelmatig cliënten bij grensoverschrijdende contractopstellingen en bij de handhaving of afwering van aanspraken in de Europese economische ruimte. Bij juridische vragen rond internationale erkenning en tenuitvoerlegging van vonnissen, in het bijzonder van opleidingsovereenkomsten of arbeidsrechtelijke terugbetalingsafspraken, is het raadzaam tijdig deskundig juridisch advies in te winnen.
