Kammergericht Berlijn benadrukt grenzen van de internationale bevoegdheid van Duitse rechtbanken in civiele procedures
Op 14 augustus 2025 heeft het Kammergericht Berlijn (zaaknr. 10 U 104/24) een hoger beroep tegen X afgewezen wegens het ontbreken van internationale bevoegdheid van de Duitse rechtbanken. Het vonnis benadrukt de strenge voorwaarden waaronder Duitse rechtbanken in grensoverschrijdende zaken kunnen worden aangesproken en onderstreept in het bijzonder het belang van de Europese en internationale bevoegdheidsregels.
Voorwerp van de procedure en motivering van de beslissing
In de onderliggende civiele procedure had de eisende partij gepoogd, in het kader van vorderingen uit een contractuele relatie met een buitenlandse link, de Duitse rechterlijke bevoegdheid in te roepen. De gedaagde partij X beriep zich vanaf het begin op het ontbreken van de internationale bevoegdheid van de Duitse rechtbanken.
Het Kammergericht heeft in zijn beslissing gedetailleerd de relevante bepalingen van de Brussel Ia-Verordening (Verordening (EU) nr. 1215/2012) en nationale voorschriften betreffende internationale en lokale bevoegdheid onderzocht. Na een uitgebreide juridische beoordeling kwam de rechtbank tot de conclusie dat er geen voldoende aanknopingspunt was voor internationale bevoegdheid in de zin van art. 4, art. 7 Brussel Ia-Verordening of vergelijkbare nationale bepalingen. Met name lag het centrum van de betwiste rechtsverhouding niet in Duitsland, zodat er, ook met inachtneming van andere overwegingen, geen Duitse rechtbank bevoegd is om over de zaak te beslissen.
Toelichting op de Brussel Ia-Verordening en het belang ervan
Materieel toepassingsgebied
De Brussel Ia-Verordening regelt de rechterlijke bevoegdheid bij civiele geschillen tussen partijen met woonplaats of gewoonlijk verblijf in verschillende EU-lidstaten. Voor het vestigen van bevoegdheid volgens art. 7 Brussel Ia-Verordening moet er sprake zijn van een bijzondere bevoegdheidsgrond, bijvoorbeeld op de plaats van de uitvoering van de betwiste verplichting.
Relevante criteria voor het vaststellen van bevoegdheid
Het Kammergericht stelde in de motivering van de beslissing vast dat de vordering geen feiten had aangevoerd die een bevoegdheid op grond van deze bijzondere bevoegdheidsgronden of een forumkeuzeovereenkomst zouden rechtvaardigen. De algemene bevoegdheid van de gedaagde op grond van art. 4 Brussel Ia-Verordening lag in het buitenland en kon door de eisende partij niet met uitzonderingsbepalingen of contractuele afspraken worden omzeild.
Belang van de beslissing voor grensoverschrijdende geschillen
De beslissing van het Kammergericht Berlijn is een nadrukkelijke aanwijzing voor procespartijen om het aspect van de internationale bevoegdheid al voorafgaand aan civiele procedures grondig te onderzoeken. Ontbreekt een voldoende binnenlandse aanknoping – bijvoorbeeld door vestigingsplaats, filiaal of plaats van nakoming van een verplichting in Duitsland –, dan dreigt een rechtszaak al bij de zogenoemde ‘justitiële toegangspoort’ van de internationale bevoegdheid te stranden voordat inhoudelijk naar de zaak wordt gekeken.
Procesrechtelijke gevolgen en mogelijkheden voor rechtsbescherming
Wanneer de internationale bevoegdheid van Duitse rechtbanken wordt afgewezen, rest eisers slechts de mogelijkheid hun aanspraken in de vestigingsstaat van de gedaagde of – onder omstandigheden – voor een door een forumkeuzeovereenkomst bepaalde rechtbank geldend te maken. De weigering van bevoegdheid is geen materiële uitspraak over de gegrondheid of ongegrondheid van de vordering, maar betreft een formeel onderzoek. Ook bij alle verdere – bijvoorbeeld executiespecifieke – vervolgstappen moet worden bekeken in welke staat erkenning en tenuitvoerlegging van een titel mogelijk of gewenst is.
Conclusie en vooruitblik
Het vonnis van het Kammergericht Berlijn onderstreept het belang van een grondige beoordeling van internationale bevoegdheidskwesties bij grensoverschrijdende ondernemingsrechtelijke geschillen. Naast de voorschriften van het Europese burgerlijk procesrecht moeten ook steeds de nationale bevoegdheidsregels in acht worden genomen. Met name voor ondernemingen met deelnemingen of zakelijke relaties in meerdere landen is een uitvoerige analyse van mogelijke bevoegde rechtbanken onmisbaar.
Let op: Deze samenvatting is gebaseerd op de informatie gepubliceerd in de bron (https://urteile.news/KG-Berlin10-U-10424Kammergericht-weist-Berufung-gegen-X-wegen-internationaler-Unzustaendigkeit-deutscher-Gerichte-zurueck~N35303). Het betreft een afgelopen procedure; alle beschrijvingen zijn gedaan met inachtneming van het vermoeden van onschuld voor zover persoonsgegevens betrokken zijn.
Voor verdere vragen over bevoegdheid in internationale geschillen staan de advocaten van MTR Legal Rechtsanwalt als ervaren contactpersonen tot uw beschikking.
