Gevolgen van vereenvoudigde registratieprocessen bij internationale onlineplatforms
De rechtbank van Berlijn heeft met haar beslissing van 6 juni 2025 (zaaknr.: II 15 O 472/22) een opmerkelijke positie ingenomen over de gegevensbeschermingsconforme vormgeving van digitale registratieprocessen. Centraal in de procedure stond de handelswijze van Google Ireland Limited met betrekking tot het verstrekken van informatie bij de opening van gebruikersaccounts en de daaruit voortvloeiende implicaties voor gegevensbescherming, met name volgens de bepalingen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
Achtergrond en procedurele indeling
Het gerechtelijke proces was gebaseerd op een klacht van een Duitse consumentenbeschermingsorganisatie, die in wezen bezwaar maakte tegen de vormgeving van het registratieproces voor Google-accounts. Specifiek werd bekritiseerd dat Google de vereiste privacy-informatie tijdens de registratie slechts via een link beschikbaar stelde en de informatie in een volgend stadium bood. Vanuit het perspectief van de klager was dit onverenigbaar met de wettelijke eisen van de AVG, die een directe, gemakkelijk toegankelijke informatie tijdens het verzamelen van de gegevens verlangt. Google voerde daarentegen aan dat een vereenvoudigde registratie, in het belang van de gebruiksvriendelijkheid, ook vanuit het oogpunt van gegevensbescherming toelaatbaar zou zijn.
Relevante juridische bepalingen van de AVG
Verzameling van persoonsgegevens en informatieplichten
Volgens art. 13 AVG zijn verantwoordelijken verplicht betrokkenen reeds op het moment van verzameling van persoonsgegevens te informeren over de belangrijkste aspecten van de gegevensverwerking. Hierbij hoort met name informatie over de identiteit van de verantwoordelijke, de doeleinden van de verwerking en de rechtsgrondslag, de bewaartermijn, mogelijke ontvangers en de rechten van de betrokkenen. De informatieverstrekking moet “op een duidelijke, transparante, begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke wijze” gebeuren.
Betekenis van bereikbaarheid en transparantie
De rechtbank maakte duidelijk dat het niet voldoende is om uitgebreide privacyinformatie alleen via een link of door secundair beschikbaar stellen, aan te bieden. Doorslaggevend is dat gebruikers tijdens het registratieproces zonder omwegen toegang moeten hebben tot alle relevante informatie over gegevensbescherming. Dat men zich pas na afronding van de registratie over de details van gegevensverwerking kan informeren, voldoet volgens de rechtbank niet aan de vereisten van art. 13 AVG.
Beoordeling en gevolgen van het vonnis
Rekening houden met gebruiksvriendelijkheid en gegevensbescherming
De rechtbank waardeerde de inspanningen voor een gebruiksvriendelijke vormgeving van digitale processen, maar stelde duidelijke grenzen aan de zogenaamde gebruiksvriendelijkheid vanuit het oogpunt van gegevensbescherming. Overmatige vereenvoudiging mag niet ten koste gaan van de transparantie. Een loutere optimalisering van de gebruikerservaring mag er niet toe leiden dat essentiële informatie op de achtergrond blijft of feitelijk moeilijk toegankelijk wordt.
Relevantie voor internationale platformaanbieders
De beslissing is van belang, ook buiten het concrete geval. Zij benadrukt dat internationale aanbieders technische vooruitgang en regelgevende eisen evenwichtig in acht moeten nemen. Met name platforms die in hoge mate gestandaardiseerd opereren, dienen hun processen zodanig in te richten dat aan de uitgebreide eisen van de AVG daadwerkelijk wordt voldaan. Dit geldt met name bij het eerste contact met gebruikers, waarbij de informatiestroom niet door technische of vormgevingsbarrières mag worden beperkt.
Praktische gevolgen voor ondernemingen
Aanpassing van registratiegebaseerde bedrijfsmodellen
Bedrijven die hun diensten afhankelijk maken van een registratieplicht, dienen hun aanmeldprocedures zorgvuldig te controleren. Volgens de actuele rechtspraak is het noodzakelijk alle vereiste informatie over gegevensbescherming direct, transparant en volledig te verstrekken op het moment van gegevensverzameling. Achteraf verschaffen of alleen via links ter beschikking stellen is in de regel, afhankelijk van het geval, niet voldoende.
Juridisch gevolg van voortdurende overtredingen
Indien schendingen van de informatieplichten op het gebied van gegevensbescherming worden vastgesteld, zijn naast mogelijke sancties door toezichthoudende autoriteiten ook vorderingen tot staking denkbaar. De uitspraak van de rechtbank van Berlijn maakt duidelijk dat rechters bereid zijn de voorschriften van de AVG krachtig te handhaven en zo de rechten van gebruikers te versterken. Het blijft afwachten of deze rechtspraak in hogere instanties of andere procedures wordt gewijzigd of bevestigd. De onschuldpresumptie van andere betrokkenen dient in acht genomen te worden; de procedure is daarmee niet per se definitief beoordeeld.
Indeling van de beslissing en handelingsruimte
De reikwijdte van het vonnis toont aan dat gegevensbescherming in digitale registratieprocessen niet als geïsoleerde compliance-verplichting, maar als integraal onderdeel van bedrijfsprocessen moet worden beschouwd. De koppeling tussen technologische processen en wettelijke voorschriften wordt steeds belangrijker, vooral voor internationaal opererende ondernemingen.
Tot slot kan worden vastgesteld dat zowel huidige als toekomstige registratieprocessen een precieze, rechtmatige uitwerking vereisen. Bij vragen over de gegevensbeschermingsrechtelijke eisen van digitale aanmeldprocedures of de implementatie van gerechtelijke uitspraken staan de Rechtsanwälte van MTR Legal Rechtsanwälte graag tot uw beschikking.
