BaFin trekt bestaande vrijstellingen in
De Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht (BaFin) is van plan bestaande vrijstellingen van de anti-witwaswet (GwG) in te trekken of niet meer te verlengen. Deze aankondiging heeft verstrekkende gevolgen voor veel bedrijven, in het bijzonder voor die bedrijven die tot nu toe profiteerden van versoepelingen bij de naleving van verplichtingen inzake het voorkomen van witwassen. De maatregel maakt deel uit van een versterkte strategie ter voorkoming van witwassen en is bedoeld om potentiële risico’s vroegtijdig te signaleren en te minimaliseren.
De anti-witwaswet dient ter bestrijding van witwassen, terrorismefinanciering en belastingontduiking. Bovendien heeft het de zorgvuldigheidsplichten en de eisen aan compliance voor bepaalde bedrijven, kredietinstellingen en financiële dienstverleners verhoogd. Toch werden tot nu toe ook uitzonderingen toegestaan. Zoals BaFin op 6 juni 2025 heeft meegedeeld, zullen deze vrijstellingen van bepalingen in de GwG met ingang van 10 juli 2027 worden ingetrokken, aldus advocatenkantoor MTR Legal Rechtsanwalt, dat ook adviseert op het gebied van economisch strafrecht.
Strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering
De anti-witwaswet verplicht bedrijven om bepaalde maatregelen te treffen om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen. Daarbij behoren onder andere het identificeren van klanten, het opzetten van een effectief risicomanagementsysteem, interne beveiligingsmaatregelen, trainingen voor medewerkers en de verplichting om verdachte transacties te melden bij de bevoegde autoriteiten. Tot nu toe konden bepaalde sectoren, bedrijfsmodellen of producten vanwege een laag risicoprofiel worden vrijgesteld van enkele verplichtingen.
Op 9 juli 2024 is echter de Europese Verordening (EU) 2024/1624, oftewel de EU-anti-witwasverordening, in werking getreden. Deze voorziet niet langer in vrijstellingen voor bedrijven van bepaalde voorschriften. Dat betekent dat BaFin alle verleende vrijstellingen van de GwG-voorschriften per 10 juli 2027 moet intrekken.
Met de geplande intrekking van deze uitzonderingen reageert BaFin op gewijzigde randvoorwaarden, zowel op Europees niveau als door ontwikkelingen in de financiële sector. De toenemende digitalisering, internationale verwevenheid en nieuwe bedrijfsmodellen, vooral op het gebied van FinTech en cryptovaluta, hebben het risico op witwassen aanzienlijk verhoogd. Tegelijkertijd is Duitsland de afgelopen jaren herhaaldelijk door internationale organisaties zoals de Financial Action Task Force (FATF) en de Europese Commissie bekritiseerd vanwege tekortkomingen in de bestrijding van witwassen.
Toenemende lasten voor bedrijven
Voor de getroffen bedrijven betekent dit in de eerste plaats een toename van de administratieve lasten. Zij moeten nu alle verplichtingen uit de anti-witwaswet volledig naleven. Dit omvat met name het opzetten van een op de onderneming toegesneden risicomanagementsysteem. Bedrijven moeten bovendien procedures invoeren of uitbreiden om hun klanten te identificeren (KYC – Know Your Customer). Dit betreft zowel de eerste identificatie als de voortdurende monitoring van zakelijke relaties. Ook moeten interne verantwoordelijkheden opnieuw geregeld worden en dient, indien wettelijk verplicht, een anti-witwasfunctionaris te worden aangewezen.
De implementatie en het onderhoud van een anti-witwaspreventiesysteem vereisen niet alleen technische infrastructuur, maar ook goed opgeleid personeel. Vooral kleinere bedrijven en start-ups die tot nu toe konden vertrouwen op versoepelingen, zullen door deze veranderingen extra belast worden. Zij moeten rekening houden met een aanzienlijke extra inspanning.
Bedrijfsmodellen herzien
Naast de organisatorische en financiële extra inspanningen is het ook noodzakelijk om bestaande bedrijfsmodellen kritisch te beoordelen. Producten of diensten die tot nu toe met minimaal onderzoek konden worden aangeboden, moeten nu mogelijk worden aangepast of zelfs stopgezet als een verhoogd witwasrisico niet kan worden uitgesloten. Dit geldt bijvoorbeeld voor gestandaardiseerde betaaldiensten, bemiddelingsactiviteiten of bepaalde financiële producten met anonieme elementen.
Een ander aspect is de toegenomen controledruk door de toezichthoudende autoriteiten. Door het wegvallen van de vrijstellingen zal de BaFin in de toekomst intensiever controleren of bedrijven hun verplichtingen volledig nakomen. Bij overtredingen dreigen hoge boetes, strafrechtelijke gevolgen of zelfs toezichtmaatregelen zoals het intrekken van vergunningen. Bedrijven dienen zich daarom tijdig voor te bereiden en ervoor te zorgen dat zij beschikken over adequate interne controlemechanismen om aan de eisen te voldoen.
Bedrijven worden nu opgeroepen hun interne structuren en processen snel aan te passen aan de nieuwe eisen. Dit kan echter ook als een kans worden gezien. Want wie vroegtijdig investeert in professionele compliance-structuren, minimaliseert niet alleen risico’s, maar positioneert zich ook als een betrouwbare en verantwoordelijke marktpartij.
MTR Legal Rechtsanwalt adviseert bij de implementatie van de EU-anti-witwasverordening en andere onderwerpen van het economisch strafrecht.
Neem gerust contact met ons op!
