Uitspraak van het BAG van 03-07-2024 – Az.: 10 AZR 171/23
Doelstellingen voor een prestatieafhankelijke variabele beloning mag de werkgever niet eenzijdig vaststellen, maar moet hij met de werknemer overleggen. Dat heeft het Bundesarbeitsgericht (BAG) met veroordeling van 3 juli 2024 duidelijk gemaakt (Az.: 10 AZR 171/23). Een contractuele clausule die de werkgever toestaat om eenzijdig de doelstellingen vast te stellen, verklaarde de rechtbank ongeldig.
Het doelplan moet worden onderscheiden van de doelafspraak. De doelafspraak voor een prestatieafhankelijke beloning kan de werkgever eenzijdig vaststellen. Het doelplan moet echter met de werknemer worden onderhandeld, volgens het advocatenkantoor MTR Legal Rechtsanwälte, dat o.a. in arbeidsrecht adviseert.
Doelafspraak en doelplan
Zowel de doelafspraak als het doelplan hebben tot doel de werknemer bij overeenkomstige prestaties een extra prestatiegebonden beloning te bieden. Werkgevers kunnen zich weliswaar beperken tot het vaststellen van een doelafspraak, maar zoeken vaak ook het gesprek met de medewerker om tot een voor beide partijen bevredigende doelplan te komen. Als de partijen niet tot een wederzijdse oplossing komen, betekent dat niet dat de werkgever de doelen eenzijdig kan bepalen.
Dat blijkt ook uit de beslissing van het Bundesarbeitsgericht. In de zaak die ten grondslag ligt, was de klagende werknemer in dienst als Development Director. Naast een vast basissalaris van jaarlijks 180.000 euro bruto zou hij volgens de arbeidsovereenkomst van februari 2020 ook een variabele prestatieafhankelijke beloning moeten kunnen behalen. De hoogte van de tantième zou op zijn beurt afhangen van het bereiken van de doelen die elk jaar tussen de medewerker en de werkgever zouden moeten worden overeengekomen. Daarnaast staat in de overeenkomst dat de werkgever de doelen eenzijdig mag vaststellen op redelijke gronden als er geen overeenstemming tussen de partijen kan worden bereikt.
Geen overeenstemming tussen de partijen
Er waren al een paar maanden later onenigheden tussen de partijen. In juni 2020 vroeg de klager de onderneming om onderhandelingen over de doelplan te starten. In augustus wisselden de partijen voorstel en tegenvoorstel uit. Tot een overeenkomst kwam het niet. De onderneming motiveerde dit o.a. door te stellen dat het tegenvoorstel van de medewerker niet was gericht op het behalen van bijzondere doelen, maar op een extra beloning van de reguliere arbeidsverrichting. Bovendien ontbrak het aan de stimulans als de medewerker eiste dat ook zijn prestaties uit het verleden in aanmerking moesten worden genomen. De onderneming stelde daarop eenzijdig de doelafspraken vast en beriep zich daarbij op de desbetreffende clausule in de arbeidsovereenkomst.
Werknemer vordert schadevergoeding
De arbeidsovereenkomst werd in december 2020 door de opzegging van de klager beëindigd. Omdat hij geen tantième had ontvangen, vorderde hij schadevergoeding. Dit motiveerde hij door te stellen dat de onderneming niet over de doelplan had onderhandeld en deze niet eenzijdig had mogen vaststellen.
Het BAG heeft beslist dat de klager recht heeft op schadevergoeding vanwege misgelopen prestatieafhankelijke variabele beloning ter hoogte van ongeveer 82.600 euro. De onderneming had verzuimd haar plicht na te komen om met de klager een doelplan af te sluiten.
BAG: Werkgever mocht doelen niet eenzijdig vaststellen
Ook al waren de partijen niet tot een overeenkomst gekomen, had de onderneming de doelen niet eenzijdig mogen vaststellen. De desbetreffende clausule in de arbeidsovereenkomst, die de onderneming eenzijdige doelstellingen toestaat, houdt geen stand bij inhoudelijke toetsing. De werknemer wordt door de clausule onevenredig benadeeld, aldus het BAG.
Contractuele regelingen die de werkgever een eenzijdig recht van prestatiebepaling verlenen, zijn in principe wel toegestaan, stelde de rechtbank duidelijk. Dit geldt ook voor eenzijdige doelafspraken om een variabele, prestatieafhankelijke beloning te bereiken. In het onderhavige geval stond de gebruikte clausule de werkgever echter toe om de contractueel overeengekomen rangorde van doelplan en doelafspraak te omzeilen. Daarom vormt deze regeling een onevenredige benadeling en is ongeldig, besloot het BAG. De werkgever had daarmee zijn plicht uit de arbeidsovereenkomst om te onderhandelen over een doelplan en dit af te sluiten, schuldeloos geschonden.
De uitspraak toont aan dat regelingen voor variabele prestatieafhankelijke beloningen in de arbeidsovereenkomst eventueel moeten worden herzien.
MTR Legal Rechtsanwälte adviseren bij het vormgeven van de arbeidsovereenkomst en andere onderwerpen van het arbeidsrecht.
Neem gerust contact met ons op!
