Beslaglegging op de corona-bonus voor ambtenaren in Sleeswijk-Holstein – Beslissing van het Landgericht Lübeck
Met beschikking van 9 december 2022 (zaaknr.: 7 T 365/22) heeft het Landgericht Lübeck verduidelijkt dat de aan ambtenaren in Sleeswijk-Holstein toegekende corona-bonus in principe vatbaar is voor beslag door schuldeisers. De beslissing legt relevante aspecten van het executierecht bloot en toont het onderscheid tussen beslagbaar inkomen en niet-beslagbare vergoedingen volgens het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.
Achtergrond: Invoering van de corona-bonus
Om de lasten van de COVID-19-pandemie te verzachten, had de deelstaat Sleeswijk-Holstein voor ambtenaren een eenmalige extra betaling tot maximaal 1.300 euro voorzien. Met deze uitkering moesten de extra pandemiegerelateerde eisen en overbelasting gedeeltelijk worden gecompenseerd. De uitbetaling vond plaats naar analogie van vergelijkbare regelingen voor werknemers in de private en publieke sector.
Twistpunt: Beslaglegging op de extra uitkering
Centraal in het geschil stond de vraag of deze overheidsuitkering als arbeidsinkomen in de zin van § 850 e.v. ZPO moest worden aangemerkt en dus voor beslag vatbaar was. De betrokkene voerde aan dat het om een doelgebonden sociale uitkering ging, die – vergelijkbaar met sociale uitkeringen of vergoeding voor meerkosten – de bescherming van § 850a ZPO genoot. Daartegen werd ingebracht dat de betaling in nauwe samenhang met de verrichte dienst stond en daarom, net zoals gewone bezoldiging, als beslagbaar arbeidsinkomen moest worden behandeld.
Juridische beoordeling van het Landgericht Lübeck
Indeling als beslagbaar arbeidsinkomen
Het Landgericht volgde uiteindelijk het standpunt dat de corona-bonus geen niet-beslagbare sociale uitkering is, maar een extra vergoeding voor verrichte arbeid. De eenmalige betaling werd binnen het publiekrechtelijke dienstverband uitgekeerd als onderdeel van de totale bezoldiging en diende – aldus het Hof – op dezelfde wijze te worden behandeld als reguliere loonbestanddelen, die volgens de algemene beslagregels van de ZPO onder dwangexecutie vallen.
Geen doelbinding voor het afwenden van pandemiegerelateerde noodsituaties
Volgens de motivering van het Hof werd de corona-bonus weliswaar toegekend als reactie op de pandemiegerelateerde extra lasten, maar een expliciete doelbinding in de zin van § 850a nr. 1 of nr. 3 ZPO kon niet worden afgeleid. Het ontbrak vooral aan een precieze regeling waaruit bleek dat de betaling uitsluitend bedoeld was ter dekking van specifieke pandemiekosten; in plaats daarvan werd deze juist forfaitair en zonder individuele toetsing toegekend. De nationale wetgever heeft vergelijkbare uitkeringen aan werknemers eveneens onder de beslagregels van § 850 ZPO geplaatst.
Vergelijking met andere extra uitkeringen
De rechtbank vergeleek de regeling met klassieke extra uitkeringen, zoals kerstgratificatie of loonopslagen, die in beginsel beslagbaar zijn, tenzij het naleven van een specifieke doelbinding wettelijk is voorgeschreven. Ook hieruit bleek dat de corona-bonus naar haar juridische aard geen uitzonderingsbepaling kan claimen.
Gevolgen van de beslissing
Gevolgen voor ambtenaren met executoriale titels
De verduidelijking van het Landgericht heeft directe gevolgen voor ambtenaren bij wie beslag is gelegd. De ingehouden of beslagbare corona-bonus vergroot de economische belasting voor de betrokkenen, aangezien deze niet als beschermde uitkering wordt aangemerkt. Hierdoor hebben schuldeisers de mogelijkheid dit deel van het inkomen via bestaande executiemaatregelen op te eisen.
Betekenis voor toekomstige extra uitkeringen
De uitspraak is ook richtinggevend voor toekomstige gevallen. Zolang er geen specifieke doelbinding of expliciete wettelijke bescherming bestaat, worden eenmalige extra uitkeringen aan publieke medewerkers in beginsel als beslagbaar inkomen beoordeeld. Voor het vormgeven van toekomstige regelingen zouden wetgevers en werkgevers rekening kunnen houden met een preciezere afbakening van het toepassingsbereik, indien er sprake is van een bijzondere behoefte aan bescherming.
Conclusie en vooruitblik
De beslissing maakt duidelijk dat het onderscheid tussen niet-beslagbare sociale uitkeringen en beslagbare inkomensbestanddelen in het executierecht een zorgvuldige beoordeling per geval vereist. De corona-bonus voor ambtenaren in Sleeswijk-Holstein is volgens de huidige jurisprudentie van het Landgericht Lübeck vatbaar voor beslag door schuldeisers.
Voor betrokkenen kunnen zich mogelijk verdere juridische vragen voordoen over de interpretatie van de regels rond beslagbescherming en de toepassing daarvan op vergelijkbare extra uitkeringen. Bij onzekerheden of specifieke vragen over dit onderwerp kunnen betrokkenen of geïnteresseerden zich vertrouwelijk wenden tot de advocaten van MTR Legal Rechtsanwälte.
