Belang van de conditienotering bij de aankoop van oldtimers – De rechtspraak over afspraken inzake de staat van het object
De aankoop van historische voertuigen is in veel opzichten bijzonder. Naast de emotionele waarde spelen ook juridische vragen een doorslaggevende rol. De recente uitspraak van het Bundesgerichtshof (BGH, arrest van 28-07-2025 – VIII ZR 240/24) heeft verduidelijkt welke betekenis de zogenaamde conditienotering heeft binnen een koopcontract van een oldtimer. Hieronder belichten wij de belangrijkste inhoud en gevolgen van de uitspraak en plaatsen deze in het perspectief van ondernemers, investeerders en vermogende particulieren.
De conditienotering – Meer dan slechts een verkoopargument
Achtergrond: Classificatie van oldtimers
In de handel in oldtimers zijn in nagenoeg alle marktsegmenten vaste waarderingsmethoden ingeburgerd, waarbij een conditienotering als maatstaf voor het behoud van het voertuig wordt gehanteerd. In Duitsland is vaak de door „Motor Klassik” ontwikkelde schaal leidend, met vijf gradaties van „Note 1″ (smetteloze staat) tot „Note 5″ (restauratie benodigd). De conditienotering wordt niet alleen gebruikt bij waardebepaling, maar fungeert ook vaak als verkoopargument.
Afspraken over de staat volgens § 434 BGB
Het BGH-arrest verduidelijkt wanneer de overeengekomen conditienotering volgens § 434 BGB als een bindende afspraak over de staat geldt en welke consequenties daaruit voortvloeien. Ontvangt de koper in het koopcontract of in een bindend aanbod een duidelijke aanduiding van de conditie – bijvoorbeeld „Note 2″ –, dan is deze opgave doorslaggevend bij het bepalen of het object vrij is van gebreken. Dit wijkt fundamenteel af van loutere „reclame-uitingen” of meningsuitingen. De expliciete opname van de conditienotering in het contract laat zien dat partijen bewust uitgaan van deze toestand als norm.
Gevolgen voor het garantie- en aansprakelijkheidsrecht
Maatstaf voor aanspraken wegens gebreken
Wanneer een bepaalde conditienotering is overeengekomen, bepaalt deze de gewenste toestand in de zin van § 434 BGB. In het nadeel van de koper afwijkingen – bijvoorbeeld als het voertuig na een objectieve keuring slechts „Note 3″ blijkt te hebben in plaats van „Note 2″ – geldt doorgaans als een gebrek. Ook bij oudere voertuigen is dan niet enkel de algemene ouderdomstoestand doorslaggevend, maar het concreet overeengekomen beoordelingsniveau.
Rechten en plichten van de partijen
Voor de partijen bij zo’n koopcontract vloeien uit de afspraak over de toestand uitgebreide rechten en plichten voort. Kopers kunnen bij afwijkingen financiële aanspraken – bijvoorbeeld op nakoming, vermindering van de koopprijs of ontbinding – doen gelden, voor zover een beperking van de garantie bij tweedehandsverkopen (o.a. via individuele afspraken) niet geldig is overeengekomen. Verkopers zijn er op hun beurt verantwoordelijk voor dat de gegarandeerde toestand daadwerkelijk volgens objectieve standaarden aanwezig is. Het opgeven van een betere conditienotering dan werkelijk het geval is, kan tot aansprakelijkheid leiden, zelfs als de verkoper de inschatting van een vorige eigenaar, een expert of een derde heeft gevolgd.
Belang voor kopers en verkopers – Preventieve maatregelen
Voorkomen van geschillen door nauwkeurige contractformulering
Het arrest benadrukt dat het noodzakelijk is om in het koopcontract voor oldtimers duidelijke formuleringen te gebruiken. Een zo nauwkeurig en bindend mogelijke beschrijving van alle waardebepalende kenmerken, met name de conditienotering, creëert rechtszekerheid. Niet-bindende frases of vage omschrijvingen („optisch zeer goede staat”, „de in de aanbiedingsdocumenten genoemde notering”) zijn daarentegen onvoldoende om een bindende afspraak over de toestand te maken. Verwijzingen naar specifieke keuringsrapporten, actuele expertisen of het gebruik van gestandaardiseerde termen vergroten de rechtszekerheid en kunnen latere conflicten helpen voorkomen.
Belang voor de professionele handel
In de professionele handel, met name op internationale markten, is dit onderwerp van nog groter belang. Verschillende nationale beoordelingsstandaarden, vertaalproblemen en het uiteenlopen van mondelinge en schriftelijke verklaringen vereisen van alle partijen extra aandacht bij het sluiten en uitvoeren van contracten. Niet in de laatste plaats kan een nauwkeurige documentatie van alle conditiekenmerken in de verloopgeschiedenis van het contract beslissend zijn in het geval van een later geschil.
Vooruitblik en verdere ontwikkelingen
Met deze uitspraak draagt het Bundesgerichtshof bij aan transparantie en rechtszekerheid op de steeds belangrijkere markt voor historische motorvoertuigen. Het afspreken van een bepaalde conditienotering krijgt hiermee bindende rechtskracht, mits deze voldoende concreet in het contract is vastgelegd. Voor marktdeelnemers betekent dit dat zorgvuldig omgaan met waarderingsopgaven en contractformulering verplicht blijft om juridische nadelen of gerechtelijke geschillen zoveel mogelijk te voorkomen.
De voortgaande jurisprudentie dient in de gaten te worden gehouden, omdat de eisen aan bewijsvoering, uitleg van begrippen en de inbedding van internationale standaarden verder kunnen veranderen. Mochten er nieuwe richtlijnen komen, dan dient ook hun invloed op reeds bestaande contracten zorgvuldig te worden geanalyseerd.
Naast de hier gegeven uitleg vindt u meer informatie onder andere in het gepubliceerde arrest van het Bundesgerichtshof (VIII ZR 240/24, 28-07-2025; bron: www.urteile.news).
Voor verdiepende vragen over dit onderwerp, met name over het contractueel vormgeven en risicobeperking bij aankoop of verkoop van oldtimers, kunt u altijd terecht bij de Rechtsanwalt van MTR Legal Rechtsanwälte als contactpersoon.
