Bundesverwaltungsgericht: Ruime toegang tot documenten van het Bundeskartellamt over vergoedingen voor electronic cash-betalingen
Met zijn beslissing van 13 mei 2025 heeft het Bundesverwaltungsgericht (zaaknr.: BVerwG 10 C 2.24) baanbrekende uitgangspunten geformuleerd inzake het recht op inzage in dossiers in mededingingsrechtelijke procedures met betrekking tot betalingsdienstvergoedingen. De procedure belicht de raakvlakken tussen het recht op toegang tot informatie, de bescherming van zakelijke belangen en de taken van het mededingingstoezicht.
Achtergrond van de procedure
De procedure is gebaseerd op een verzoek op grond van de Informationsfreiheitsgesetz (IFG) aan het Bundeskartellamt, waarmee toegang werd gevraagd tot documenten uit een eerder mededingingsrechtelijk onderzoek. Deze procedure betrof de vormgeving van vergoedingen in verband met het electronic cash-systeem, met name voor wat betreft de door kredietinstellingen geheven vergoedingen voor het gebruik van het girocardsysteem bij kaartbetalingen.
Het Bundeskartellamt onderzoekt regelmatig of er prijsafspraken of mededingingsrechtelijk verboden coördinaties zijn, in het bijzonder met betrekking tot gezamenlijke vaststelling van vergoedingen. De in deze zaak relevante documenten omvatten standpunten, correspondentie en gegevensverzamelingen over het door banken vastgestelde vergoedingenregime.
Juridisch kader: Belangenafweging en geheimhoudingsplichten
Toegang tot officiële informatie
Het IFG verleent eenieder het recht om bij federale autoriteiten toegang tot officiële informatie te verlangen. Beperkingen gelden indien beschermenswaardige geheimhoudingsbelangen in het geding zijn, bijvoorbeeld bedrijfs- en handelsgeheimen volgens § 6 IFG en persoonsgegevens (§ 5 IFG).
In deze zaak speelde de bescherming van bedrijfsgerelateerde informatie een centrale rol: kredietinstellingen stelden dat delen van de documenten gevoelige gegevens over prijsstelling of strategische keuzes bevatten en daarom niet openbaar mochten worden. Daarnaast werd betoogd dat onbeperkte dossierinzage de werking van het mededingingsrechtelijk toezicht zou kunnen schaden.
Principe van proportionaliteit
Het Bundesverwaltungsgericht benadrukte dat brede toegang tot informatie in het algemeen belang is om transparantie en controle op overheidsoptreden mogelijk te maken. Daartegenover dienen gerechtvaardigde belangen van derden zorgvuldig te worden beschermd.
Het betreft hierbij steeds een afweging tussen het openbare belang bij transparantie en de geheimhoudingsbehoefte van de betrokken ondernemingen. Het recht op informatie is niet per definitie uitgesloten; alleen bijzonder zwaarwegende geheimhoudingsbelangen kunnen een beperking rechtvaardigen.
Bescherming van vertrouwelijke informatie
Beschermenswaardige bedrijfs- en handelsgeheimen vereisen een concrete onderbouwing waarom openbaarmaking tot benadeling zou kunnen leiden. Algemene beweringen zijn hiervoor niet voldoende. De rechter benadrukte de noodzaak van een casuïstische beoordeling per opgevraagd document.
Gevolgen van de uitspraak
De uitspraak van het Bundesverwaltungsgericht waarborgt aanvragers in het kader van de IFG een ruime toegang tot documenten van het Bundeskartellamt, voor zover geen bijzonder zware en specifiek onderbouwde geheimhoudingsbelangen daartegen inbrengen.
Bovendien zijn autoriteiten verplicht bij het beoordelen van beschermingsbelangen en het eventueel zwartmaken van stukken niet te volstaan met algemene overwegingen, maar een genuanceerde, documentgerichte beoordeling uit te voeren. Dit vergroot de beoordelingsinspanning, maar versterkt tegelijkertijd de rechten van informatieverzoekende partijen en benadrukt het belang van transparantie bij het mededingingstoezicht.
Belang voor ondernemingen en de markt voor betalingsdiensten
Informatiebeleid en compliance-eisen
Ondernemingen, met name in de sector van het cashloos betalingsverkeer, dienen rekening te houden met de verhoogde transparantie-eisen van toezichthouders en de toegenomen kans op openbaarmaking van procedurele documenten. Derden die toegang krijgen tot dossiers kan ook gevolgen hebben voor de inrichting van interne compliance-systemen en de communicatie met toezichthouders.
Beschermingsmaatregelen en juridische mogelijkheden
Tegelijkertijd blijft het mogelijk – en in bepaalde gevallen geboden – om op casuïstische vertrouwelijkheidsbelangen te wijzen. Alleen een substantieel onderbouwd verzoek tot geheimhouding kan bij een conflict met succes worden ingewilligd.
Samenvatting
De huidige uitspraak van het Bundesverwaltungsgericht biedt duidelijkheid over de balans tussen het publieke belang bij informatie en de bescherming van gevoelige bedrijfsgegevens in de context van het mededingingsrecht. Tegelijkertijd benadrukt het de hoge relevantie van een nauwkeurige motivering bij het inroepen van geheimhoudingsbelangen en roept het zowel het bestuur als betrokken marktpartijen op tot nauwkeurige naleving van de relevante wettelijke voorschriften.
Let op: De procedure en de daarmee samenhangende juridische beoordelingen zijn zeer complex en aan voortdurende verandering onderhevig. Voor meer informatie of voor het beantwoorden van juridische vragen op het gebied van het mededingingsrecht, het betalingsdienstrecht en aanverwante rechtsgebieden kunt u landelijk en internationaal terecht bij de Rechtsanwalt van MTR Legal.
