Bundesfinanzhof verzacht het 90%-instdalingstest – Az.: II R 49/21
Vooral voor familiebedrijven en middelgrote ondernemingen stelt zich de vraag wie het bedrijf in de toekomst moet leiden. De planning van de bedrijfsopvolging blijkt vaak moeilijk te zijn. In de basis zijn er twee mogelijkheden: de verkoop van het bedrijf of de interne bedrijfsoverdracht binnen de familie.
Bij familiebedrijven is vaak de overname door de volgende generatie gewenst. Daarbij moeten verschillende obstakels worden weggenomen. Vooral bij de bedrijfsoverdracht binnen de familie moeten naast erfrechtelijke ook fiscale aspecten in acht worden genomen. Een hindernis daarbij kan de erfbelasting zijn, die de bedrijfsovergang kan belasten, volgens het advocatenkantoor MTR Legal Rechtsanwälte, dat o.a. adviseert over erfrecht en bedrijfsopvolging.
Erfbelasting bij bedrijfsoverdracht
In dit verband is het positief dat de Bundesfinanzhof (BFH) de hindernissen door de erfbelasting bij de bedrijfsopvolging met het vonnis van 13 september 2023 heeft verlaagd (Az.: II R 49/21).
Bedrijfsmiddelen zijn in principe in vergelijking met privévermogen bevoorrecht bij de erfbelasting. Ook na de hervorming van de erfbelasting in 2016 kunnen bedrijfsopvolgers grotendeels worden vrijgesteld. Dit is echter onderworpen aan strikte voorwaarden zoals het behoud van werkgelegenheid. Daarnaast moet alleen het actieve bedrijfsvermogen en niet het beheersvermogen van de onderneming van de voordelen profiteren. Bedrijven kunnen alleen dan profiteren van de vrijstelling van erfbelasting als hun beheersvermogen niet meer dan 90 procent van het totale bedrijfsvermogen uitmaakt.
BFH verlaagt hindernissen
De BFH heeft op 13 september 2023 deze zogenaamde 90%-instdalingstest bij handelsbedrijven versoepeld en beslist dat de bedrijfsmatig veroorzaakte schulden van het kapitaal moeten worden afgetrokken. Voorheen was dit niet het geval, omdat het beheersvermogen als brutowaarde werd vergeleken met de totale waarde van de onderneming, waarbij verplichtingen niet in aanmerking werden genomen.
In de onderliggende zaak had de eisende partij de aandelen in een GmbH door schenking van haar vader verkregen. De waarde van de GmbH-aandelen werd door de belastingdienst geschat op ongeveer 556.000 euro. Uitgaande van deze waarde minus kosten en vergoedingen van ongeveer 11.000 euro en plus een eerdere schenking aan de eiseres van 200.000 euro, stelde de belastingdienst de schenkingsbelasting vast met inachtneming van de vrijstelling. Daarbij gaf de belastingdienst aan dat volgens § 13b Abs. 2 Satz 2 ErbStG, waarin de zogenaamde 90%-instdalingstest schuilgaat, geen belastingvermindering verleend kon worden.
De bezwaren van de eiseres voor het verlenen van de regelvrijstelling werden door de belastingdienst afgewezen. Het belastinggerecht gaf echter gehoor aan de daaropvolgende claim en besliste dat de schenking van de GmbH-aandelen als bevoorrecht vermogen volgens § 13a Abs. 1 ErbStG voor 85 procent belastingvrij was. De 90%-instdalingstest stond deze vrijstelling niet in de weg, aldus de rechtbank.
Herziening blijft zonder succes
De belastingdienst ging in beroep tegen het vonnis van het belastinggerecht. Nog tijdens de beroepsprocedure legde zij naar aanleiding van een externe controle een gewijzigde schenkingsbelastingaanslag op, waarbij de waarde van de GmbH-aandelen op ongeveer 1,2 miljoen euro werd vastgesteld. In het beroepsproces betoogde de belastingdienst dat de niet-toepassing van de 90%-instdalingstest, wanneer de vennootschap ook een oorspronkelijk commerciële activiteit uitoefent, zou leiden tot een door de wetgever ongewenste begunstiging.
Het beroep had geen succes. De BFH bevestigde de beslissing van het belastinggerecht dat het gaat om bevoorrecht vermogen, dat in grote mate van belasting is vrijgesteld. De voorwaarden voor de 90%-instdalingstest waren niet aanwezig, aldus het hoogste hof van financiën.
Geen schenkingsbelasting verschuldigd
De verwerving van bevoorrecht vermogen blijft in principe voor 85 procent belastingvrij als het vermogen het bedrag van 26 miljoen euro niet overschrijdt. De resterende waarde van het vermogen blijft buiten beschouwing als het niet meer dan 150.000 euro bedraagt, voerde de BFH aan.
De 90%-instdalingstest (§ 13b Abs. 2 Satz 2 ErbStG) moet aldus worden uitgelegd dat bij handelsbedrijven, waarvan het te bevoordelen vermogen uit financiële middelen bestaat en waarvan het hoofddoel een commerciële activiteit is, de bedrijfsmatig veroorzaakte schulden in mindering moeten worden gebracht, maakte de BFH duidelijk. De eiseres hoeft daarom geen schenkingsbelasting te betalen.
Ondanks de uitspraak van de BFH blijft de 90%-test een hindernis bij de bedrijfsoverdracht. MTR Legal Rechtsanwälte adviseert over bedrijfsoverdracht en verdere onderwerpen van het erfrecht.
Neem gerust contact met ons op.
