Legaat en schenkingen
Bij echtparen is het zogenaamde Berliner Testament of echtgenootschapsstament bijzonder populair. Het biedt het voordeel dat na het overlijden van een echtgenoot eerst alleen de overlevende partner erft en zo beschermd is tegen de aanspraken van andere erfgenamen. Het biedt echter ook het nadeel dat vrijstellingen bij de erfbelasting niet optimaal kunnen worden benut. Dan is het raadzaam om andere mogelijkheden te benutten, zoals een legaat of schenkingen.
Simpel gezegd, benoemen de echtelieden elkaar in een Berliner Testament tot enige erfgenaam en meestal worden de kinderen als laatste erfgenamen aangewezen. De kinderen erven dus pas wanneer beide ouders zijn overleden. Dit biedt het voordeel dat de langstlevende echtgenoot financieel goed beschermd is tegen de aanspraken van andere erfgenamen en erfenissen niet worden versnipperd, omdat een erfgemeenschap wordt voorkomen. Tegelijkertijd worden door een Berliner Testament de vrijstellingen van de kinderen bij de erfbelasting niet benut. Daardoor is het Berliner Testament vanuit fiscaal oogpunt vaak een nadeel, aldus het advocatenkantoor MTR Legal, dat onder andere adviseert op het gebied van erfrecht.
Vrijstelling van de erfbelasting niet optimaal benut
Momenteel gelden er bij de erfbelasting vrijstellingen van 500.000 euro voor de echtgenoot en 400.000 euro per kind. Wordt een echtgenoot door een testament tot enige erfgenaam benoemd, dan is de vrijstelling van 500.000 euro snel uitgeput, terwijl de vrijstellingen van de kinderen niet worden benut. Het probleem wordt verergerd als de tweede ouder ook is overleden. Want dan erven de kinderen in één keer het hele vermogen van hun ouders. Vrijstellingen van 400.000 euro zijn dan vaak niet voldoende.
Om dit fiscale nadeel van het Berliner Testament grotendeels te neutraliseren, moet aan andere mogelijkheden zoals een legaat of schenkingen worden gedacht.
Legaat biedt voordelen
Het legaat kenmerkt zich doordat het niet automatisch aan de wettelijke erfgenaam toekomt, maar door de erflater testamentair moet worden vastgelegd. Met het legaat bepaalt de erflater dat een bepaald voorwerp uit de nalatenschap, bijvoorbeeld een onroerend goed, sieraden, schilderijen, auto’s, enz., aan een bepaalde persoon moet toevallen. Uit dit legaat vloeien geen verdere rechten voor de legataris voort, hij wordt daardoor ook niet erfgenaam. Het legaat valt hem na het overlijden van de erflater ook niet automatisch toe, maar moet ten opzichte van de erfgenaam worden opgeëist.
Het voordeel is dat een legaat zo kan worden geregeld dat kinderen al bij de eerste erven meedelen in het vermogen, zonder dat de financiële zekerheid van de langstlevende echtgenoot wordt bedreigd. De legatarissen hebben dan een vorderingsrecht jegens de ervende ouder. De belastingdruk door de erfbelasting kan door deze zet worden verminderd.
Wie zeker wil zijn dat de overlevende echtgenoot financieel niet wordt belast door een legaat, kan een zogenaamd superlegaat creëren. Daardoor kan de echtgenoot de voorwaarden voor het legaat, de hoogte en grotendeels ook het tijdstip van uitbetaling zelf bepalen. Tegelijkertijd blijft hij de enige erfgenaam en rechtsopvolger van de erflater. Vanuit fiscaal oogpunt moet hierbij echter rekening worden gehouden met het verbod op misbruik volgens § 42 van de fiscale wet.
Belastingdruk verlagen door schenkingen
Een andere mogelijkheid om fiscale vrijstellingen optimaal te benutten, bieden schenkingen bij leven. Bij de schenkbelasting gelden dezelfde vrijstellingen als bij de erfbelasting, namelijk 500.000 euro voor de echtgenoot en 400.000 euro voor de kinderen. Echter, de vrijstellingen bij de schenkbelasting kunnen elke tien jaar weer volledig worden benut. Door zorgvuldige en vooruitziende planning kan zo de belastingdruk van de erfbelasting aanzienlijk worden verminderd.
Ook zonder schenkingen en legaten zijn er bij het Berliner Testament nog mogelijkheden om de fiscale nadelen te omzeilen. Zo kan de overlevende echtgenoot de erfenis bijvoorbeeld in het voordeel van meerdere kinderen verwerpen om hun vrijstellingen bij de erfbelasting te benutten. De kinderen kunnen op hun beurt aanspraak maken op hun legitieme deel. Ook daardoor kunnen vrijstellingen beter benut worden.
Het erfrecht biedt dus verschillende opties. Elke mogelijkheid moet juridisch en fiscaal goed doordacht zijn en de consequenties moeten worden afgewogen.
MTR Legal Rechtsanwälte adviseert op het gebied van erfrecht en bij vragen over Erfbelasting.
Neem gerust contact met ons op!
