Auteursrechtelijke bescherming van smartphonevideo’s: Nieuwe maatstaven van het Landgericht Frankfurt am Main
Op 6 juni 2025 heeft het Landgericht Frankfurt am Main (zaaknr.: 2-06 O 299/24) een baanbrekende uitspraak gedaan over de auteursrechtelijke bescherming van smartphonevideo’s. De zaak maakt duidelijk dat zelfs ogenschijnlijk eenvoudige en alledaagse video-opnamen, zoals die dagelijks met mobiele apparaten worden gemaakt, niet automatisch buiten het toepassingsbereik van het auteursrecht vallen. De rechtbank benadrukt juist dat de beschermingswaardigheid niet afhangt van het gebruik van professionele technieken of een artistieke intentie.
Achtergrond van de procedure
Centraal in het geschil stond het ongeoorloofd gebruik van een privé-opgenomen smartphonevideo op de onlinepresentatie van een mediabedrijf. De video liet een alledaags tafereel zien en was noch met bijzondere technische noch artistieke inspanningen gemaakt. De eiser, die de video had opgenomen, vorderde het staken van verder gebruik en de betaling van een passende vergoeding. De tegenpartij voerde daartegen aan dat het om een puur „momentopname” ging, die niet het vereiste creatieve niveau voor auteursrechtelijke bescherming zou halen.
Auteursrechtelijke beoordeling van alledaagse video’s
Maatstaf van de „individuele geestelijke schepping”
Het Landgericht stelde duidelijk dat de in § 2 lid 2 UrhG neergelegde eis van de zogenaamde „individuele geestelijke schepping” juist niet vereist dat werken aan bepaalde artistieke of technische standaarden voldoen. Integendeel, elke uiting van een individuele persoonlijkheid van de maker, ook bij opnamen zonder speciaal apparatuur of uitgewerkte nabewerking, is voldoende. Doorslaggevend is of een persoonlijke selectie, vormgeving of perspectief herkenbaar is. De uitspraak bevestigt dat bij filmwerken – waartoe video’s met mobiele apparaten in principe behoren – de drempel voor voldoende creativiteit in de zin van de auteurswet relatief laag is.
Afgrenzing ten opzichte van puur technisch gegenereerde inhoud
De rechtbank maakte verder onderscheid tussen geautomatiseerd gegenereerde inhoud (bijvoorbeeld videosequenties die zonder menselijke invloed ontstaan) en inhoud waarbij ten minste minimale eigen beslissingen zijn genomen qua beeldkader, motiefkeuze of duur. Al eenvoudige handelingen zoals het bewust starten van de opname en het selecteren van een motief kunnen reeds auteursrechtelijke bescherming opleveren.
Belang voor de praktijk van mediagebruik
Aansprakelijkheid bij het gebruik van externe inhoud
Voor ondernemingen en particulieren die gebruikmaken van content van derden, is dit van groot belang. Het is niet voldoende om een video vanwege vermeend gebrek aan professionaliteit als rechtenvrij te behandelen. Elk gebruik zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbende kan leiden tot vorderingen tot stopzetting, informatie en schadevergoeding. Daarbij liggen vaak ook verdergaande informatieverplichtingen ter vaststelling van verspreiding en bereik voor de hand.
Licenties en vergoedingsmodellen
Of het nu gaat om journalistieke bijdragen, marketingcampagnes of social media-acties – het verkrijgen van de benodigde rechten blijft in principe noodzakelijk. Ontbreekt uitdrukkelijke toestemming van de auteur, dan kan publicatie of verdere verspreiding een inbreuk op de wet vormen. Daarbij kan een algemene of individueel berekende vergoeding verschuldigd zijn, afhankelijk van verschillende factoren zoals bereik en gebruikstype.
Juridische kaders en aansprakelijkheidsrisico’s
Grenzen en uitzonderingen van het auteursrecht
Het auteursrecht kent wel privaatrechtelijke beperkingen, bijvoorbeeld voor citaten, verslaggeving van actuele gebeurtenissen of particulier gebruik. Deze uitzonderingen zijn echter strikt uit te leggen en gelden niet in elk individueel geval. Vooral bij publieke toegankelijkmaking op internetplatforms wordt een hoofdtoepassingsgebied van auteursrechtelijke vorderingen tot staking geraakt.
Persoonlijkheidsrechten en mede-auteurschap
Naast het exploitatierecht kunnen ook de persoonlijkheidsrechten van afgebeelde personen in het geding zijn. Tevens dient men rekening te houden met het feit dat bij het maken en gebruiken van video’s met meerdere betrokkenen (bijvoorbeeld in interviews of groepsscènes) sprake kan zijn van zogenaamd mede-auteurschap, waarvan de juridische gevolgen nader moeten worden uitgezocht.
Gevolgen voor ondernemingen en particulieren
De beslissing van het Landgericht Frankfurt am Main zorgt voor meer rechtszekerheid bij de beoordeling van smartphonevideo’s als auteursrechtelijk beschermde filmwerken. Het vonnis wijst erop dat bedrijven en particulieren bij het gebruik van video-opnamen op digitale platforms bijzondere zorgvuldigheid moeten betrachten. Het onderscheid tussen auteursrechtelijk beschermd werk en rechtenvrije opname dient per geval scherp te worden onderzocht.
Opmerking omtrent de actuele rechtspositie
Men dient er rekening mee te houden dat procedures op het gebied van auteursrecht doorgaans per geval worden beoordeeld en uitspraken afhankelijk zijn van de specifieke feiten. De hier beschreven uitgangspunten geven de actuele overwegingen van het Landgericht Frankfurt am Main in zaaknr.: 2-06 O 299/24 weer (stand: 06.06.2025).
Mocht u vragen hebben over het gebruik of de waarborging van eigen of andermans video-opnamen in digitale of analoge media, dan staan de Rechtsanwälte van MTR Legal Rechtsanwälte u graag terzijde. Het team adviseert ondernemingen, investeerders en vermogende particulieren deskundig bij alle juridische vragen rondom auteursrecht en aanverwante rechtsgebieden.
