Arbitrageprocedures kunnen een zinvol alternatief zijn voor rechtszaken en zijn zowel bij nationale als internationale geschillen mogelijk.
In veel gevallen biedt arbitrage de mogelijkheid om een geschil op te lossen. Zowel op nationaal niveau als bij grensoverschrijdende juridische conflicten biedt arbitrage voordelen ten opzichte van rechtszaken. Arbitrage is doorgaans sneller en ook kosteneffectiever. Bovendien kunnen arbitrale uitspraken, vooral internationaal, vaak beter worden afgedwongen dan vonnissen van nationale rechtbanken, aldus advocaat Michael Rainer, MTR Rechtsanwälte.
Of een rechtszaak of arbitrage de betere optie is om een conflict op te lossen, hangt af van een aantal factoren die in overweging moeten worden genomen. Zo kan in de meeste landen arbitrage sneller worden uitgevoerd en veroorzaakt het doorgaans minder kosten dan een geschil voor de rechtbank. Daarnaast zijn arbitrageprocedures niet openbaar toegankelijk, wat een beslissend voordeel kan zijn om de reputatie van een betrokken bedrijf niet te schaden. Vooral bij juridische geschillen tussen zakenpartners kan arbitrage voordelig zijn, omdat de zakelijke relatie daardoor minder wordt belast.
De scheidsrechters in een arbitrageprocedure zijn onafhankelijk en worden door de betrokken partijen gekozen. Het betreft deskundigen die vertrouwd zijn met de materie. Dankzij het Verdrag van New York uit 1959 kunnen arbitrale uitspraken in de meeste landen worden afgedwongen; bijna 170 staten hebben het verdrag ondertekend. Hierdoor kunnen arbitrale uitspraken praktisch wereldwijd ten uitvoer worden gelegd. Vaak is een arbitrale uitspraak makkelijker afdwingbaar dan vonnissen van nationale gerechten. Bovendien kan internationale arbitrage een ’thuisvoordeel’ voor een van de partijen vermijden.
Waar licht is, is ook schaduw. Het nadeel van arbitrage is dat er slechts zeer beperkte mogelijkheden zijn om een arbitrale uitspraak aan te vechten. Er is doorgaans geen beroepsinstantie en staatsrechtbanken hebben slechts een zeer beperkte speelruimte. De vernietiging van een arbitrale uitspraak kan bijvoorbeeld mogelijk zijn als het recht op hoor en wederhoor is geschonden.
Daarom moet men vooraf de voor- en nadelen afwegen, en dan beslissen of het conflict via arbitrage of door een staatsrechtbank moet worden opgelost.