Uitspraak 6 AZR 18/25 – Uitgebreide beschouwing van een actuele beslissing van het Bundesarbeitsgericht
Op 13 juni 2024 publiceerde het Bundesarbeitsgericht (BAG) zijn uitspraak in de procedure met zaaknummer 6 AZR 18/25. De motivering van het vonnis behandelt essentiële arbeidsrechtelijke vraagstukken en draagt bij aan de verdere ontwikkeling van de rechterlijke jurisprudentie met betrekking tot de uitsluiting van loondervingsaanspraken door arbeidscontractuele en cao-bepalingen. Tegen de achtergrond van de relevante wetgeving en met inachtneming van de geldende Europese voorschriften, biedt de uitspraak niet alleen voor arbeidsrechtelijk betrokkenen, maar ook voor ondernemingen, HR-verantwoordelijken en investeerders waardevolle richtlijnen.
Uitgangssituatie van de procedure
Centraal in het geschil stond de aanspraak van een werkneemster op loondoorbetaling door haar werkgever tijdens een periode waarin de werkneemster wegens een door de overheid opgelegde quarantaine haar werkzaamheden niet kon verrichten. De juridische beoordeling draaide primair om de vraag of, en in hoeverre, de werkgever verplicht is tot loondoorbetaling wanneer de arbeidsrelatie wordt onderbroken door externe, niet door het bedrijf veroorzaakte omstandigheden en wanneer de contractuele of cao-bepalingen geen uitdrukkelijke regeling voor dit geval bevatten.
Juridische basis en Europese implicaties
Nationale rechtspositie
Volgens § 616 zin 1 BGB vervalt het recht op loon van een werknemer of werkneemster bij een tijdelijke verhindering van de arbeid niet, ‘wanneer de verhindering is veroorzaakt door een in de persoon gelegen reden zonder schuld van de werknemer’. Op deze bepaling kan worden afgeweken via een individuele overeenkomst, alsmede via cao of bedrijfsregeling.
Europese invloeden
De procedure raakte ook aan de Europese voorschriften, met name ten aanzien van het gelijkheidsbeginsel en de vereisten van de arbeidstijdenrichtlijnen van de Europese Unie. Het BAG verduidelijkte dat nationale uitsluitingsclausules en de mogelijkheid om van § 616 BGB af te wijken in principe verenigbaar zijn met de Europese grondslagen, zolang werknemers daardoor niet op ontoelaatbare wijze worden benadeeld.
Inhoud en reikwijdte van de uitspraak
Tijdelijke verhindering – Uitsluiting van het loonrecht
In dit geval had de werkgever via een arbeidsovereenkomst § 616 BGB expliciet uitgesloten. Het BAG bevestigde dat een dergelijke uitsluiting rechtsgeldig is en tot gevolg heeft dat de werkneemster geen aanspraak kan maken op loondoorbetaling gedurende de quarantaineperiode. Hierdoor hebben ondernemingen ruimte om contractuele bepalingen duidelijk te formuleren. Tegelijkertijd dienen wettelijke en cao-voorschriften in acht genomen te worden om ontoelaatbare benadeling en eventuele nietige clausules te voorkomen.
Noodzaak tot precisering bij contractuele bepalingen
De uitspraak onderstreept dat arbeidscontractuele bepalingen die afwijken van de wettelijke uitgangspunten helder en begrijpelijk moeten zijn opgesteld. Onduidelijke of dubbelzinnige uitsluitingsclausules kunnen in geval van twijfel nadelig zijn voor de gebruiker. Zowel bedrijven als werknemers dienen daarom te toetsen in hoeverre hun arbeidscontractuele afspraken stroken met de jurisprudentie en de betreffende collectieve kaders.
Gevolgen voor toekomstige contractvorming
Toekomstige contracten en cao-bepalingen zullen in toenemende mate aan eisen van transparantie en begrijpelijkheid moeten voldoen. De arbeidsrechtelijke rechtspraak stelt daarmee een hoge standaard voor de bescherming van de belangen van beide contractpartijen en draagt bij aan het voorkomen van rechtsonzekerheid binnen de arbeidsrelatie.
Praktische relevantie voor bedrijven en werknemers
Voor ondernemingen, investeerders en vermogende particulieren ontstaan door deze uitspraak mogelijkheden, maar ook verplichtingen: modelovereenkomsten en arbeidsvoorwaarden kunnen en dienen regelmatig op hun rechtsgeldigheid te worden gecontroleerd en aan de actuele jurisprudentie te worden aangepast. Bedrijven doen er goed aan ervoor te zorgen dat zij hun contractuele mogelijkheden benutten, maar niet laten ondermijnen door onduidelijke formuleringen of ontoelaatbare clausules.
Voortdurende ontwikkeling – Opmerking over lopende procedures
Het dient te worden opgemerkt dat verdere, toekomstige procedures mogelijke verduidelijkingen en uitbreidingen van de hier geformuleerde beginselen kunnen inhouden. De ontwikkeling blijft dynamisch, met name vanwege de veranderende arbeidswereld en nieuwe arbeidsrechtelijke uitdagingen.
Mocht u naar aanleiding van de beschreven jurisprudentie of van individuele contractuele constructies concrete vragen hebben, dan staat het team van MTR Legal Rechtsanwalt met uitgebreide praktijkervaring in het arbeids- en ondernemingsrecht tot uw beschikking en begeleidt cliënten betrouwbaar in alle aangelegenheden rondom de arbeidsrelatie. Een gedegen juridische toetsing kan ertoe bijdragen in een steeds complexere rechtspositie rechtszekerheid te creëren en economische doelstellingen te realiseren.
