وصیت مشترک در صورت عدم توانایی وصیت یکی از همسران نامعتبر
زوجین اغلب یک وصیت مشترک تهیه می‌کنند و در آن یکدیگر را به عنوان تنها وارث قرار می‌دهند تا از دعاوی سایر وارثان احتمالی جلوگیری کنند. اگر یکی از همسران در هنگام تهیه وصیت‌نامه دیگر توانی برای وصیت نداشته باشد، این امر ممکن است وصیت‌نامه مشترک را به‌طور کامل باطل کند. این مطلب توسط دادگاه عالی منطقه‌ای Celle در تصمیمی که در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۲۴ صادر شد، روشن شد (شماره مرجع: 6 W 106/23). دادگاه عالی همچنین تأکید کرد که یک وصیت‌نامه مشترک به دلیل عدم توانایی وصیت یکی از همسران لزوماً نامعتبر نمی‌شود.
اگر یک وصیت‌کننده به دلیل بیماری خود قادر نباشد تا معنای یک اظهارنامه اراده‌ای که ارائه داده را درک کند و بر اساس این درک عمل کند، بر اساس بند ۴ ماده ۲۲۲۹ قانون مدنی آلمان عدم توانایی وصیت ارزیابی می‌شود. این حالت ممکن است در موارد اختلالات روانی شدید یا بیماری‌های فرامرسی مانند دمانس رخ دهد. زوجین باید این موارد را هنگام تهیه وصیت‌نامه مشترک در نظر بگیرند تا تنظیمات نهایی آن‌ها بی‌اعتبار نشود، همان‌طور که شرکت حقوقی MTR Legal Rechtsanwälte که در زمینه ارث نیز مشاوره می‌دهد، توصیه می‌کند.
زوجین به صورت دوطرفه یکدیگر را به عنوان وارث کلی قرار دادند
در موردی که در دادگاه عالی Celle بررسی شد، مسئله این بود که آیا هر دو همسر در زمان تنظیم وصیت‌نامه توانی برای وصیت داشتند یا خیر. زوجین در سال ۱۹۹۳ یک وصیت‌نامه مشترک تهیه کرده بودند که در آن، خانه‌ی خود را به پسرشان و زمینی که به آن وصل بود به ارث گذاشتند. دختر قرار بود دارایی نقدی را دریافت کند.
در سال ۲۰۱۸، زوجین وصیت‌نامه را نابود کردند و یک وصیت‌نامه مشترک جدید تهیه کردند که در آن یکدیگر را به عنوان تنها وارث تعیین کردند. در یک ضمیمه، آن‌ها خود را به عنوان وارث اصلی بدون هیچ‌گونه محدودیت و دخترشان را به عنوان وارث نهایی و تنها تعیین کردند.
تمام اسناد توسط همسر به صورت دست‌نویس نوشته و امضا شده بود. همسر امضای خود را اضافه کرد. در زمان تنظیم وصیت‌نامه، همسر به دلیل بیماری دمانس در یک خانه سالمندان زندگی می‌کرد. پس از فوت همسرش، او در سال ۲۰۲۰ برای گواهی ارث به عنوان وارث اصلی درخواست کرد.
عدم توانایی وصیت به دلیل دمانس
در مقابل، پسرش اعتراض کرد. او ادعا کرد که هر دو والدینش در زمان تنظیم وصیت‌نامه دیگر توانی برای وصیت نداشتند. به این دلیل، دادگاه وراثت دستور تهیه گزارشی درباره توانایی وصیت مادر را داد. کارشناسان به این نتیجه رسیدند که او به دلیل بیماری دمانس در حین تنظیم وصیت‌نامه و ضمیمه، ناتوان برای وصیت بوده است. اما، چون همسر وی توانایی وصیت داشت، دادگاه قصد داشت وصیت‌نامه مشترک را به یک وصیت‌نامه شخصی همسر و وارث تبدیل کند.
با این حال، پسر اعتراض کرد و در دادگاه عالی منطقه‌ای Celle موفق شد. دادگاه عالی به این نتیجه رسید که با توجه به اینکه همسر ناتوان برای وصیت بود، وصیت‌نامه مشترک معتبر نیست. دادگاه استدلال کرد که وصیت‌نامه مشترک باید توسط اراده هر دو همسر برقرار شود. اگر یکی از همسران ناتوان برای وصیت باشد، هیچ وصیت‌نامه مشترک معتبری نمی‌تواند ایجاد شود. این مسئله مانند این است که وصیت‌نامه مشترک فقط توسط یک همسر امضا شده باشد.
عدم تبدیل به وصیت‌نامه شخصی
همچنین در مورد حاضر، تبدیل وصیت‌نامه مشترک نامعتبر به یک وصیت‌نامه شخصی معتبر از همسر توانی برای وصیت وجود ندارد. این امر به این دلیل ناکام بود که همسر وصیت‌نامه را به صورت دست‌نویس توسط خود ننوشت، بلکه فقط امضا کرد. در تبدیل به وصیت‌نامه شخصی، الزامات رسمی وصیت‌نامه نیز باید رعایت شود. بنابراین، همسر باید خود وصیت‌نامه را به صورت دست‌نویس بنویسد یا اینکه به صورت رسمی از طریق دفتر اسناد رسمی تنظیم کند. امضا بر روی متنی که توسط همسرش نوشته شد کافی نیست، همان طور که دادگاه عالی تصریح کرد.
اگر هر دو همسر دست‌نویس و امضاهای خود را تهیه کرده بودند، هر دو تنظیمات معتبر می‌بود. دادگاه عالی Celle تأکید کرد که صرفاً امضا نمی‌تواند به عنوان وصیت‌نامه‌ی مستقلی محسوب شود. بنابراین دادگاه تصمیم گرفت که وصیت‌نامه نامعتبر است.
جستجوی راه‌های دیگر
این تصمیم نشان می‌دهد که در صورت بروز احتمال عدم توانایی وصیت، یک وصیت‌نامه مشترک زوجین لزوماً بهترین راه برای ثبت تنظیمات نهایی معتبر نیست. بنابراین باید به دنبال راه‌های مناسبتری بود.
شرکت حقوقی MTR Legal Rechtsanwälte در مسائل مربوط به وصیت‌نامه و موضوعات دیگر حقوق ارث مشاوره می‌دهد.
لطفاً تماس با ما بگیرید.
