Απόφαση του BFH της 28.02.2024, Αρ. Υπόθεσης: II R 25/21
Η οικογενειακή περιουσία θα πρέπει να μεταβιβαστεί με όσο το δυνατόν λιγότερους φόρους στην επόμενη γενιά ή γενιές. Η ίδρυση ενός οικογενειακού ιδρύματος μπορεί να είναι χρήσιμη για την προστασία της περιουσίας. Ωστόσο, μια απόφαση του Ομοσπονδιακού Οικονομικού Δικαστηρίου της 28ης Φεβρουαρίου 2024 (Αρ. Υπόθεσης: II R 25/21) μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στον υπολογισμό του φόρου δωρεάς στο οικογενειακό ίδρυμα. Το BFH αποφάσισε ότι κατά τη μετάβαση της περιουσίας σε ένα οικογενειακό ίδρυμα, για τον προσδιορισμό της φορολογικής κατηγορίας και του αφορολόγητου ποσού πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ως «πλέον απομακρυσμένος δικαιούχος» εκείνος που μπορεί να κερδίσει χρηματικά οφέλη από το ίδρυμα, όπως π.χ. εγγόνια, δισέγγονα ή ακόμη και αγέννητα παιδιά.
Για να διατηρηθεί η οικογενειακή περιουσία μέσω των γενεών και να προστατευθεί από την κατάρρευση, η ίδρυση ενός οικογενειακού ιδρύματος μπορεί να είναι συνιστώμενη. Το ίδρυμα μπορεί να προσφέρει διάφορα οφέλη, όπως π.χ. την προστασία της περιουσίας από την κατάσχεση από πιστωτές ή, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οφέλη στον φόρο κληρονομιάς, σύμφωνα με τη νομική εταιρεία MTR Legal Rechtsanwälte, η οποία παρέχει συμβουλές μεταξύ άλλων στο φορολογικό και το κληρονομικό δίκαιο.
Ένα αγέννητο παιδί μπορεί να είναι «πλέον απομακρυσμένος δικαιούχος»
Ωστόσο, η τρέχουσα απόφαση του Ομοσπονδιακού Οικονομικού Δικαστηρίου μπορεί να οδηγήσει σε μειονεκτήματα στον φόρο δωρεάς. Το BFH καθόρισε στην απόφασή του της 28.02.2024 ότι κατά τη μετάβαση της περιουσίας σε ένα οικογενειακό ίδρυμα ως «πλέον απομακρυσμένος δικαιούχος» θεωρείται ο δωρεοδόχος εκείνος που σύμφωνα με τον κανονισμό του ιδρύματος μπορεί δυνητικά να λαμβάνει χρηματικά οφέλη από το ίδρυμα. Δεν έχει σημασία εάν αυτός ο δικαιούχος είναι ήδη γεννημένος κατά την εποχή της δημιουργίας του ιδρύματος, εάν θα γεννηθεί ποτέ ή αν πραγματικά έχει χρηματικά οφέλη από το ίδρυμα.
Δεδομένου ότι στον φόρο δωρεάς ισχύουν μεταξύ άλλων διαφορετικά αφορολόγητα ποσά ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας, η απόφαση του BFH θα πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνεται υπόψη στην κανονιστική σύστασης του ιδρύματος και οι κανονισμοί να τροποποιούνται κατά περίπτωση, ώστε η περιουσία να μεταβιβάζεται στο ίδρυμα με όσο το δυνατόν λιγότερους φόρους χωρίς να προκύπτουν μειονεκτήματα στον φόρο δωρεάς.
Ζευγάρι ιδρύει οικογενειακό ίδρυμα
Στην αναφερόμενη υπόθεση ενώπιον του BFH, ένα ζευγάρι είχε ιδρύσει ένα οικογενειακό ίδρυμα. Σκοπός του ιδρύματος, σύμφωνα με τον κανονισμό, είναι η κατάλληλη οικονομική υποστήριξη του ζευγαριού, της κόρης τους καθώς και άλλων απογόνων, οι οποίοι θα πρέπει όμως να ληφθούν υπόψη μόνο μετά την απώλεια της προηγούμενης γενιάς. Η φορολογική αξία της μεταβιβαζόμενης περιουσίας του ιδρύματος μεταξύ των εμπλεκομένων ήταν 443.000 ευρώ.
Η εφορία θεώρησε ως τους «πλέον απομακρυσμένους δικαιούχους» τους άλλους απογόνους που αναφέρονται στον κανονισμό του ιδρύματος για τον υπολογισμό του φόρου δωρεάς και καθόρισε αντίστοιχα αφορολόγητο ποσό 100.000 ευρώ. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν φόρος δωρεάς περίπου 60.000 ευρώ.
Διαμάχη για το αφορολόγητο ποσό
Η σύζυγος αντιστάθηκε. Υποστήριξε ότι στον φόρο δωρεάς πρέπει να ληφθεί υπόψη το αφορολόγητο ποσό για τα παιδιά ύψους 400.000 ευρώ. Από τον κανονισμό προκύπτει σαφώς ότι μόνο αυτή και ο σύζυγός της ως ιδρυτές καθώς και η κόρη της είναι δικαιούχοι. Αν η κόρη της αποκτήσει παιδιά, αυτά μεν είναι επίσης ευνοημένα, όμως μόνο μετά τον θάνατο της κόρης. Οποιοιδήποτε απόγονοι δεν ευνοούνται αμέσως με τη γέννησή τους, αλλά μόνο μετά τον θάνατο της κόρης. Συνεπώς, στην κόρη της ως δικαιούχο ανήκει ένα αφορολόγητο ποσό των 400.000 ευρώ, το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τον καθορισμό του φόρου δωρεάς. Έτσι, θα οφείλονταν μόνο περίπου 3.000 ευρώ φόρος δωρεάς.
Η αγωγή της γυναίκας δεν είχε επιτυχία ούτε στο τελικό στάδιο. Το BFH αποφάσισε ότι πρέπει να καθοριστεί φόρος δωρεάς βάσει της φορολογικής κατηγορίας I για απογόνους παιδιών και θετά τέκνα. Έτσι, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ένα αφορολόγητο ποσό ύψους 100.000 ευρώ.
Η εφορία και το Οικονομικό Δικαστήριο της Κάτω Σαξονίας κρίνουν σωστά ότι σύμφωνα με τον κανονισμό του ιδρύματος, οι δισέγγονοι θα πρέπει να θεωρούνται ως οι «πλέον απομακρυσμένοι δικαιούχοι» των ιδρυτών. Δεν έχει σημασία αν έχουν γεννηθεί ήδη ή αν ποτέ λάβουν οικονομική υποστήριξη από το ίδρυμα, δήλωσε το BFH.
Ο κανονισμός ιδρύματος καθοριστικός
Ποιος θεωρείται ως «πλέον απομακρυσμένος δικαιούχος» σε ένα ατομικό οικογενειακό ίδρυμα πρέπει να απορρέει από τη διατύπωση στον κανονισμό του ιδρύματος. Έτσι ο ιδρυτής έχει τη δυνατότητα να καθορίσει τον κύκλο των δυνητικά ευνοημένων, όπως διασαφήνισε το BFH.
Η απόφαση δείχνει ότι πρέπει να δίνεται μεγάλη σημασία στη διατύπωση του κανονισμού ενός οικογενειακού ιδρύματος για την εκμετάλλευση των φορολογικών αφορολογήτων με τον καλύτερο τρόπο. Γι’ αυτό είναι επίσης σκόπιμο να ελέγχονται τακτικά οι υπάρχοντες κανονισμοί και να προσαρμόζονται κατά περίπτωση.
MTR Legal Rechtsanwälte παρέχει συμβουλές σε θέματα φόρου δωρεάς και άλλων θεμάτων φορολογικού δικαίου.
Επικοινωνήστε μαζί μας με ευχαρίστηση!
