Απόφαση του OLG Καρλσρούης σχετικά με τη συνήθη διαμονή στο διεθνές κληρονομικό δίκαιο – Αρ. υπόθ.: 14 W 50/24 Wx
Η συνήθης διαμονή του θανόντος παίζει κεντρικό ρόλο στο διεθνές κληρονομικό δίκαιο. Διότι σε διασυνοριακές περιπτώσεις κληρονομιάς, η συνήθης διαμονή είναι καθοριστικός παράγοντας για το ποιο εθνικό κληρονομικό δίκαιο ισχύει. Το OLG Καρλσρούης διευκρίνισε με απόφαση της 22ας Ιουλίου 2024 ότι εκτός από τη πραγματική διαμονή, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η επιθυμία παραμονής του κληρονομούμενου (Αρ. υπόθ.: 14 W 50/24 Wx).
Ο αριθμός των κληρονομικών υποθέσεων με διεθνή διάσταση αυξάνεται. Ένας λόγος για αυτό είναι ότι πολλοί Γερμανοί απέκτησαν ακίνητη περιουσία στο εξωτερικό για να απολαύσουν τη σύνταξή τους σε πιο ηλιόλουστα μέρη. Ένας άλλος, αν και θλιβερός λόγος, είναι ότι χρειάζονται θέση σε γηροκομείο, η οποία στο εξωτερικό μπορεί να κοστίζει λιγότερο από ό, τι στη Γερμανία. Και στις δύο περιπτώσεις όμως, πρέπει σε περίπτωση κληρονομιάς να καθοριστεί ποιο εθνικό κληρονομικό δίκαιο εφαρμόζεται, όπως αναφέρει η οικονομική νομική εταιρεία MTR Legal Rechtsanwälte, που προσφέρει μεταξύ άλλων συμβουλές στο κληρονομικό δίκαιο.
Κληρονομικό δίκαιο σε διασυνοριακές περιπτώσεις κληρονομιάς
Ο κανονισμός κληρονομικού δικαίου της ΕΕ ρυθμίζει, ποιο κληρονομικό δίκαιο εφαρμόζεται σε διασυνοριακές περιπτώσεις κληρονομιάς εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με αυτόν, σε περιπτώσεις κληρονομιάς ισχύει το κληρονομικό δίκαιο του κράτους, στο οποίο ο θανόντος είχε τη συνήθη διαμονή του. Ωστόσο, προκύπτει το ερώτημα ποια κριτήρια υποστηρίζουν μία συνήθη διαμονή. Διότι η παραμονή στο εξωτερικό μπορεί να έχει εντελώς διάφορα κίνητρα. Το OLG Καρλσρούης έδειξε, επομένως, στην απόφασή του της 22.07.2024 ξεκάθαρα ότι, εκτός από το αντικειμενικό κριτήριο της πραγματικής διαμονής, είναι επίσης καθοριστική και η υποκειμενική επιθυμία παραμονής του θανόντος. Σε περίπτωση ανάγκης φροντίδας, μια τέτοια επιθυμία μπορεί να λείπει, αν π.χ. ένας άνοος ασθενής μεταφερθεί σε γηροκομείο στο εξωτερικό χωρίς ή ενάντια στη θέλησή του.
Στη βάση της υπόθεσης, στον άνοο Γερμανό κληρονομούμενο εμφανίστηκε από τον Μάιο του 2022 μια αυξανόμενη άνοια, οπότε η φροντίδα στο σπίτι ήταν πλέον δύσκολη. Για το λόγο αυτό, ο άνοος πρώτα φροντίστηκε σε διάφορα γηροκομεία στη Γερμανία και τον Απρίλιο του 2023 μεταφέρθηκε σε γηροκομείο στην Πολωνία. Εκεί απεβίωσε μερικούς μήνες αργότερα. Ολόκληρη η περιουσία του θανόντος, κυρίως ένα μερίδιο επιχείρησης και ένα μερίδιο ακινήτων, βρισκόταν στη Γερμανία. Δεν είχε οικογενειακούς ή κοινωνικούς δεσμούς με την Πολωνία. Στο γηροκομείο στην Πολωνία, η σύζυγός του τον είχε μεταφέρει για λόγους κόστους ενάντια στη θέλησή του.
Δικαστήριο διαδοχής αρνείται την έκδοση κληρονομητηρίου
Η γυναίκα υπέβαλε αίτηση στην Γερμανία για κληρονομητήριο ως μοναδική κληρονόμος. Το Ειρηνοδικείο Singen απέρριψε την αίτηση, επειδή σύμφωνα με το Άρθρο 4 του ευρωπαϊκού κανονισμού κληρονομιάς (EuErbVO) δεν ήταν αρμόδιο, δεδομένου ότι ο θανόντας είχε τη συνήθη διαμονή του στην Πολωνία.
Ωστόσο, η σύζυγος απάντησε σε αυτό. Υποστήριξε ότι, σε αντίθεση με την άποψη του Ειρηνοδικείου, ο σύζυγός της είχε ακόμη τη συνήθη διαμονή του στη Γερμανία.
Το OLG Καρλσρούης συμφώνησε με αυτή την άποψη. Σύμφωνα με το Άρθρο 4 EuErbVO, το Ειρηνοδικείο Singen είναι διεθνώς αρμόδιο για την απόφαση σχετικά με την αιτούμενη έκδοση κληρονομητηρίου. Το OLG αιτιολόγησε ότι ο όρος συνήθης διαμονή πρέπει να ερμηνευτεί με αυτόνομο τρόπο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει να ληφθεί υπόψη η διάρκεια και η κανονικότητα της διαμονής, οι συνθήκες και οι λόγοι για τη διαμονή, καθώς και η επιθυμία του θανόντος να έχει τη συνήθη διαμονή του σε αυτό το κράτος. Τα κοινωνικά και οικογενειακά δεσμά, τα κύρια περιουσιακά στοιχεία ή επίσης οι γλωσσικές ικανότητες του θανόντος αποτελούν σημαντικά κριτήρια.
Η επιθυμία παραμονής του θανόντος είναι απαραίτητη
Για τον καθορισμό της συνήθης διαμονής του θανόντος είναι επομένως καθοριστικά τόσο τα αντικειμενικά όσο και τα υποκειμενικά κριτήρια. Αντικειμενικά, πρέπει να υπάρχει η πραγματική φυσική παρουσία, χωρίς να έχει σημασία η συγκεκριμένη διάρκεια διαμονής, όπως εξέθεσε το OLG. Υποκειμενικά, απαιτείται η επιθυμία παραμονής, δηλαδή ο θανόντας πρέπει να έχει μια επιθυμία εκφρασμένη προς τα έξω να έχει το κέντρο της ζωής του μόνιμα στον τόπο της συνήθης διαμονής. Αυτό ισχύει επίσης στην εισαγωγή σε γηροκομείο στο εξωτερικό, όπως ανέφερε το δικαστήριο. Εάν τα εμπλεκόμενα πρόσωπα δεν μπορούν πλέον να δημιουργήσουν δική τους επιθυμία ή μεταφέρονται ενάντια στη θέλησή τους στο εξωτερικό γηροκομείο, λείπει η υποκειμενική επιθυμία παραμονής.
Με βάση αυτό, ο θανόντας είχε ακόμα τη συνήθη διαμονή του στη Γερμανία, όπως ανέφερε το OLG Καρλσρούης. Διότι η μεταφορά σε γηροκομείο έγινε για οικονομικούς λόγους και όχι για να καθιερωθεί ένα νέο κέντρο ζωής. Επιπλέον, η μεταφορά έγινε ενάντια ή τουλάχιστον χωρίς τη θέληση του άνοου θανόντος, όπως ανέφερε το OLG. Το Ειρηνοδικείο Singen πρέπει επομένως να αποφανθεί εκ νέου για την αίτηση της χήρας για το κληρονομητήριο.
Η MTR Legal Rechtsanwälte διαθέτει μεγάλη εμπειρία στο διεθνές κληρονομικό δίκαιο και παρέχει επίσης συμβουλές σε όλα τα υπόλοιπα θέματα του κληρονομικού δικαίου.
Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας!
