Αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου – Υπόθεση C-438/23 και C-240/23
Μπορεί μια μπριζόλα, ένα σνίτσελ ή ένα λουκάνικο να είναι επίσης χορτοφαγικό ή βίγκαν και επιτρέπεται να αποκαλείται ένα προϊόν με βάση τα φυτά έτσι; Αυτή η ερώτηση απασχόλησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Με απόφαση της 4ης Οκτωβρίου 2024 (Υπόθεση C-438/23), το ΔΕΕ διευκρίνισε ότι επίσης καθαρά φυτικά τρόφιμα επιτρέπεται να φέρουν την ονομασία ζωικών προϊόντων, εφόσον δεν υπάρχει νομικά καθορισμένη ονομασία για αυτά τα προϊόντα. Μια γενική εθνική απαγόρευση για την ονομασία χορτοφαγικών ή βίγκαν προϊόντων, όπως για παράδειγμα μπριζόλας, δεν είναι επιτρεπτή, αποφάσισαν οι δικαστές στο Λουξεμβούργο.
Η ονομασία των τροφίμων είναι ένα συχνό σημείο αντιπαράθεσης στο δίκαιο του ανταγωνισμού. Κατά κανόνα, δεν επιτρέπεται να διαφημίζονται με τρόπο που θα μπορούσε να παραπλανήσει τον καταναλωτή. Μια βίγκαν μπριζόλα μπορεί να είναι αντίφαση, αν όμως παραπλανεί τον καταναλωτή είναι ένα άλλο ζήτημα, αναφέρει η δικηγορική εταιρεία MTR Legal Rechtsanwälte, η οποία παρέχει συμβουλές στο δίκαιο του ανταγωνισμού.
Απαγόρευση της Γαλλίας καταλήγει στο ΔΕΕ
Αφετηρία για την υπόθεση στο ΔΕΕ ήταν ένα γαλλικό διάταγμα που απαγόρευε τη χρήση όρων όπως “λουκάνικο”, “μπριζόλα” ή “σνίτσελ” για προϊόντα φυτικής προέλευσης. Η απαγόρευση ίσχυε ακόμα κι αν τα προϊόντα έφεραν σαφή ένδειξη “βίγκαν” ή “χορτοφαγικό” στη συσκευασία τους.
Πολλές οργανώσεις και επιχειρήσεις προσέβαλαν αυτό το διάταγμα, θεωρώντας ότι περιορίζει την επιχειρηματική τους ελευθερία και τις ευκαιρίες τους στον ανταγωνισμό. Ζήτησαν έτσι το διάταγμα να κηρυχθεί άκυρο. Έτσι, το Συμβούλιο του Γαλλικού Κράτους παρέπεμψε το θέμα στο ΔΕΕ. Στο επίκεντρο βρισκόταν το ζήτημα αν είναι σύμβατο με το δίκαιο της ΕΕ – ιδιαίτερα με τον Κανονισμό (ΕΕ) Αρ. 1169/2011 – να μπορεί ένα κράτος μέλος να επιφυλάσσει τη χρήση συγκεκριμένων όρων αποκλειστικά για προϊόντα ζωικής προέλευσης, έστω και αν η ονομασία συνοδεύεται από διευκρινιστική επισήμανση όπως “φυτικό” ή “βίγκαν”.
Γενική απαγόρευση μη επιτρεπτή
Το ΔΕΕ αποφάσισε ότι μια γενική, καθολική απαγόρευση χρήσης όρων που σχετίζονται με το κρέας για προϊόντα φυτικής προέλευσης παραβαίνει το δίκαιο της Ένωσης, εφόσον δεν υπάρχουν συγκεκριμένες, ενωσιακά καθορισμένες ονομασίες. Μια εθνική ρύθμιση που επιφυλάσσει καθολικά ορισμένους όρους αποκλειστικά σε προϊόντα κρέατος ζωικής προέλευσης δεν είναι επιτρεπτή. Επιπλέον, μπορεί να υποτεθεί ότι οι πληροφορίες που παρέχονται σύμφωνα με τον Κανονισμό εξασφαλίζουν επαρκή προστασία των καταναλωτών, αναφέρουν οι δικαστές στο Λουξεμβούργο.
Εάν ένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν έχει θεσπίσει νομικά καθορισμένη ονομασία, ο κατασκευαστής βίγκαν ή χορτοφαγικών προϊόντων δεν επιτρέπεται να εμποδίζεται από μια γενική απαγόρευση να χρησιμοποιεί συνήθεις ονομασίες, διευκρίνισε περαιτέρω το ΔΕΕ.
Χρήση του βιολογικού λογότυπου της ΕΕ
Σε μια άλλη περίπτωση, το ΔΕΕ αποφάσισε επίσης με απόφαση της 4ης Οκτωβρίου 2024 σχετικά με τη χρήση του βιολογικού λογότυπου της ΕΕ (Υπόθεση C-240/23). Στη διαδικασία εξεταζόταν ένα ποτό που, εκτός από βιολογικά συστατικά, περιείχε επίσης προστιθέμενες βιταμίνες και μέταλλα. Οι γερμανικές αρχές απαγόρευσαν στον κατασκευαστή τη χρήση του βιολογικού λογότυπου της ΕΕ σε αυτό το προϊόν, καθώς οι προσθήκες αυτές επιτρέπονται σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΕ 2018/848 μόνο αν είναι νομικά απαιτούμενες. Στην περίπτωση αυτή όμως, αυτό δεν ίσχυε.
Ο κατασκευαστής αντέτεινε. Υποστήριξε ότι υπήρχε άνιση μεταχείριση σε σχέση με ένα ομοειδές προϊόν που εισάγεται από τις ΗΠΑ. Το παρασκήνιο είναι ότι οι ΗΠΑ θεωρούνται τρίτη χώρα, της οποίας οι παραγωγικοί και ελεγκτικοί κανονισμοί έχουν θεωρηθεί ισοδύναμοι με αυτούς της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι προϊόντα που πληρούν τις προδιαγραφές των ΗΠΑ για οικολογικά ή βιολογικά προϊόντα επιτρέπεται να διατίθενται στην αγορά εντός της ΕΕ.
Αντικανονική διάκριση ανταγωνισμού
Το ΔΕΕ σε μεγάλο βαθμό συμμερίστηκε την εκτίμηση του γερμανικού κατασκευαστή και αναγνώρισε μια αντικανονική διάκριση ανταγωνισμού. Διευκρίνισε ότι το βιολογικό λογότυπο της ΕΕ επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μόνο σε εισαγόμενα τρόφιμα, εφόσον αυτά συμμορφώνονται πλήρως με τους κανονισμούς παραγωγής της ΕΕ για μια πιστοποίηση με το βιολογικό λογότυπο της ΕΕ. Η απλή αναγνώριση ισοδυναμίας των προτύπων τρίτων χωρών δεν είναι αρκετή. Διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος παραπλάνησης των καταναλωτών και παραμόρφωσης του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.
Ωστόσο, το ΔΕΕ περιόρισε ότι αυτό ισχύει για την χρήση του βιολογικού λογότυπου της ΕΕ. Εάν μια τρίτη χώρα διαθέτει δική της πιστοποίηση για οικολογικά/βιολογικά προϊόντα, αυτή επιτρέπεται επίσης να χρησιμοποιείται στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν δημιουργείται η εντύπωση ότι το προϊόν συμμορφώνεται με τους κανονισμούς της ΕΕ.
Οι αποφάσεις του ΔΕΕ δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να σχεδιάζουν σχολαστικά τις ονομασίες των προϊόντων τους και να παρέχουν διαφάνεια σχετικά με τα συστατικά και τη μέθοδο παραγωγής.
Η MTR Legal Rechtsanwälte παρέχει συμβουλές στον τομέα της εμπορικής προστασίας και του δικαίου του ανταγωνισμού.
